Full text of "Graad R 'n Leerprogram"

See other formats

Graad R 'n Leerprogram

By:

Siyavula Uploaders

Graad R 'n Leerprogram

By:

Siyavula Uploaders

Online:

< http://cnx.Org/content/collll34/l.l/ >

CONNEXIONS

Rice University, Houston, Texas

This selection and arrangement of content as a collection is copyrighted by Siyavula Uploaders. It is licensed under

the Creative Commons Attribution 3.0 license (http://creativecommons.Org/licenses/by/3.0/).

Collection structure revised: October 28, 2009

PDF generated: February 6, 2011

For copyright and attribution information for the modules contained in this collection, see p. 399.

Table of Contents

1 Kwartaal 1

1.1 Gr. R Module 1 Geletterdheid - 01 1

1.2 Gr. R Module 1 Geletterdheid - 02 22

1.3 Gr. R Module 1 Gesyferdheid - 01 43

1.4 Gr. R Module 1 Gesyferdheid - 02 62

1.5 Gr. R Module 1 Lewensvaardighede - 01 83

1.6 Gr. R Module 1 Lewensvaardighede - 02 97

2 Kwartaal 2

2.1 Gr. R Module 2 Geletterdheid - -3 115

2.2 Gr. R Module 2 Geletterdheid - 04 136

2.3 Gr. R Module 2 Gesyferdheid - 03 155

2.4 Gr. R Module 2 Gesyferdheid - 04 177

2.5 Gr. R Module 2 Lewensvaardighede - 03 198

3 Kwartaal 3

3.1 Gr. R Module 3 Geletterdheid - 05 213

3.2 Gr. R Module 3 Geletterdheid - 06 233

3.3 Gr. R Module 3 Gesyferdheid - 05 253

3.4 Gr. R Module 3 Gesyferdheid - 06 269

3.5 Gr. R Module 3 Lewensvaardighede - 04 287

4 Kwartaal 4

4.1 Gr. R Module 4 Geletterdheid - 07 305

4.2 Gr. R Module 4 Geletterdheid - 08 329

4.3 Gr. R Module 4 Gesyferdheid - 07 350

4.4 Gr. R Module 4 Gesyferdheid - 08 368

4.5 Gr. R Module 4 Lewensvaardighede - 05 385

Attributions 399

Chapter 1

Kwartaal 1

1.1 Gr. R Module 1 Geletterdheid - 01 1

GELETTERDHEID

'n Leerprogram vir Graad R
FYN KOORDINASIE
OPVOEDERS AFDELING

Memorandum

S^F Huts a£Q0(i »Npta5iBJ*5'£5

AqTERCHQHDINLIOTWG

Sa Wnn - UOKrm Qrtw->€' '•5

'iw» ' tmcnM 5#»-.wnw«iii
QMMafcMjmfM'i
H MM ka M I

■i. : lj.Fi- -

STTMLILERINGSAKTIVYITEITEVIR PIW EH LEER

,----••-■' iihwtui* Wakjjfldt

L*fftst*artiflhagf

i 5*fta+«o*Ea*MMg o*«5gm** o^-oekno

* Tfl««i*r««* ^ , E>FHHmimiwii»i«i>iiM*gngi * —— &*—i™*«b

* *******

■"Oft-*™* Qf-autM-G | lUflf** W*f

- WWW

(Mm

Qjh .■. ■ I ■••

Ru nt*.*. Vfr*OL
Veugrand ■ hpMrrena

VtMtltlMM.

Figure 1.1

1 This content is available online at <http://cnx.org/content/m32534/!. l/>.

2 CHAPTER 1. KWARTAAL 1

VIR DIE OPVOEDER

1. RIGLYNE VIR DIE GEBRUIK VAN DIE PROGRAM

Hierdie program se aktiwiteite is ontwerp in ooreenstemming met die vereistes van uitkomsgebaseerde on-
derwys. Dit voorsien dus aan leerders geleenthede om hulle voile potensiaal te ontwikkel sodat hulle aktiewe,
verantwoordelike, vervulde burgers kan word in 'n demokratiese, nie-rassistiese en gelyke gemeenskap. Graad
R vorm die brug tussen die leerder se voorskoolse ervarings en die formele skoolstelsel. Graad R-opvoeders
benut leeruitkomste en die gepaardgaande assesseringstandaarde om in hulle leerders se besondere behoeftes
te voorsien. Aan die hand daarvan beplan hulle dan leergeleenthede en -aktiwiteite waardeur die leerders
hierdie uitkomste bereik.

Die aktiwiteite in hierdie program is

•

algemene aktiwiteite wat gerig is op die stimulasie van die basiese komponente van ontwikkeling;
dit is die voorvereistes vir dink en leer;

spesifieke aktiwiteite wat toegepas word op die onderskeie leerareas (Geletterdheid, Wiskunde,
Lewensvaardighede) .

Die program is verdeel in vyf modules. Die tempo waarteen die leerders die eerste vier modules voltooi,
word deur die opvoeder bepaal. Die vyfde module is 'n verrykingsmodule wat na goeddunke deur die opvoeder
benut kan word, maar is nie geskik vir alle leerders nie. Elke module sluit alle areas van ontwikkeling in en
toon 'n toenemende moeilikheidsgraad (dus, van maklik na moeilik).

Op elke werkblad word die leerarea in die blokkie linksbo aangedui, terwyl die voorvereistes vir dink en
leer in die regterkantse blokkie aangedui word. Onderaan die werksblad is spesifieke vrae vir oorbrugging en
assessering.

1. ASSESSERING

Die assesseringstandaarde wat betrekking het op die leerinhoud van elke module, word saam met die betrokke
leeruitkomste in die moduleraamwerk van elke module aangedui, asook aan die begin van elke leereenheid.
Sodoende kan nie net die opvoeder nie, maar ook die leerder en sy / haar ouerskennis neem volgens wat-
ter standaarde die leerder deurlopend geassesseer word. Elke aktiwiteit en opdrag in 'n leereenheid kan
geassesseer word. Die gemiddelde punt van die aktiwiteite wat betrekking het op elke leeruitkomste, word
dan aangedui in die assesseringsruit wat die leerder se bekwaamheidsprofiel aandui aan die einde van elke
leereenheid.

Assessering word volgens 'n 4-puntskaal gedoen, naamlik

1: voldoen nie aan die vereistes nie;

2: voldoen gedeeltelik aan die vereistes;

3: voldoen aan die vereistes;

4: oorskry die vereistes.

Bo-aan elke werkblad is 'n assesseringsblokkie wat die leerarea aandui, asook die leeruitkomste (sien
voorbeeld bo-aan die volgende bladsy). Dit beteken dat die aktiwiteit na aanleiding van die betrokke
leeruitkoms geassesseer moet word. Die opvoeder assesseer die leerder se respons en merk dit op die 4-
puntskaal af.

Voorbeeld

Gesyferdheid: LU 1

Aan die einde van elke module is 'n assesseringsblad waarop 'n assesseringsruit vir elk van die 3
leerareas verskyn, naamlik Geletterdheid, Wiskunde en Lewensvaardighede. Die opvoeder neem die resultate
in die voorafgaande assesseringsblokkies in ag en poog dus om die leerder se gemiddelde prestasie oor die
langer tydperk aan te dui op die assesseringsruit. Op hierdie wyse word verseker dat die opvoeder se
assessering verantwoordbaar is.

Figure 1.2

1. VOORVEREISTES VIR DINK EN LEER

BASIESE KOMPONENTE VAN

ONTWIKKELING EN ALGEMENE
AKTIWITEITE WAT ONTWIKKELING
STIMULEER

Integrasie vind plaas eers wanneer bogenoemde basiese komponente van ontwikkeling gei'ntegreerd saamw-
erk.

Die handpalm vorm die basis vir die hand. Die skets
daarvan hierbo Is 'n voorstelling van die basiese
komponente van ontwikkeling. Dit is belangrik, aangesien
dit inligting verskaf oor die leerder se ontwikkeling.

Sensories-

motoriese

ontwikkeling

Fisiese en
sosiale faktore

Figure 1.3

Sensories-motoriese ontwikkeling:

Het die leerder sy motoriese mylpale op die verwagte
ouderdom bereik?

Is daar enige ontwikkelingsagterstande?
Fisiese en sosiale faktore

Het die leerder enige fisiese gebreke wat horn strem, byvoorbeeld doofheid?

Het die leerder enige sosiale ontwikkelingsagterstande, byvoorbeeld deprivasie of verskille ten opsigte van
agtergrond?

• MOTORIESE ONTWIKKELING

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

groot motoriese vaardighede
► fun motoriese vaardighede
motoriese beplanninq

Figure 1.4

Die kind se motoriese ontwikkeling help horn om 'n gesonde en gebalanseerde leefwyse te handhaaf. 'n
Agterstand in motoriese ontwikkeling kan lei tot moegheid, wat verder mag aanleiding gee tot rusteloosheid,
afleibaarheid, swak konsentrasie en koordinasie-probleme. Sy houding op die mat of by sy lessenaar mag ook
swak wees.

• GROOT MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van groot spiere in die liggaam)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klim-en-klouteraktiwiteite

• Springaktiwiteite (balspele en touspring)

• Balanseeraktiwiteite (huppel, eenbeenstaan, eenbeentjiespring, loop op 'n lyn)

• FYN MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van die klein spiere in die liggaam)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Frommel van papier

• Skerknipaktiwiteite en inkleur

• Inryg van krale / wasgoedpennetjies vasknyp

• Kleispel / veters bind

• MOTORIESE BEPLANNING (dit is die sistematiese uitvoering van nie-gewoontevormende ver-
bale opdragte of take) .

Swak motoriese beplanning kan swak werkspoed en lompheid tot gevolg he en kan daartoe lei dat die leerder
langer neem om nuwe vaardighede aan te leer.

• SPRAAK- EN TAALONTWIKKELING

Verbale taalontwikkeling begin op 'n vroee ouderdom, voor lees en skryf. Die jong kind dink in taal en druk
sy gedagtes in taal uit. Dit is belangrik in sosiale verhoudings, sowel as in akademiese prestasies en maak
ook deel uit van kognitiewe ontwikkeling.
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Oorvertel van stories / eie ondervindings

• Ontwikkeling van 'n woordeskat met behulp van uitstappies, gevolg deur toepaslike klasbesprekings

• Bespreking van wereldgebeure

• Liedjies en rympies

• Die korrekte gebruik van verbale vermoe in verskillende situasies, bv. om 'n telefoon korrek te beant-
woord of 'n boodskap noukeurig oor te dra.

Graad R-leerders moet effektief kan kommunikeer deur taal, kuns, beweging, musiek en dramatisering van
fantasie-ervarings.

• EMOSIONELE EN SOSIALE ONTWIKKELING

positiewe selfbeeldontwikkelinq
hanterinq van emosies
empatie met ander
toepaslike sosiale interaksie

Figure 1.5

Graad R-leerders moet 'n duidelike gedragskode aangeleer word en het geleenthede nodig om suiwer waardes
en houdings en 'n sterk morele kode te ontwikkel om verhoudings in die gesin, familie en gemeenskap te
bevorder. Hulle het 'n verskeidenheid sosiale ervarings en geleenthede nodig om te leer om effektief in groepe
saam te werk.

Leerders wat emosioneel en sosiaal nog onryp is, vind dit moeilik om in die klassituasie aan te pas en
aktief deel te neem. Hulle sukkel om hulle emosies te hanteer, is dikwels bakleierig, onwillig om nuwe dinge
aan te pak en in groepe te werk, en onttrek soms. Om selfvertroue te ontwikkel en effektief te kan leer, het
hulle 'n veilige, leerdergesentreerde en stimulerende omgewing nodig waar hulle uitgedaag word om te leer.

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Wees 'n voorbeeld vir die kind deur te wys dat jy ander se gevoelens, geloof en kultuur respekteer.

• Beklemtoon die kind se positiewe eienskappe en help horn om agressie en negatiewe gevoelens te verwerk
en selfvertroue te ontwikkel.

• Dus: laat die kind besef dat, hoewel jy sy verkeerde optrede / gedrag nie aanvaar nie, jy hom nog
steeds as mens aanvaar.

• Moedig groepspel en deelname daaraan aan.

• KOGNITIEWE ONTWIKKELING - probleemoplossingsvaardighede

jf kreatiwiteit
" kritiese denke

Figure 1.6

(Kognitiewe vaardighede is denkvaardighede wat 'n mens help om doeltreffend te leer).

Probleemoplossingsvaardighede

Lei die kind om probleme te identifiseer en 'n oplossing daarvoor te vind deur kreatiewe en kritiese denke.
Graad R-opvoeders bied uitdagings aan hulle leerders om hulle te motiveer om hulle voile potensiaal te bereik
sodat hulle in kritiese en kreatiewe denkers en probleemoplossers kan ontwikkel.

• PERSEPTUELE ONTWIKKELING (persepsie is die akkurate waarneming, organisasie en inter-
pretasie van inligting wat vanaf die sintuie na die brein gestuur word) .

Die stimulasie van visuele en ouditiewe perseptuele vaardighede is belangrik by die voorskoolse kind omdat
hierdie vaardighede voorvereistes is vir effektiewe leer.

6 CHAPTER 1. KWARTAAL 1

• VISUELE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting wat
vanaf die oe na die brein gestuur word)

• Liggaamsbeeld (die bewustheid en die ervaring wat 'n mens van sy eie liggaam het)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Instruksies, bv. raak met jou hand aan jou knie, ens.

• Identifiseer liggaamsdele aan 'n pop

• Trek hande af op papier en knip dit uit

• Legkaarte van liggaam (kinders kan self een maak deur 'n prent uit te knip)

• Visuele diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille waar te neem)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Ou tydskrif - kind moet bv. al die s'e en r'e omkring

• Bingo / Lotto speletjies (soek sy maat)

• Visuele geheue (die vermoe om stimuli, deur die oe waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Plaas ongeveer 6 voorwerpe op 'n skinkbord - kind kyk ongeveer 3 sekondes - bedek - kind moet
opnoem wat hy gesien het / neem 1 voorwerp weg - kind moet s§ wat verwyder is

• Flits prent - kind moet vertel wat hy gesien het

• Audibloks - visuele kaarte

• Visuele vormkonstantheid (die vermoe om die konstantheid van vorms waar te neem, ongeag hul
grootte, kleur, orientasie in die ruimte, ens.)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Vormspeletjies, bv. vormbord / lotto

• Uitsoek van dieselfde vorms en benoeming daarvan

• Assosiasie van vorms met voorwerpe, bv. [U+F04F] (horlosie); [U+F083] vuurhoutjiedosie

• Posisie in die ruimte (die persepsie van die verhouding van 'n voorwerp tot die waarnemer)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Rigtingspeletjies, bv. wie staan voor / agter / links / regs van jou?

• Na-pak van patrone met blokkies of pennetjies

• Voorgrond-/agtergrondpersepsie (die vermoe om op relevante visuele inligting te fokus en dit van
ander minder belangrike inligting te onderskei)

Voorbeelde van aktiwiteite:

Soek spesifieke voorwerpe in 'n besige prent

Soek spesifieke voorwerpe in die omgewing, bv. palmboom

• Omlyn voorwerpe wat mekaar oorvleuel

Legkaarte

Visuele sluiting (die vermoe om inligting aan te vul en te voltooi wanneer sekere gedeeltes ontbreek)

Voorbeeld van aktiwiteite:

• Kind moet onvoltooide tekening voltooi

• Visuele analise en sintese (die vermoe om 'n prent of voorwerp as 'n geheel waar te neem, dit op

te breek in dele en weer sinvol saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Legkaarte

• Dot-to-dot (na-teken van kolpatroon)

• Na-pak van patrone (boublokke)

Leerders met visuele perseptuele agterstande ondervind probleme in alle aspekte van leer (bv. lees, skryf,
Wiskunde), aangesien bogenoemde aspekte die grondslag vorm vir skolastiese vaardighede.

• OUDITIEWE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting
wat vanaf die ore na die brein gestuur word)

• Ouditiewe geheue (die vermoe om stimuli, deur die ore waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Gee verskillende opdragte, bv. raak met jou hand aan jou kop en spring tweekeer in die lug, ens.

• Lees kort storie en vra vrae wat kind moet beantwoord

• Oorvertel van stories in eie woorde

• Pak gekleurde blokkies in volgorde n.a.v. verbale instruksies

• Aanleer van rympies en liedjies

• Se 'n nommer of letters en laat die kind dit herhaal

• Ouditiewe diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille in klanke te hoor)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klap of tik 'n ritmiese patroon en kind moet dit naboots, bv. lank-kort-kort-lank

• Laat kind verskillende geluide identifiseer m.b.v. 'n bandopname van geluide

• Vra kind met watter klank sy naam begin

• Se eenvoudige woord, bv. son. Vra watter klank het hy eerste / laaste / in die middel gehoor

• Vra kind wat hy kan sien wat bv. met 'n s-klank begin

• Speel "telefoontjie" : kinders sit in 'n ry, die eerste een fluister 'n woord in sy maatjie se oor; dit word
op fluistertoon van die een na die ander aangestuur. Die laaste een se hardop wat hy gehoor het.

• Ouditiewe analise en sintese (die vermoe om woorde in klanke op te breek en weer saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klank 'n woord, bv. k-a-t; die kind moet se wat hy gehoor het

• Se 'n woord, bv. son; die kind moet die woord klank.

• Klap die woord of jou naam ritmies

• DOMINANSIE (die voorkeur wat 'n persoon aan die gebruik van een bepaalde voet / oog / hand /
oor gee. Dit is 'n rypwordingsproses wat op ongeveer 6-jarige ouderdom voltooi word).

Voorbeelde van aktiwiteite:

•

Moedig die kind aan om sy dominante hand as die leidende hand in aktiwiteite te gebruik
Moedig oorkruisoefeninge aan, bv. raak met regterelmboog aan linkerknie, en andersom. Doen dit
ritmies saam met musiek.
Speel rigtingspeletjies.

Leerders ruil dikwels hulle hande om omdat hulle nie die middellyn van die liggaam kan kruis nie. Probleme
met middellynkruising lei tot gedurige herposisionering van die liggaam, wat weer konsentrasie en werkspoed
nadelig bei'nvloed en ook tot moegheid lei.

1. SPESIFIEKE TOEPASSING IN LEERAREAS

• Geletterdheid

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

voorbereidende lees Iklankprogram)
^ voorbereidende skrif (skrifpatrone en letterformasie)
progressie van bo na onder
progressie van links na regs

Figure 1.7

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Dramatisering van stories / daaglikse aktiwiteite

• Vertel eenvoudige stories m.b.v. prentjies

• Kinders moet prente van storie in die korrekte volgorde pak en die storie na aanleiding daarvan vertel

• Fynkoordinasie-aktiwiteite (sien paragraaf 3.1.2)

• Wiskunde

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Telaktiwiteite

• Herken, beskryf en weergee van syfers 1 tot 9

• Vergelyking en rangskikking van getalle

• Gebruik van terme soos meer, minder, ligter, swaarder, korter en langer

• Probleemoplossing, bv. meer / minder / ewe veel

• Maak 'n getal 1 meer, bv. 6 7

• Aantel, bv. eerste kind tel tot 3; tweede kind tel verder tot 6; ens.

• Sorteer voorwerpe volgens verskillende eienskappe (bv. al die rooies).

• Lewensvaardigheid

-*■ persoonlike ontwikkelinq

-> emosionele en sosiale ontwikkel im

-► fisiese ontwikkeling

Figure 1.8

Leerders wys dat hulle dit wat hulle geleer het, in verskillende situasies in die samelewing kan toepas.
Help met uitdagings wat die lewe bied sodat hulle 'n aktiewe en produktiewe rol in die samelewing kan speel.
Deur die bespreking van situasies word probleemoplossingsvaardighede, logiese denke en redenering, asook
kritiese en kreatiewe denke ontwikkel.

Voorbeelde van aktiwiteite:

Skep situasies waar hulle hulle voile potensiaal en vaardighede kan ontwikkel om 'n bydrae in die samelew-
ing te maak, bv. "noodsituasies", klasbesprekings en dramatiserings

Geleenthede vir entrepreneurskap, bv. die maak van kaartjies vir verkope.

1. EERSTE KWARTAAL RAPPORT

'n Voorbeeld van 'n elementere (opsionele) verslag oor die leerder se vordering in die eerste kwartaal word
ingesluit, indien die opvoeder dit wenslik ag om aan die ouers verslag te doen.

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

MODULERAAMWERK

LEERUITKOMSTE

ASSESSERINGSTANDAARDE

GESYFERDHEID(LU 1)GETALLE, BEWERK-
INGS EN VERWANTSKAPPEDie leerder kan
getalle en hulle verwantskappe herken, beskryf en
voorstel en kan in die oplossing van probleme met
bekwaamheid en selfvertroue tel, skat, bereken
en kontroleer.(LU 2)PATRONE, FUNKSIES EN
ALGEBRADie leerder kan patrone en ver-
wantskappe herken, beskryf en voorstel en prob-
leme oplos deur algebrai'ese taal en vaardighede
te gebruik.(LU 5)DATA-HANTERINGDie leerder
kan data versamel, opsom, vertoon en krities
ontleed om gevolgtrekkings en voorspellings te
maak en om waarskynlikheid te interpreteer en
te bepaal.GELETTERDHEID(LU l)LUISTERDie
leerder kan luister om inligting te verkry en vir
genot en kan gepas en krities op 'n wye reeks situ-
asies reageer.(LU 2)PRAATDie leerder kan met
vertroue effektief in die gesproke taal in 'n wye reeks
situasies kommunikeer.(LU3)LEES EN KYKDie
leerder kan lees en kyk vir inligting en genot en
krities reageer op die estetiese, kulturele en emo-
sionele waardes in tekste.(LU 4)SKRYFDie leerder
kan verskillende soorte feitelike of verbeeldingstek-
ste vir 'n wye verskeidenheid doeleindes skryf.

Dit word bewys as die leerders:1.2 getalname in
bekende kontekste se en gebruik;1.3 die getalname
en -simbole vir 1-10 ken;1.4 versamelings voorw-
erpe orden en vergelyk en die woorde 'meer', 'min-
der' en 'gelyk aan' gebruik.Dit word bewys as die
leerders:

• Fisiese voorwerpe en tekeninge gebruik

om eenvoudige patrone af te teken en uit te brei (bv.
deur die gebruik van kleur en vorm).Dit word bewys
as die leerders:5.2 fisiese voorwerpe volgens een ken-
merk (eienskap) sorteer (bv. rooi vorms).Dit word
bewys as die leerders: 1.1 aandagtig luister na vrae,
instruksies en aankondigings, en gepas reageer; 1.4
klankbewustheid ontwikkel:

• herken dat woorde uit klanke bestaan;

• onderskei tussen verskillende klanke, veral
aan die begin en einde van woorde;

• mondelinge sinne in afsonderlike woorde
verdeel (eers eenlettergrepige woorde ge-
bruik);

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken, soos "Wielie Wielie Walie, die
aap sit op die balie ...".

Dit word bewys as die leerders:2.5 vrae stel wanneer
hy/sy nie verstaan nie of verdere inligting benodig
en duidelik reageer op vrae wat aan hom/haar gestel
word;2.8 eie stories vertel en ander se stories in eie
woorde oorvertel.Dit word bewys as die leerders:3.1
visuele leidrade gebruik om betekenis teskep:

• prente en foto's noukeurig bekyk en onder-
soek om algemene voorwerpe en ervaringe te
herken;

• 'n prent of figuur in die agtergrond identi-
fiseer;

• prente en woorde bymekaar pas;

• illustrasies gebruik om eenvoudige onder-
skrifte in storieboeke te verstaan;

3.5 begin om klankbewustheid te ontwikkel:

• beginkonsonante en kort vokale herken;

• sommige alfabetletters, soos die letter
waarmee sy/haar naam begin, herken en
benoem;

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken;

• begin om alfabetletters in verskeie kontekste
te herken en benoem (veral letters uit bekende
handelsname en tydskrif- en koerantname) .

Dit word bewvs as die leerders:4 1 eksnerimenteer

Table 1.1

ZVA. . . V AV° "AVA...VAV ... AVA "' VAV... d7A"

SKOOL
LEERDER

vordennc

in Graad R
DATUM :

. AVA7,

AVA7A

EMOSIONELE & SOSIALE AANPASING

Het goed aangepas
Leer nog om aan te pas
Speel groog in groepe
Speel net. met een
maatjie

DEELNAME

Neem aktief deel aan
klasaktiwiteite
Gee meestal goeie
samewerking
Neem nie aktief deel
aan klasaktiwiteite nie

LIGGAAMSBEWUSTHEID

"33°

benoem

Ken nog nie al die
liggaamsdele nie

VERANTWOORDELIKHEID

Neem verantwoordelik-

heid

■my

besitti

ngs

en kom my pligte na
Leer nog om
verantwoordelik te wees

Kan vir n kort
rukkie luistor
rloet nog leer
om te luister

PRAAT

Kan korrek en
duidelik praat
Woordeskat moet
nog uitbrei
Sukkel met sekere
klanke

SKEPPENDE AKTIWITEITE

Neem graag dee!

Huiweng orn deel

te neem

Neem nie deel nie

BUITESPEL

Speel Qraaq buite
_ Speel nie qraaq

DUJte rue
... Speel glad nie

buite nie

SKOOLHOOF

OPVOEDER

Figure 1.9

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

Fyn koordinasie

Figure 1.10

Ek is jaar oud

Aktiwiteit : Kleur die koek in.

Geletterdheid LU : 3.1

Table 1.2

Fyn koordinasie
Logiese Redenasie
Rigting

• Vertikale lyne

Figure 1.11

Geletterdheid LU : 4.1

Table 1.3

Fyn koordinasie
Logiese Redenasie
Rigting
Midlyn Kruising

Horisontale lyne

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

*h»- •

• •*- •

Figure 1.12

Aktiwiteit : Trek die lyne van links na regs.

Bespreking : Hoekom trek ons die lyne van links na regs?

Geletterdheid LU : 4.1

Table 1.4

Vorm konstantheid
Fyn koordinasie

Omlyn die vorm wat dieselfde is as die een in die blokkie

Figure 1.13

Geletterdheid LU : 5.2

Table 1.5

Ouditiewe Diskriminasie
Fyn koordinasie

Kleur die prente in wat met 'n r begin

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

Figure 1.14

Aktiwiteit : Soek nog voorbeelde in die klas wat met 'n r begin.

Geletterdheid LU : 1.4

Table 1.6

Fyn koordinasie
Letterformasie

Begin by die kolletjie.

Figure 1.15

Aktiwiteit : Oefen die r-klank in sand of op skryfbord

Geletterdheid LU : 1.4

Table 1.7

Fyn koordinasie
Logiese Redenasie
Rigting

• Vertikale lyne

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

Figure 1.16

Aktiwiteit : Trek die lyne van bo na onder.
Bespreking : Hoekom trek ons lyne van bo na onder?

Geletterdheid LU : 4.1

Table 1.8

Fyn koordinasie
Logiese Redenasie
Rigting
Midlyn Kruising

Horisontale lyne

Figure 1.17

Aktiwiteit: Trek die lyne van links na regs. Gebruik rooi vir die vuurpyl links en blou vir die vuurpyl regs.
Bespreking: Hoekom trek ons lyne van links na regs?

Geletterdheid LU : 4.1

Table 1.9
Instruksies: Die leerder moet luister en daarna die instruksie uitvoer.

1. Skoenlapper - Maak twee kolle op die skoenlapper.

2. Leer - Teken 'n sirkel bo en onder die leer.

3. Karretjie - Teken 'n sirkel onder elke wiel.

4. Hokkie - Teken 'n vierkant in die hokkie.

5. Hoed - Teken 'n sirkel op die punt van die hoed.

6. Paddastoel - Kleur die paddastoel bo rooi en onder groen in.

Vrae:

20 CHAPTER 1. KWARTAAL 1

1. Mamma stuur my badkamer toe om 'n handdoek, seep en 'n waslap te gaan haal. Ek kom terug met
die handdoek en seep. Wat het ek vergeet?

2. Mamma stuur my om my gesig te was, my tande te borsel en my hare te kam. Ek borsel my tande en
kam my hare. Wat het ek vergeet om te doen?

Fyn koordinasie

• Omlyn die vorm, kleur in, knip uit en plak op dieselfde vorm op die volgende bladsy.

Figure 1.18

Geletterdheid LU : 1.1

Table 1.10

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

1.2 Gr. R Module 1 Geletterdheid - 02 2

GELETTERDHEID

'n Leerprogram vir Graad R

Module 1

FYN KOORDINASIE

OPVOEDERS AFDELING

Memorandum

LEERAHEAS /***"'"/"'"~ ^^^^^<*^

JELJ Hjj£ aftQ&t. **ipEasjiBi*5i£5

1 nELKTTEHDMElO

VMW4PVK ■N'lmmqhM

AGJlBC^OHJJiNUGJlNfi

VOORVEREISTES VIR OINK EN LEER

IMftMH

STWULERINGSAKTIWITEITE VIR OINK EH LEES

■ ••^"

, > > - " Uo*r*w BaptonM*

>"" """"' ' ' 'J^.'*.'uim ' ' :

***■""» ■" , w v KiiWV:

1 Vwrtta DWfrfU'M*
OHM

VHM4MBI

Figure 1.19

VIR DIE OPVOEDER

1. RIGLYNE VIR DIE GEBRUIK VAN DIE PROGRAM

Die aktiwiteite in hierdie program is

• algemene aktiwiteite wat gerig is op die stimulasie van die basiese komponente van ontwikkeling;
dit is die voorvereistes vir dink en leer;

2 This content is available online at <http://cnx.Org/content/m32535/l.l/>.

• spesifieke aktiwiteite wat toegepas word op die onderskeie leerareas (Geletterdheid, Wiskunde,
Lewensvaardighede) .

1. ASSESSERING

Assessering word volgens 'n 4-puntskaal gedoen, naamlik

1: voldoen nie aan die vereistes nie;

2: voldoen gedeeltelik aan die vereistes;

3: voldoen aan die vereistes;

4: oorskry die vereistes.

Voorbeeld

Gesyferdheid: LU 1

at**

OnW

Senwriis - Melon Ke

"°

**■""

'■

— °~«-» '.

Onfwsu

Figure

24 CHAPTER 1. KWARTAAL 1

1. VOORVEREISTES VIR DINK EN LEER

BASIESE KOMPONENTE VAN

ONTWIKKELING EN ALGEMENE
AKTIWITEITE WAT ONTWIKKELING
STIMULEER

Integrasie vind plaas eers wanneer bogenoemde basiese komponente van ontwikkeling gei'ntegreerd saamw-
erk.

Figure 1.21

Sensories-motoriese ontwikkeling:

Het die leerder sy motoriese mylpale op die verwagte
ouderdom bereik?

Is daar enige ontwikkelingsagterstande?
Fisiese en sosiale faktore

Het die leerder enige fisiese gebreke wat horn strem, byvoorbeeld doofheid?

Het die leerder enige sosiale ontwikkelingsagterstande, byvoorbeeld deprivasie of verskille ten opsigte van
agtergrond?

• MOTORIESE ONTWIKKELING

groot motoriese vaardkjhede
► fyn motoriese vaardighede
motoriese beplanning

Figure 1.22

Die kind se motoriese ontwikkeling help hom om 'n gesonde en gebalanseerde leefwyse te handhaaf. 'n
Agterstand in motoriese ontwikkeling kan lei tot moegheid, wat verder mag aanleiding gee tot rusteloosheid,
afleibaarheid, swak konsentrasie en koordinasie-probleme. Sy houding op die mat of by sy lessenaar mag ook
swak wees.

• GROOT MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van groot spiere in die liggaam)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klim-en-klouteraktiwiteite

• Springaktiwiteite (balspele en touspring)

• Balanseeraktiwiteite (huppel, eenbeenstaan, eenbeentjiespring, loop op 'n lyn)

• FYN MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van die klein spiere in die liggaam)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Frommel van papier

• Skerknipaktiwiteite en inkleur

• Inryg van krale / wasgoedpennetjies vasknyp

• Kleispel / veters bind

• MOTORIESE BEPLANNING (dit is die sistematiese uitvoering van nie-gewoontevormende ver-
bale opdragte of take) .

Swak motoriese beplanning kan swak werkspoed en lompheid tot gevolg he en kan daartoe lei dat die leerder
langer neem om nuwe vaardighede aan te leer.

• SPRAAK- EN TAALONTWIKKELING

• Oorvertel van stories / eie ondervindings

• Ontwikkeling van 'n woordeskat met behulp van uitstappies, gevolg deur toepaslike klasbesprekings

• Bespreking van wereldgebeure

• Liedjies en rympies

• Die korrekte gebruik van verbale vermoe in verskillende situasies, bv. om 'n telefoon korrek te beant-
woord of 'n boodskap noukeurig oor te dra.

Graad R-leerders moet effektief kan kommunikeer deur taal, kuns, beweging, musiek en dramatisering van
fantasie-ervarings.

• EMOSIONELE EN SOSIALE ONTWIKKELING

positiewe selfbeeldontwiklcelmq
hanterinq van emosies
empatie met ander
toepaslike sosiale interaksie

Figure 1.23

26 CHAPTER 1. KWARTAAL 1

bevorder. Hulle het 'n verskeidenheid sosiale ervarings en geleenthede nodig om te leer om effektief in groepe
saam te werk.

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Wees 'n voorbeeld vir die kind deur te wys dat jy ander se gevoelens, geloof en kultuur respekteer.

• Beklemtoon die kind se positiewe eienskappe en help horn om agressie en negatiewe gevoelens te verwerk
en selfvertroue te ontwikkel.

• Dus: laat die kind besef dat, hoewel jy sy verkeerde optrede / gedrag nie aanvaar nie, jy hom nog
steeds as mens aanvaar.

• Moedig groepspel en deelname daaraan aan.

• KOGNITIEWE ONTWIKKELING - probleemoplossingsvaardighede

jy kreatiwiteit

™ kritiese denke

Figure 1.24

(Kognitiewe vaardighede is denkvaardighede wat 'n mens help om doeltreffend te leer).

Probleemoplossingsvaardighede

• PERSEPTUELE ONTWIKKELING (persepsie is die akkurate waarneming, organisasie en inter-
pretasie van inligting wat vanaf die sintuie na die brein gestuur word) .

Die stimulasie van visuele en ouditiewe perseptuele vaardighede is belangrik by die voorskoolse kind omdat
hierdie vaardighede voorvereistes is vir effektiewe leer.

• VISUELE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting wat
vanaf die oe na die brein gestuur word)

• Liggaamsbeeld (die bewustheid en die ervaring wat 'n mens van sy eie liggaam het)

Voorbeelde van aktiwiteite:

Instruksies, bv. raak met jou hand aan jou knie, ens.
Identifiseer liggaamsdele aan 'n pop

• Trek hande af op papier en knip dit uit

Legkaarte van liggaam (kinders kan self een maak deur 'n prent uit te knip)
Visuele diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille waar te neem)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Ou tydskrif - kind moet bv. al die s'e en r'e omkring

• Bingo / Lotto speletjies (soek sy maat)

• Visuele geheue (die vermoe om stimuli, deur die oe waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Plaas ongeveer 6 voorwerpe op 'n skinkbord - kind kyk ongeveer 3 sekondes - bedek - kind moet
opnoem wat hy gesien het / neem 1 voorwerp weg - kind moet se wat verwyder is

• Flits prent - kind moet vertel wat hy gesien het

• Audibloks - visuele kaarte

• Visuele vormkonstantheid (die vermoe om die konstantheid van vorms waar te neem, ongeag hul
grootte, kleur, orientasie in die ruimte, ens.)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Vormspeletjies, bv. vormbord / lotto

• Uitsoek van dieselfde vorms en benoeming daarvan

• Assosiasie van vorms met voorwerpe, bv. [U+F04F] (horlosie); [U+F083] vuurhoutjiedosie

• Posisie in die ruimte (die persepsie van die verhouding van 'n voorwerp tot die waarnemer)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Rigtingspeletjies, bv. wie staan voor / agter / links / regs van jou?

• Na-pak van patrone met blokkies of pennetjies

• Voorgrond-/agtergrondpersepsie (die vermoe om op relevante visuele inligting te fokus en dit van
ander minder belangrike inligting te onderskei)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Soek spesifieke voorwerpe in 'n besige prent

• Soek spesifieke voorwerpe in die omgewing, bv. palmboom

• Omlyn voorwerpe wat mekaar oorvleuel

• Legkaarte

• Visuele sluiting (die vermoe om inligting aan te vul en te voltooi wanneer sekere gedeeltes ontbreek)

Voorbeeld van aktiwiteite:

• Kind moet onvoltooide tekening voltooi

• Visuele analise en sintese (die vermoe om 'n prent of voorwerp as 'n geheel waar te neem, dit op
te breek in dele en weer sinvol saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Legkaarte

• Dot-to-dot (na-teken van kolpatroon)

• Na-pak van patrone (boublokke)

Leerders met visuele perseptuele agterstande ondervind probleme in alle aspekte van leer (bv. lees, skryf,
Wiskunde), aangesien bogenoemde aspekte die grondslag vorm vir skolastiese vaardighede.

• OUDITIEWE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting
wat vanaf die ore na die brein gestuur word)

• Ouditiewe geheue (die vermoe om stimuli, deur die ore waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

28 CHAPTER 1. KWARTAAL 1

• Gee verskillende opdragte, bv. raak met jou hand aan jou kop en spring tweekeer in die lug, ens.

• Lees kort storie en vra vrae wat kind moet beantwoord

• Oorvertel van stories in eie woorde

• Pak gekleurde blokkies in volgorde n.a.v. verbale instruksies

• Aanleer van rympies en liedjies

• Se 'n nommer of letters en laat die kind dit herhaal

• Ouditiewe diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille in klanke te hoor)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klap of tik 'n ritmiese patroon en kind moet dit naboots, bv. lank-kort-kort-lank

• Laat kind verskillende geluide identifiseer m.b.v. 'n bandopname van geluide

• Vra kind met watter klank sy naam begin

• Se eenvoudige woord, bv. son. Vra watter klank het hy eerste / laaste / in die middel gehoor

• Vra kind wat hy kan sien wat bv. met 'n s-klank begin

• Ouditiewe analise en sintese (die vermoe om woorde in klanke op te breek en weer saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klank 'n woord, bv. k-a-t; die kind moet s6 wat hy gehoor het

• Se 'n woord, bv. son; die kind moet die woord klank.

• Klap die woord of jou naam ritmies

• DOMINANSIE (die voorkeur wat 'n persoon aan die gebruik van een bepaalde voet / oog / hand /
oor gee. Dit is 'n rypwordingsproses wat op ongeveer 6-jarige ouderdom voltooi word).

Voorbeelde van aktiwiteite:

•

1. SPESIFIEKE TOEPASSING IN LEERAREAS

• Geletterdheid

voorbereidende lees Iklankprogram)
)» voorbereidende skrif (skrifpatrone en letterformasie)
progressie van bo na onder
progressie van links na reqs

Figure 1.25

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Dramatisering van stories / daaglikse aktiwiteite

• Vertel eenvoudige stories m.b.v. prentjies

• Kinders moet prente van storie in die korrekte volgorde pak en die storie na aanleiding daarvan vertel

• Fynkoordinasie-aktiwiteite (sien paragraaf 3.1.2)

• Wiskunde

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Telaktiwiteite

• Herken, beskryf en weergee van syfers 1 tot 9

• Vergelyking en rangskikking van getalle

• Gebruik van terme soos meer, minder, ligter, swaarder, korter en langer

• Probleemoplossing, bv. meer / minder / ewe veel

• Maak 'n getal 1 meer, bv. 6 7

• Aantel, bv. eerste kind tel tot 3; tweede kind tel verder tot 6; ens.

• Sorteer voorwerpe volgens verskillende eienskappe (bv. al die rooies).

• Lewensvaardigheid

-*■ persoonlike ontwikkelinq

-► emosionele en sosiale ontwikkelinq

-► fisiese ontwikkeling
Figure 1.26

Voorbeelde van aktiwiteite:

Skep situasies waar hulle hulle voile potensiaal en vaardighede kan ontwikkel om 'n bydrae in die samelew-
ing te maak, bv. "noodsituasies", klasbesprekings en dramatiserings

Geleenthede vir entrepreneurskap, bv. die maak van kaartjies vir verkope.

1. EERSTE KWARTAAL RAPPORT

'n Voorbeeld van 'n elementere (opsionele) verslag oor die leerder se vordering in die eerste kwartaal word
ingesluit, indien die opvoeder dit wenslik ag om aan die ouers verslag te doen.

MODULERAAMWERK

continued on next page

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

LEERUITKOMSTE

ASSESSERINGSTANDAARDE

• Fisiese voorwerpe en tekeninge gebruik

• herken dat woorde uit klanke bestaan;

• onderskei tussen verskillende klanke, veral
aan die begin en einde van woorde;

• mondelinge sinne in afsonderlike woorde
verdeel (eers eenlettergrepige woorde ge-
bruik);

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken, soos "Wielie Wielie Walie, die
aap sit op die balie ...".

• prente en foto's noukeurig bekyk en onder-
soek om algemene voorwerpe en ervaringe te
herken;

• 'n prent of figuur in die agtergrond identi-
fiseer;

• prente en woorde bymekaar pas;

• illustrasies gebruik om eenvoudige onder-
skrifte in storieboeke te verstaan;

3.5 begin om klankbewustheid te ontwikkel:

• beginkonsonante en kort vokale herken;

• sommige alfabetletters, soos die letter
waarmee sy/haar naam begin, herken en
benoem;

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken;

• begin om alfabetletters in verskeie kontekste
te herken en benoem (veral letters uit bekende
handelsname en tydskrif- en koerantname) .

Dit word bewys as die leerders:4.1 eksperimenteer
met skryf:

(LU 5)DINK EN REDENEERDie leerder kan
taal gebruik om te dink en te redeneer en kan
toegang verkry tot inligting, dit prosesseer en
gebruik om te leer.LEWENSVAARDIGHEDE(LU
l)BEVORDERING VAN GESONDHEIDDie
leerder kan ingeligte besluite neem oor persoon-
like, gemeenskaps - en omgewingsgesondheid.(LU
3)PERSOONLIKE ONTWIKKELINGDie leerder
kan verworwe lewensvaardighede aanwend om
persoonlike potensiaal te verwesenlik en te verbeter
ten einde effektief te reageer op die uitdagings in
hulle wereld.

Dit word bewys as die leerders:5.2 taal gebruik om
te dink en te redeneer:

• ooreenkomste en verskille identifiseer en
beskryf;

• dinge wat saam hoort bymekaar pas en dinge
wat verskillend is, vergelyk;

• dinge klassifiseer (soos Sit alle speelgoed in
houer, boeke op rak, kryt in blik);

• dele van 'n geheel identifiseer.

5.3 taal gebruik om te ondersoek:

• vrae vra en verduidelikings soek (bv. hoekom,
wat, wie, hoe, waar, wanneer).

• verduidelikings gee en oplossings aanbied;

• woordraaisels oplos en voltooi.

Dit word bewys as die leerders:1.2 beskryf watter
stappe geneem kan word om persoonlike higiene te
verseker;1.4 veiligheid tuis en by die skool verduide-
lik.Dit word bewys as die leerders:3.1 sy eie naam
en adres se.

Table 1.11

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

^A, . . VAV° •'A7A...VAV ... AVA

SKOOL
LEERDER

My vordennq in Graad R
DATUM

AVAV. . . . A7A7A •.-. Av3lV

EMOSIONELE & SOSIALE AANPASING

Het goed aangepas
Leer nog om aan te pas
Speel groog in groepe
Speel net met een
maatjie

DEELNAME

Neem aktief deel aan
klasaktiwitette
Gee meestal goeie
samewerking
Neem nie aktief deel
aan klasaktiwiteite nie

LIGGAAMSBEWUSTHEID

Kan

liggaamsdele

benoem

Ken

nog

nie al die

liqqaamsdele nie

VERANTWOORDELIKHEID

Neem verantwoordelik
heid vir my besittings
en kom my pligte na
Leer nog om
verantwoordelik te wees

LUISTER

Luister met
oandaq
Kqn vir n kort
ruklcie luister
Host- noq leer
om te luister

PRAAT

Kan korrek en
duidelik praat
Woordeskat moet
nog uitbrei
Sukkel met sekere
klanke

SKEPPENDE AKTIWITEITE

eem qraac

Hun

i deel

BUITESPEL

Speel graaq buite
Speel nie qraaq
DUJte rue
Speel qlad nie
buite nie

SKOOLHOOF

OPVOEDER

jiweng orn
te neem
Neem nie deel nie

Figure 1.27

Fyn koordinasie
Syferformasie

• Kleur die prente in wat met 'n "s" begin

Figure 1.28

Aktiwiteit: Soek nog voorbeelde in die klas wat met 'n s begin

Geletterdheid LU : 1.4

Table 1.12

Fyn koordinasie
Letterformasie

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

Figure 1.29

Begin by die kolletjie
Aktiwiteit : Oefen die s-klank in sand of op skryfbord

Geletterdheid LU : 1.4

Table 1.13

Fyn koordinasie
• Voltooi die patrone.

Figure 1.30

Geletterdheid LU : 4.1

Table 1.14

Voorgrond / Agtergrond
Fyn koordinasie

36 CHAPTER 1. KWARTAAL 1

Logiese Redenasie

VRUGTE

Die belangrikheid van gesonde en skoon kos.

Geslote vrae:

1. Watter drie vrugte kan jy in die prentjie sien?

2. Watter kleur is 'n piesang as dit ryp is?

Oop-einde vrae:

1. Watter ander produkte kry ons van vrugte?

2. Waar kom vrugte vandaan?

3. Hoekom is dit belangrik om vrugte te was voordat ons dit eet?

4. Watter vrugte is soet?

5. Watter vrugte is suur?

6. Van watter vrugte hou jy die meeste en hoekom?

Oorbrugging:

Ons moet baie mooi na die prentjie kyk as ons die verskillende vrugte omlyn. Waar anders moet ons baie
mooi kyk as ons een item tussen baie ander moet uitsoek?

• In die klas (bv. 'n rooi kryt tussen baie ander in die houer)

• Tuis (bv. klerekas)

• Supermark (bv. 'n rooi appel tussen die ander vrugte)

Aktiwiteit:

1. Maak 'n plakkaat van vrugte en die produkte daarvan.

2. Maak vrugteslaai in die klas.

3. Blinddoekspeletjie - verskaf vier soorte vrugte - kind moet dit identifiseer deur daaraan te ruik, proe
of voel.

Geletterdheid

Gesyferdheid

Table 1.15

Voorgrond / Agtergrond
Fyn koordinasie
Logiese Redenasie

• Omlyn elke vrug met 'n ander kleur.

Figure 1.31

Aktiwiteit: Knip die peer uit.

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

Geletterdheid LU 2.5

Geletterdheid LU 3.1

Table 1.16

Ouditiewe diskriminasie
Fyn Koordinasie

• Kleur die prente in wat met 'n "m" begin

Figure 1.32

Aktiwiteit:Soek nog voorbeelde in die klas wat met 'n m begin

Geletterdheid LU : 1.4

Table 1.17

Fyn koordinasie
Letterformasie

Begin by die kolletjie

Figure 1.33

Aktiwiteit : Oefen die m-klank in sand of op skryfbord

Geletterdheid LU : 4.1

Table 1.18

Ouditiewe diskriminasie
Fyn koordinasie

• Kleur die prente in wat met 'n "n" begin

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

Figure 1.34

Aktiwiteit:Soek nog voorbeelde in die klas wat met 'n n begin

Geletterdheid LU : 1.4

Table 1.19

Fyn koordinasie
Letterformasie

Begin by die kolletjie

Aktiwiteit : Oefen die m-klank in sand of op skryfbord

Geletterdheid LU : 4.1

Table 1.20

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

Maandag

Dinsdag

Woensdag

Donderdag

Figure 1.36

Vrydag

Saterdag

Sondag

cs>

Figure 1.37

Figure 1.38

Maak sewe afdrukke van elke prentjie sodat daar byvoorbeeld 7 sonnetjies is vir die 7 dae van die week
(net in geval die son elke dag van die week skyn) .

1.3 Gr. R Module 1 Gesyferdheid - 01 3

GESYFERDHEID

'n Leerprogram vir Graad R
Module 2

SYFERFORMASIE
OPVOEDERS AFDELING

Memorandum

3 This content is available online at <http://cnx.Org/content/m32544/l.l/>.

44 CHAPTER 1. KWARTAAL 1

LEERARF1S ^"^ f ^^^C ^^ *** ^^ f'ifftB.SJBJia'tS

I GE LHTERPHEI O

VMrtfadfd* i*'>*ji4q**4 AGTER GBQMDIiNLIOTWq

VWWMP4C It*l>44i«qh4>a S»-4tfrwi - M«cr«tt OlWMilt^l

STIMULERfNGSAKTtWITEITE VIR PINK EN LEEB
VOORVEREISTES VIR PINK EN LEER *-^~^»

!mewwto«fw»*EUNB makkm whwtcitc ysaTlE"ETQcr«,?i*iln lee«*»e*3

■ 5*- '■-• 0*r-*M" *fl | 1l!ttt+«

Tr^^

l Vu«P#>ifr«,f

■ rldfniitMii«ltt<t»MI ■!*«>»' »g*^ , Mm5t M4CH- »C-#<>r+n|t w|

'-■-.«-■■ ■■;

Figure 1.39

VIR DIE OPVOEDER

1. RIGLYNE VIR DIE GEBRUIK VAN DIE PROGRAM

Die aktiwiteite in hierdie program is

• algemene aktiwiteite wat gerig is op die stimulasie van die basiese komponente van ontwikkeling;
dit is die voorvereistes vir dink en leer;

• spesifieke aktiwiteite wat toegepas word op die onderskeie leerareas (Geletterdheid, Wiskunde,
Lewensvaardighede) .

1. ASSESSERING

Assessering word volgens 'n 4-puntskaal gedoen, naamlik

1: voldoen nie aan die vereistes nie;

2: voldoen gedeeltelik aan die vereistes;

3: voldoen aan die vereistes;

4: oorskry die vereistes.

Voorbeeld

Gesyferdheid: LU 1

■ > V-

Figure 1.40

1. VOORVEREISTES VIR DINK EN LEER

BASIESE KOMPONENTE VAN

ONTWIKKELING EN ALGEMENE
AKTIWITEITE WAT ONTWIKKELING
STIMULEER

Integrasie vind plaas eers wanneer bogenoemde basiese komponente van ontwikkeling gei'ntegreerd saamw-
erk.

Die handpalm vorm die basis vir die hand. Die skets
daarvan hierbo Is 'n voorstelling van die basiese

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

komponente van ontwikkeling. Dit is belangrik, aangesien
dit inligting verskaf oor die leerder se ontwikkeling.

Sensories-

motoriese

ontwikkeling

Fisiese en
sosiale faktore

Figure 1.41

Sensories-motoriese ontwikkeling:

Het die leerder sy motoriese mylpale op die verwagte
ouderdom bereik?

Is daar enige ontwikkelingsagterstande?
Fisiese en sosiale faktore

Het die leerder enige fisiese gebreke wat horn strem, byvoorbeeld doofheid?

Het die leerder enige sosiale ontwikkelingsagterstande, byvoorbeeld deprivasie of verskille ten opsigte van
agtergrond?

• MOTORIESE ONTWIKKELING

groot motoriese vaardighede
► fun motoriese vaardighede
motoriese beplanninq

Figure 1.42

• GROOT MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van groot spiere in die liggaam)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klim-en-klouteraktiwiteite

• Springaktiwiteite (balspele en touspring)

• Balanseeraktiwiteite (huppel, eenbeenstaan, eenbeentjiespring, loop op 'n lyn)

• FYN MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van die klein spiere in die liggaam)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Frommel van papier

• Skerknipaktiwiteite en inkleur

• Inryg van krale / wasgoedpennetjies vasknyp

• Kleispel / veters bind

• MOTORIESE BEPLANNING (dit is die sistematiese uitvoering van nie-gewoontevormende ver-
bale opdragte of take) .

Swak motoriese beplanning kan swak werkspoed en lompheid tot gevolg he en kan daartoe lei dat die leerder
langer neem om nuwe vaardighede aan te leer.

• SPRAAK- EN TAALONTWIKKELING

• Oorvertel van stories / eie ondervindings

• Ontwikkeling van 'n woordeskat met behulp van uitstappies, gevolg deur toepaslike klasbesprekings

• Bespreking van wereldgebeure

• Liedjies en rympies

• Die korrekte gebruik van verbale vermoe in verskillende situasies, bv. om 'n telefoon korrek te beant-
woord of 'n boodskap noukeurig oor te dra.

Graad R-leerders moet effektief kan kommunikeer deur taal, kuns, beweging, musiek en dramatisering van
fantasie-ervarings.

• EMOSIONELE EN SOSIALE ONTWIKKELING

positiewe selfbeeldontwikkelinq
hanterinq van emosies
empatie met ander
toepaslike sosiale interaksie

Figure 1.43

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Wees 'n voorbeeld vir die kind deur te wys dat jy ander se gevoelens, geloof en kultuur respekteer.

• Beklemtoon die kind se positiewe eienskappe en help horn om agressie en negatiewe gevoelens te verwerk
en selfvertroue te ontwikkel.

48 CHAPTER 1. KWARTAAL 1

•

Dus: laat die kind besef dat, hoewel jy sy verkeerde optrede / gedrag nie aanvaar nie, jy horn nog

steeds as mens aanvaar.

Moedig groepspel en deelname daaraan aan.

• KOGNITIEWE ONTWIKKELING - probleemoplossingsvaardighede

jf kreatiwiteit

™ kritiese denke

Figure 1.44

(Kognitiewe vaardighede is denkvaardighede wat 'n mens help om doeltreffend te leer).

Probleemoplossingsvaardighede

• PERSEPTUELE ONTWIKKELING (persepsie is die akkurate waarneming, organisasie en inter-
pretasie van inligting wat vanaf die sintuie na die brein gestuur word) .

Die stimulasie van visuele en ouditiewe perseptuele vaardighede is belangrik by die voorskoolse kind omdat
hierdie vaardighede voorvereistes is vir effektiewe leer.

• VISUELE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting wat
vanaf die oe na die brein gestuur word)

• Liggaamsbeeld (die bewustheid en die ervaring wat 'n mens van sy eie liggaam het)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Instruksies, bv. raak met jou hand aan jou knie, ens.

• Identifiseer liggaamsdele aan 'n pop

• Trek hande af op papier en knip dit uit

• Legkaarte van liggaam (kinders kan self een maak deur 'n prent uit te knip)

• Visuele diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille waar te neem)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Ou tydskrif - kind moet bv. al die s'e en r'e omkring

• Bingo / Lotto speletjies (soek sy maat)

• Visuele geheue (die vermoe om stimuli, deur die oe waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Plaas ongeveer 6 voorwerpe op 'n skinkbord - kind kyk ongeveer 3 sekondes - bedek - kind moet
opnoem wat hy gesien het / neem 1 voorwerp weg - kind moet se wat verwyder is

• Flits prent - kind moet vertel wat hy gesien het

• Audibloks - visuele kaarte

• Visuele vormkonstantheid (die vermoe om die konstantheid van vorms waar te neem, ongeag hul
grootte, kleur, orientasie in die ruimte, ens.)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Vormspeletjies, bv. vormbord / lotto

• Uitsoek van dieselfde vorms en benoeming daarvan

• Assosiasie van vorms met voorwerpe, bv. [U+F04F] (horlosie); [U+F083] vuurhoutjiedosie

• Posisie in die ruimte (die persepsie van die verhouding van 'n voorwerp tot die waarnemer)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Rigtingspeletjies, bv. wie staan voor / agter / links / regs van jou?

• Na-pak van patrone met blokkies of pennetjies

• Voorgrond-/agtergrondpersepsie (die vermoe om op relevante visuele inligting te fokus en dit van
ander minder belangrike inligting te onderskei)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Soek spesifieke voorwerpe in 'n besige prent

• Soek spesifieke voorwerpe in die omgewing, bv. palmboom

• Omlyn voorwerpe wat mekaar oorvleuel

• Legkaarte

• Visuele sluiting (die vermoe om inligting aan te vul en te voltooi wanneer sekere gedeeltes ontbreek)

Voorbeeld van aktiwiteite:

• Kind moet onvoltooide tekening voltooi

• Visuele analise en sintese (die vermoe om 'n prent of voorwerp as 'n geheel waar te neem, dit op
te breek in dele en weer sinvol saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Legkaarte

• Dot-to-dot (na-teken van kolpatroon)

• Na-pak van patrone (boublokke)

Leerders met visuele perseptuele agterstande ondervind probleme in alle aspekte van leer (bv. lees, skryf,
Wiskunde), aangesien bogenoemde aspekte die grondslag vorm vir skolastiese vaardighede.

• OUDITIEWE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting
wat vanaf die ore na die brein gestuur word)

• Ouditiewe geheue (die vermoe om stimuli, deur die ore waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Gee verskillende opdragte, bv. raak met jou hand aan jou kop en spring tweekeer in die lug, ens.

• Lees kort storie en vra vrae wat kind moet beantwoord

• Oorvertel van stories in eie woorde

• Pak gekleurde blokkies in volgorde n.a.v. verbale instruksies

• Aanleer van rympies en liedjies

• Se 'n nommer of letters en laat die kind dit herhaal

• Ouditiewe diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille in klanke te hoor)

Voorbeelde van aktiwiteite:

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

• Klap of tik 'n ritmiese patroon en kind moet dit naboots, bv. lank-kort-kort-lank

• Laat kind verskillende geluide identifiseer m.b.v. 'n bandopname van geluide

• Vra kind met watter klank sy naam begin

• Se eenvoudige woord, bv. son. Vra watter klank het hy eerste / laaste / in die middel gehoor

• Vra kind wat hy kan sien wat bv. met 'n s-klank begin

• Speel "telefoontjie" : kinders sit in 'n ry, die eerste een fiuister 'n woord in sy maatjie se oor; dit word
op fiuistertoon van die een na die ander aangestuur. Die laaste een se hardop wat hy gehoor het.

• Ouditiewe analise en sintese (die vermoe om woorde in klanke op te breek en weer saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klank 'n woord, bv. k-a-t; die kind moet se wat hy gehoor het

• Se 'n woord, bv. son; die kind moet die woord klank.

• Klap die woord of jou naam ritmies

• DOMINANSIE (die voorkeur wat 'n persoon aan die gebruik van een bepaalde voet / oog / hand /
oor gee. Dit is 'n rypwordingsproses wat op ongeveer 6-jarige ouderdom voltooi word).

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Moedig die kind aan om sy dominante hand as die leidende hand in aktiwiteite te gebruik

• Moedig oorkruisoefeninge aan, bv. raak met regterelmboog aan linkerknie, en andersom. Doen dit
ritmies saam met musiek.

• Speel rigtingspeletjies.

1. SPESIFIEKE TOEPASSING IN LEERAREAS

• Geletterdheid

voorbereidende lees Iklankprogram)
^ voorbereidende skrif (skrifpatrone en letterformasie)
progressie van bo na onder
progressie van links na reqs

Figure 1.45

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Dramatisering van stories / daaglikse aktiwiteite

• Vertel eenvoudige stories m.b.v. prentjies

• Kinders moet prente van storie in die korrekte volgorde pak en die storie na aanleiding daarvan vertel

• Fynkoordinasie-aktiwiteite (sien paragraaf 3.1.2)

• Wiskunde

Voorbeelde van aktiwiteite:

Telaktiwiteite

Herken, beskryf en weergee van syfers 1 tot 9

Vergelyking en rangskikking van getalle

Gebruik van terme soos meer, minder, ligter, swaarder, korter en langer

Probleemoplossing, bv. meer / minder / ewe veel

Maak 'n getal 1 meer, bv. 6 7

Aantel, bv. eerste kind tel tot 3; tweede kind tel verder tot 6; ens.

Sorteer voorwerpe volgens verskillende eienskappe (bv. al die rooies).

Lewensvaardigheid

-+■ persoonlike ontwikkelinq

-*- emosionele en sosiale ontwikkelinq

-► fisiese ontwikkeling

Figure 1.46

Voorbeelde van aktiwiteite:

Skep situasies waar hulle hulle voile potensiaal en vaardighede kan ontwikkel om 'n bydrae in die samelew-
ing te maak, bv. "noodsituasies", klasbesprekings en dramatiserings

Geleenthede vir entrepreneurskap, bv. die maak van kaartjies vir verkope.

1. EERSTE KWARTAAL RAPPORT

'n Voorbeeld van 'n elementere (opsionele) verslag oor die leerder se vordering in die eerste kwartaal word
ingesluit, indien die opvoeder dit wenslik ag om aan die ouers verslag te doen.

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

MODULERAAMWERK

LEERUITKOMSTE

ASSESSERINGSTANDAARDE

GESYFERDHEID(LU 1)GETALLE, BEWERK-
INGS EN VERWANTSKAPPEDie leerder kan
getalle en hulle verwantskappe herken, beskryf en
voorstel en kan in die oplossing van probleme met
bekwaamheid en selfvertroue tel, skat, bereken
en kontroleer.(LU 2)PATRONE, FUNKSIES EN
ALGEBRADie leerder kan patrone en ver-
wantskappe herken, beskryf en voorstel en prob-
leme oplos deur algebrai'ese taal en vaardighede
te gebruik.(LU 5)DATA-HANTERINGDie leerder
kan data versamel, opsom, vertoon en krities
ontleed om gevolgtrekkings en voorspellings te
maak en om waarskynlikheid te interpreteer en
te bepaal.GELETTERDHEID(LU l)LUISTERDie
leerder kan luister om inligting te verkry en vir
genot en kan gepas en krities op 'n wye reeks situ-
asies reageer.(LU 2)PRAATDie leerder kan met
vertroue effektief in die gesproke taal in 'n wye reeks
situasies kommunikeer. (LU 3)LEES EN KYKDie
leerder kan lees en kyk vir inligting en genot en
krities reageer op die estetiese, kulturele en emo-
sionele waardes in tekste.(LU4)SKRYFDie leerder
kan verskillende soorte feitelike of verbeeldingstek-
ste vir 'n wye verskeidenheid doeleindes skryf.(LU
5)DINK EN REDENEERDie leerder kan taal ge-
bruik om te dink en te redeneer en kan toegang
verkry tot inligting, dit prosesseer en gebruik om te
leer.

• Fisiese voorwerpe en tekeninge gebruik

• herken dat woorde uit klanke bestaan;

• onderskei tussen verskillende klanke, veral
aan die begin en einde van woorde;

• mondelinge sinne in afsonderlike woorde
verdeel (eers eenlettergrepige woorde ge-
bruik);

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken, soos "Wielie Wielie Walie, die
aap sit op die balie ...".

• prente en foto's noukeurig bekyk en onder-
soek om algemene voorwerpe en ervaringe te
herken;

• 'n prent of figuur in die agtergrond identi-
fiseer;

• prente en woorde bymekaar pas;

• illustrasies gebruik om eenvoudige onder-
skrifte in storieboeke te verstaan;

3.5 begin om klankbewustheid te ontwikkel:

• beginkonsonante en kort vokale herken;

• sommige alfabetletters, soos die letter
waarmee sy/haar naam begin, herken en
benoem;

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken;

• begin om alfabetletters in verskeie kontekste
te herken en benoem (veral letters uit bekende
handelsname en tydskrif- en koerantname) .

Dit word bewvs as die leerders:4 1 eksnerimenteer

Table 1.21

ZVA. . . V AV° "AVA...VAV ... AVA "' VAV... d7A"

SKOOL
LEERDER

vordennc

in Graad R
DATUM :

. AVA7,

AVA7A

EMOSIONELE & SOSIALE AANPASING

Het goed aangepas
Leer nog om aan te pas
Speel groog in groepe
Speel net. met een
maatjie

DEELNAME

Neem aktief deel aan
klasaktiwiteite
Gee meestal goeie
samewerking
Neem nie aktief deel
aan klasaktiwiteite nie

LIGGAAMSBEWUSTHEID

"33°

benoem

Ken nog nie al die
liggaamsdele nie

VERANTWOORDELIKHEID

Neem verantwoordelik-

heid

■my

besitti

ngs

en kom my pligte na
Leer nog om
verantwoordelik te wees

Kan vir n kort
rukkie luistor
rloet nog leer
om te luister

PRAAT

Kan korrek en
duidelik praat
Woordeskat moet
nog uitbrei
Sukkel met sekere
klanke

SKEPPENDE AKTIWITEITE

Neem graag dee!

Huiweng orn deel

te neem

Neem nie deel nie

BUITESPEL

Speel Qraaq buite
_ Speel nie qraaq

DUJte rue
... Speel glad nie

buite nie

SKOOLHOOF

OPVOEDER

Figure 1.47

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

Fyn koordinasie
Syferformasie

• Begin by die kolletjie en voltooi die syfers

Figure 1.48

Oefen

Aktiwiteit : Kleispel - Vorm syfers met klei

Gesyferdheid LU : 2.1

Table 1.22

Fyn koordinasie
Syferformasie

Begin by die kolletjie en voltooi die syfers

Figure 1.49

Oefen

Aktiwiteit : Kleispel - Vorm syfers met klei

Gesyferdheid LU : 2.1

Table 1.23

Getalbegrip

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

2 twee

Vul die getal in.

Figure 1.50

Gesyferdheid LU : 1.2

Table 1.24

Sortering

• Kleure

Figure 1.51

Instruksies: Die opvoeder maak 'n plakkaat van 4 ballonne wat die basiese kleure voorstel (rooi, blou, geel,
groen). Sit die kleur wat eerste bespreek word, op die bord. Maak die leerders daarvan bewus dat kleur 'n
belangrike rol speel en dat alles in die wereld 'n kleur het.
Probeer wenke soos die volgende toepas: bv.

• Eerste dag - rooi: Elke leerder trek iets wat rooi is aan of steek dit aan hulle klere vas.

• Identifiseer alles wat rooi is binne en buite die klaskamer.

• Skeur rooi prente uit ou tydskrifte om die ballon mee te plak. Die rooi prente moet eers in kleiner
stukkies geskeur word.

• Speletjie: Al die leerders wat oorwegend rooi klere aan het, gaan sit op die stoeltjies en almal wat
oorwegend blou aangetrek is, gaan sit op die mat, ensovoorts, sodat hulle kan leer om kleure te iden-
tifiseer.

• Maak gebruik van sortering deur gekleurde tellers te groepeer (doppies, proppies, ensovoorts).

• Skeppende aktiwiteite: Skakerings kan aangeleer word deur twee kleure te meng (bv. geel + blou =
groen, rooi + geel = oranje).

Gesyferdheid LU : 5.2

Table 1.25

Fyn koordinasie
Syferformasie

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

Figure 1.52

Oefen

Aktiwiteit : Kleispel - Vorm syfers met klei

Gesyferdheid LU : 2.1

Table 1.26

Getalbegrip

3 drie

Vul die getal in.

Figure 1.53

Gesyferdheid LU : 1.2

Table 1.27

Vormkonstantheid
Middellynkruising

• Verbind die twee houers wat dieselfde is.

• Trek die lyn van links na regs.

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

Fyn koordinasie
Syferformasie

Figure 1.54

Gesyferdheid LU : 1.4

Table 1.28

Figure 1.55

Oefen

Aktiwiteit : Kleispel - Vorm syfers met klei

Gesyferdheid LU : 2.1

Table 1.29

Getalbegrip

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

l+.v\

vier

Vul die qetal in.

Oteo-V^v.

3=£27

en.

Figure 1.56

Gesyferdheid LU : 1.2

Table 1.30

1.4 Gr. R Module 1 Gesyferdheid - 02 4

GESYFERDHEID

4 This content is available online at <http://cnx.Org/content/m32549/l.l/>.

'n Leerprogram vir Graad R
Module 2

SYFERFORMASIE
OPVOEDERS AFDELING

Memorandum

&KQPI, WWR S4TUA3IES

I. GELETTEHDWfclP

v«iwi«-Ai^Mii«o>M A GTEftGRQHDtNLIGT WG

VHW4f4t l|*liOTi«qhM r *-*>, i - MMMOHMMBJ

J if WFNS</ *J.R P'G*Ep€ turn* < tgB w w u Qiww wW ff

r««M j H—BUi **>*■ Haunt

STWULEH^GSAKTtWITtlTE VIR PINK EH LEEB
VQQ WVEREISTCT W<P EH LEER

* namoHtwt w*m amnm cwBMtt

, ■ . ''. M P ■»-■

: Lu t^■«•■fc44^*■l !•»•>»(*■-*■

3 ehewwimiihi

, 4 . " * ~ Hjrjvngtr tte^**e<-*J ran *^C*rt

£,*«*>** u* Sow*

■Wfcn-OrA^rt™**, ■-...,

, . ,-. ■'■■-■-■-

■ rli/iiHlMiF^tntMl «*****' DOgt'vWT'Ot OW^tt'e-W^nK w»*i

Figure 1.57

VIR DIE OPVOEDER

1. RIGLYNE VIR DIE GEBRUIK VAN DIE PROGRAM

Die aktiwiteite in hierdie program is

•

algemene aktiwiteite wat gerig is op die stimulasie van die basiese komponente van ontwikkeling;
dit is die voorvereistes vir dink en leer;

spesifieke aktiwiteite wat toegepas word op die onderskeie leerareas (Geletterdheid, Wiskunde,
Lewensvaardighede) .

64 CHAPTER 1. KWARTAAL 1

Die program is verdeel in vyf modules. Die tempo waarteen die leerders die eerste vier modules voltooi,
word deur die opvoeder bepaal. Die vyfde module is 'n verrykingsmodule wat na goeddunke deur die opvoeder
benut kan word, maar is nie geskik vir alle leerders me. Elke module sluit alle areas van ontwikkeling in en
toon 'n toenemende moeilikheidsgraad (dus, van maklik na moeilik).

1. ASSESSERING

Assessering word volgens 'n 4-puntskaal gedoen, naamlik

1: voldoen nie aan die vereistes nie;

2: voldoen gedeeltelik aan die vereistes;

3: voldoen aan die vereistes;

4: oorskry die vereistes.

Voorbeeld

Gesyferdheid: LU 1

SP""

Oi*

Sen writs - Melon Ke

•jr.iw'i-.:'ii

: Scsiale

**— OnwUl-.

Onfcrfc

<eHng '.

Figure

,58

1. VOORVEREISTES VIR DINK EN LEER

BASIESE KOMPONENTE VAN

ONTWIKKELING EN ALGEMENE
AKTIWITEITE WAT ONTWIKKELING
STIMULEER

Integrasie vind plaas eers wanneer bogenoemde basiese komponente van ontwikkeling gei'ntegreerd saamw-
erk.

Sensories-

motoriese

ontwikkeling

Fisiese en
sosiale faktore

Figure 1.59

Sensories-motoriese ontwikkeling:

Het die leerder sy motoriese mylpale op die verwagte
ouderdom bereik?

Is daar enige ontwikkelingsagterstande?
Fisiese en sosiale faktore

Het die leerder enige fisiese gebreke wat horn strem, byvoorbeeld doofheid?

Het die leerder enige sosiale ontwikkelingsagterstande, byvoorbeeld deprivasie of verskille ten opsigte van
agtergrond?

• MOTORIESE ONTWIKKELING

groot motoriese vaardighede
► fun motoriese vaardighede
motoriese beplanning

Figure 1.60

• GROOT MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van groot spiere in die liggaam)

66 CHAPTER 1. KWARTAAL 1

Voorbeelde van aktiwiteite:

Klim-en-klouteraktiwiteite

Springaktiwiteite (balspele en touspring)

Balanseeraktiwiteite (huppel, eenbeenstaan, eenbeentjiespring, loop op 'n lyn)

• FYN MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van die klein spiere in die liggaam)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Frommel van papier

• Skerknipaktiwiteite en inkleur

• Inryg van krale / wasgoedpennetjies vasknyp

• Kleispel / veters bind

• MOTORIESE BEPLANNING (dit is die sistematiese uitvoering van nie-gewoontevormende ver-
bale opdragte of take) .

Swak motoriese beplanning kan swak werkspoed en lompheid tot gevolg he en kan daartoe lei dat die leerder
langer neem om nuwe vaardighede aan te leer.

• SPRAAK- EN TAALONTWIKKELING

• Oorvertel van stories / eie ondervindings

• Ontwikkeling van 'n woordeskat met behulp van uitstappies, gevolg deur toepaslike klasbesprekings

• Bespreking van wereldgebeure

• Liedjies en rympies

• Die korrekte gebruik van verbale vermoe in verskillende situasies, bv. om 'n telefoon korrek te beant-
woord of 'n boodskap noukeurig oor te dra.

Graad R-leerders moet effektief kan kommunikeer deur taal, kuns, beweging, musiek en dramatisering van
fantasie-ervarings.

• EMOSIONELE EN SOSIALE ONTWIKKELING

positiewe selfbeeldontwikkeling
hanterinq van emosies
empatie met ander
toepaslike sosiale interaksie

Figure 1.61

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Wees 'n voorbeeld vir die kind deur te wys dat jy ander se gevoelens, geloof en kultuur respekteer.

• Beklemtoon die kind se positiewe eienskappe en help horn om agressie en negatiewe gevoelens te verwerk
en selfvertroue te ontwikkel.

• Dus: laat die kind besef dat, hoewel jy sy verkeerde optrede / gedrag nie aanvaar nie, jy horn nog
steeds as mens aanvaar.

• Moedig groepspel en deelname daaraan aan.

• KOGNITIEWE ONTWIKKELING - probleemoplossingsvaardighede

jj kreatiwiteit

™ kritiese denke

Figure 1.62

(Kognitiewe vaardighede is denkvaardighede wat 'n mens help om doeltreffend te leer).

Probleemoplossingsvaardighede

• PERSEPTUELE ONTWIKKELING (persepsie is die akkurate waarneming, organisasie en inter-
pretasie van inligting wat vanaf die sintuie na die brein gestuur word) .

Die stimulasie van visuele en ouditiewe perseptuele vaardighede is belangrik by die voorskoolse kind omdat
hierdie vaardighede voorvereistes is vir effektiewe leer.

• VISUELE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting wat
vanaf die oe na die brein gestuur word)

• Liggaamsbeeld (die bewustheid en die ervaring wat 'n mens van sy eie liggaam het)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Instruksies, bv. raak met jou hand aan jou knie, ens.

• Identifiseer liggaamsdele aan 'n pop

• Trek hande af op papier en knip dit uit

• Legkaarte van liggaam (kinders kan self een maak deur 'n prent uit te knip)

• Visuele diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille waar te neem)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Ou tydskrif - kind moet bv. al die s'e en r'e omkring

68 CHAPTER 1. KWARTAAL 1

• Bingo / Lotto speletjies (soek sy maat)

• Visuele geheue (die vermoe om stimuli, deur die oe waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Plaas ongeveer 6 voorwerpe op 'n skinkbord - kind kyk ongeveer 3 sekondes - bedek - kind moet
opnoem wat hy gesien het / neem 1 voorwerp weg - kind moet se wat verwyder is

• Flits prent - kind moet vertel wat hy gesien het

• Audibloks - visuele kaarte

• Visuele vormkonstantheid (die vermoe om die konstantheid van vorms waar te neem, ongeag hul
grootte, kleur, orientasie in die ruimte, ens.)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Vormspeletjies, bv. vormbord / lotto

• Uitsoek van dieselfde vorms en benoeming daarvan

• Assosiasie van vorms met voorwerpe, bv. [U+F04F] (horlosie); [U+F083] vuurhoutjiedosie

• Posisie in die ruimte (die persepsie van die verhouding van 'n voorwerp tot die waarnemer)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Rigtingspeletjies, bv. wie staan voor / agter / links / regs van jou?

• Na-pak van patrone met blokkies of pennetjies

• Voorgrond-/agtergrondpersepsie (die vermoe om op relevante visuele inligting te fokus en dit van
ander minder belangrike inligting te onderskei)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Soek spesifieke voorwerpe in 'n besige prent

• Soek spesifieke voorwerpe in die omgewing, bv. palmboom

• Omlyn voorwerpe wat mekaar oorvleuel

• Legkaarte

• Visuele sluiting (die vermoe om inligting aan te vul en te voltooi wanneer sekere gedeeltes ontbreek)

Voorbeeld van aktiwiteite:

• Kind moet onvoltooide tekening voltooi

• Visuele analise en sintese (die vermoe om 'n prent of voorwerp as 'n geheel waar te neem, dit op
te breek in dele en weer sinvol saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Legkaarte

• Dot-to-dot (na-teken van kolpatroon)

• Na-pak van patrone (boublokke)

Leerders met visuele perseptuele agterstande ondervind probleme in alle aspekte van leer (bv. lees, skryf,
Wiskunde), aangesien bogenoemde aspekte die grondslag vorm vir skolastiese vaardighede.

• OUDITIEWE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting
wat vanaf die ore na die brein gestuur word)

• Ouditiewe geheue (die vermoe om stimuli, deur die ore waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Gee verskillende opdragte, bv. raak met jou hand aan jou kop en spring tweekeer in die lug, ens.

• Lees kort storie en vra vrae wat kind moet beantwoord

• Oorvertel van stories in eie woorde

• Pak gekleurde blokkies in volgorde n.a.v. verbale instruksies

• Aanleer van rympies en liedjies

• Se 'n nommer of letters en laat die kind dit herhaal

• Ouditiewe diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille in klanke te hoor)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klap of tik 'n ritmiese patroon en kind moet dit naboots, bv. lank-kort-kort-lank

• Laat kind verskillende geluide identifiseer m.b.v. 'n bandopname van geluide

• Vra kind met watter klank sy naam begin

• Se eenvoudige woord, bv. son. Vra watter klank het hy eerste / laaste / in die middel gehoor

• Vra kind wat hy kan sien wat bv. met 'n s-klank begin

• Ouditiewe analise en sintese (die vermoe om woorde in klanke op te breek en weer saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klank 'n woord, bv. k-a-t; die kind moet s6 wat hy gehoor het

• Se 'n woord, bv. son; die kind moet die woord klank.

• Klap die woord of jou naam ritmies

• DOMINANSIE (die voorkeur wat 'n persoon aan die gebruik van een bepaalde voet / oog / hand /
oor gee. Dit is 'n rypwordingsproses wat op ongeveer 6-jarige ouderdom voltooi word).

Voorbeelde van aktiwiteite:

•

1. SPESIFIEKE TOEPASSING IN LEERAREAS

• Geletterdheid

voorbereidende lees Iklankprogram)
)» voorbereidende skrif (skrifpatrone en letterformasie)
progressie van bo na onder
progressie van links na reqs

Figure 1.63

Voorbeelde van aktiwiteite:

70 CHAPTER 1. KWARTAAL 1

• Dramatisering van stories / daaglikse aktiwiteite

• Vertel eenvoudige stories m.b.v. prentjies

• Kinders moet prente van storie in die korrekte volgorde pak en die storie na aanleiding daarvan vertel

• Fynkoordinasie-aktiwiteite (sien paragraaf 3.1.2)

• Wiskunde

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Telaktiwiteite

• Herken, beskryf en weergee van syfers 1 tot 9

• Vergelyking en rangskikking van getalle

• Gebruik van terme soos meer, minder, ligter, swaarder, korter en langer

• Probleemoplossing, bv. meer / minder / ewe veel

• Maak 'n getal 1 meer, bv. 6 7

• Aantel, bv. eerste kind tel tot 3; tweede kind tel verder tot 6; ens.

• Sorteer voorwerpe volgens verskillende eienskappe (bv. al die rooies).

• Lewensvaardigheid

-*■ persoonlike ontwikkelinq

-► emosionele en sosiale ontwikkelinq

-► fisiese ontwikkeling

Figure 1.64

Voorbeelde van aktiwiteite:

Skep situasies waar hulle hulle voile potensiaal en vaardighede kan ontwikkel om 'n bydrae in die samelew-
ing te maak, bv. "noodsituasies", klasbesprekings en dramatiserings

Geleenthede vir entrepreneurskap, bv. die maak van kaartjies vir verkope.

1. EERSTE KWARTAAL RAPPORT

'n Voorbeeld van 'n elementere (opsionele) verslag oor die leerder se vordering in die eerste kwartaal word
ingesluit, indien die opvoeder dit wenslik ag om aan die ouers verslag te doen.

MODULERAAMWERK

continued on next page

LEERUITKOMSTE

ASSESSERINGSTANDAARDE

• Fisiese voorwerpe en tekeninge gebruik

• herken dat woorde uit klanke bestaan;

• onderskei tussen verskillende klanke, veral
aan die begin en einde van woorde;

• mondelinge sinne in afsonderlike woorde
verdeel (eers eenlettergrepige woorde ge-
bruik);

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken, soos "Wielie Wielie Walie, die
aap sit op die balie ...".

• prente en foto's noukeurig bekyk en onder-
soek om algemene voorwerpe en ervaringe te
herken;

• 'n prent of figuur in die agtergrond identi-
fiseer;

• prente en woorde bymekaar pas;

• illustrasies gebruik om eenvoudige onder-
skrifte in storieboeke te verstaan;

3.5 begin om klankbewustheid te ontwikkel:

• beginkonsonante en kort vokale herken;

• sommige alfabetletters, soos die letter
waarmee sy/haar naam begin, herken en
benoem;

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken;

• begin om alfabetletters in verskeie kontekste
te herken en benoem (veral letters uit bekende
handelsname en tydskrif- en koerantname) .

Dit word bewys as die leerders:4.1 eksperimenteer
met skryf:

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

Dit word bewys as die leerders:5.2 taal gebruik om
te dink en te redeneer:

• ooreenkomste en verskille identifiseer en
beskryf;

• dinge wat saam hoort bymekaar pas en dinge
wat verskillend is, vergelyk;

• dinge klassifiseer (soos Sit alle speelgoed in
houer, boeke op rak, kryt in blik);

• dele van 'n geheel identifiseer.

5.3 taal gebruik om te ondersoek:

• vrae vra en verduidelikings soek (bv. hoekom,
wat, wie, hoe, waar, wanneer).

• verduidelikings gee en oplossings aanbied;

• woordraaisels oplos en voltooi.

Table 1.31

AVA. . . 7AV "AVA...VAV ... AVA

SKOOL
LEERDER

My vordennq in Graad R
DATUM

AVAV. . . . A7A7A •.-. Av3lV

EMOSIONELE & SOSIALE AANPASING

Het goed aangepas
Leer nog om aan te pas
Speel groog in groepe
Speel net met een
maatjie

LUISTER

Luister met
oandaq
Kan vir n kort
rukkie luister
Host- noq leer
om te luister

DEELNAME

PRAAT

Neem aktief deel aan
klasaktiwitette
Gee meestal goeie
samewerking
Neem nie aktief deel
aan klasaktiwiteite nie

Kan korrek en
duidelik praat
Woordeskat moet
nog uitbrei
Sukkel met sekere
klanke

LIGGAAMSBEWUSTHEID

SKEPPENDE AKTIWITEITE

Kan

liggaamsdele

benoem

Ken

nog

nie al die

liqqaamsdele nie

eem qraac

Hun

i deel

jiwerig om (
te neem
Neem nie deel nie

VERANTWOORDELIKHEID

BUITESPEL

Meem verantwoordelik-
heid vir mu besrttings
en kom my pligte na
Leer nog om
verantwoordelik te wees

Speel graaq buite
Speel nie qraaq
buJte me
Speel qlad nie
buite nie

SKOOLHOOF

OPVOEDER

Figure 1.65

Ruimtelike verhoudings
Analise en Sintese

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

• Teken dieselfde patroon in die blokkie langsaan.
Regshandige leerder

Figure 1.66

Gesyferdheid LU : 2.1

Table 1.32

Ruimtelike verhoudings
Analise en Sintese

• Teken dieselfde patroon in die blokkie langsaan.

Linkshandige leerder

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

Figure 1.67

Gesyferdheid LU : 2.1

Getalbegrip

Table 1.33

•^J

Figure 1.68

Oefen

Aktiwiteit : Kleispel - Vorm syfers met klei

Gesyferdheid LU : 2.1

Table 1.34

Getalbegrip

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

5vyf

Vul dieqetal in.

4%? A

AAAA

Jo>

srFuJ.

AAAAA

<m%,

PkX.\X:

AA A
AAA

Figure 1.69

Gesyferdheid LU : 1.2

Table 1.35

r^r\

rv^

Figure 1.70

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

Getalbegrip

• Hoeveel items van elke soort is daar op die rak?

• Maak soveel kolle in elke blok.

3TJ

§?<

Figure 1.71

Gesyferdheid LU : 1.2

Table 1.36
Instruksies: Die leerder moet mister en daarna die instruksie uitvoer.

1. Voeltjie - Teken 'n sirkel bokant die voeltjie en trek 'n streep onder die voeltjie.

2. Kers - Teken vir die kers 'n geel vlam en kleur die kers groen in.

3. Telefoon - Trek 'n kruis langs die telefoon en teken 'n sirkel onder die telefoon.

4. Bal - Trek 'n kruis deur die bal.

5. Beker - Kleur die boonste helfte van die beker blou in en die onderste helfte rooi.

6. Stoel - Teken 'n rooi bal bo-op die stoel en 'n blou bal onder die stoel.

7. Beddens - Kleur die boonste bed rooi in en die onderste bed groen.

8. Peer - Teken 'n sirkel om die peer en kleur die peer geel in.

9. Boom - Teken drie lemoene in die boom.

Getalbegrip

Midlynkruising

Tel die kolle in die blokkies en verbind dit met die regte syfers.

• Trek die lyne van links na regs.

twee

•

vier

#
•

1
een

.••

vyf

• •

drie

• * •

• w •

Figure 1.72

Gesyferdheid LU : 1.3

Table 1.37

Logiese Denke en Redenasie

Vir die opvoeder:

DIE WEERKAART

Ons kan 'n weerkaart gebruik om die dae van die week in volgorde vir die leerders aan te leer.

82 CHAPTER 1. KWARTAAL 1

Op die volgende bladsy verskyn 'n weerkaart wat op karton geplak kan word om dit te versterk. Op die
daaropvolgende bladsy vind u stroke met die dae van die week. Hierdie stroke moet uitgeknip word sodat
dit op die weerkaart gepas kan word.

Gee verskillende leerders geleentheid om byvoorbeeld Maandag se kaartjie uit te soek. Die leerder moet
dit vir die ander leerders wys en dit dan op die ooreenstemmende weekdag op die weerkaart pas. Almal sg
dan saam die dag se naam : Maandag.

Laat die leerders u help om 'n eenvoudige grafiek van die week se weer saam te stel, byvoorbeeld

SON

WIND

REEN

WOLKE

Table 1.38

Die syfer in die tweede blokkie is 'n weergawe van die getal dae in die week wat daardie besondere
weerstoestand geheers het.
Geslote vrae:

• Watter dag van die week is dit vandag?

• Watter dag was dit gister?

• Watter dag is dit more?

Oop-einde vrae:

• Wat doen jy in die oggend?

• Wat doen jy in die middag?

• Wat doen jy in die aand?

• Is daar een dag in die week wat julle gesin uitsonder om iets spesiaals te doen?

• Waarvoor word weerkaarte gebruik?

• Vir wie is dit belangrik en waarom?

Oorbrugging:

• Waar anders sien julle nog weerkaarte? (In koerante, op TV, ensovoorts).

Aktiwiteite:

Gebruik ou koerante om weerkaarte uit te knip. Bespreek weerkaarte met die leerders om hulle bewus te
maak van verskillende weerstoestande.

Laat hulle vroegoggend, middag en laatmiddag na die lengte van hulle skaduwee kyk en bespreek die rol
van die son in tyd. Plant 'n stok in die grond en laat hulle die verandering in die skaduwee waarneem deur
die loop van die dag.

Speletjie:

Laat die leerders probeer om mekaar se skaduwees raak te trap of om van hulle eie skaduwee weg te kom.

SEISOENE

Die weerkaart kan gebruik word om leerders te help om vertroud te raak met die seisoene. Leer hulle
eers die name van die seisoene aan.

Besprekings:

Bespreek die seisoen waarin hulle nou is, byvoorbeeld winter.

• Watter klere dra ons in die winter en waarom?

• Watter kos eet ons graag in die winter?

• Aan watter sport neem ons in die winter deel?

• Watter vrugte kry ons in die winter?

• Hoe verskil winter van somer?

• Van watter seisoen hou jy die meeste en hoekom?

Aktiwiteit:

Maak 'n groot klasplakboek. Elke leerder maak self 'n illustrasie of bring prente van die volgende:
Winterklere, wintersport, vrugte wat ons in die winter kry en kos wat ons graag in die winter eet...
Laat elkeen sy illustrasie of prent uitknip en plak. Die opvoeder skryf eenvoudige woorde daarby, byvoor-

beeld sop, jas, tennis, lemoen. Dit help die leerders om die woorde by die prente te pas en te "lees".

Gesyferdheid LU : 1.4

Table 1.39

1.5 Gr. R Module 1 Lewensvaardighede - 01 5

LEWENSVAARDIGHEDE
'n Leerprogram vir Graad R
Module 3

LOGIESE DENKE EN REDENASIE
OPVOEDERS AFDELING
Memorandum

SS'£5

S.KOJJ1. mo t h smmsiea

I r.E LETTEFJDHE IQ

v,K*i**a*-at i>'fdv4a-^a AGTEBGRQHMMLK1TWW3

! WStyiHEf *rtF.»i**>5«»**F*]m

) LFWFNSyAARDFGHEW FiWW'l'

Samr.iCTiwwa. lllllllliu C»—rHl*T#i

r«w i.iw.mfcHi S4MJ. FMlw*

STIWULERtNGSAKTIWITEITE VIR PIWK EH LEEH
tfOOBVERElSTES VIR 3IM< EM I? Efi

*^ ^k

.' v '"/"•»!«!

S FIEHE TQgrASSIS UN IEEWAM

t«MM.

2 5*fb**A»>MHlMfl PrToa** O-wWfcnfl

" *****?*2*'***** * • Erpw»in«it»i"WJ 10* wWM*5«mo< » urn t>*Bli«ig

-=0-»™.0**±*rt^ * ', -^^O^-M**, , ^££

1 VuMPik^piir

1 Hnnfr.MWr*owftr|

Figure 1.73

VIR DIE OPVOEDER

5 This content is available online at <http://cnx.Org/content/m32556/l.l/>.

84 CHAPTER 1. KWARTAAL 1

1. RIGLYNE VIR DIE GEBRUIK VAN DIE PROGRAM

Die aktiwiteite in hierdie program is

•

algemene aktiwiteite wat gerig is op die stimulasie van die basiese komponente van ontwikkeling;
dit is die voorvereistes vir dink en leer;

spesifieke aktiwiteite wat toegepas word op die onderskeie leerareas (Geletterdheid, Wiskunde,
Lewensvaardighede) .

1. ASSESSERING

Assessering word volgens 'n 4-puntskaal gedoen, naamlik

1: voldoen nie aan die vereistes nie;

2: voldoen gedeeltelik aan die vereistes;

3: voldoen aan die vereistes;

4: oorskry die vereistes.

Voorbeeld

Gesyferdheid: LU 1

S^aa

OnW

— -

"-."

Sosiale

_0«.

„.,„„■-.

Onftvsu

Figure

1. VOORVEREISTES VIR DINK EN LEER

BASIESE KOMPONENTE VAN

ONTWIKKELING EN ALGEMENE
AKTIWITEITE WAT ONTWIKKELING
STIMULEER

Integrasie vind plaas eers wanneer bogenoemde basiese komponente van ontwikkeling gei'ntegreerd saamw-
erk.

Sensories-

motoriese

ontwikkeling

Fisiese en
sosiale faktore

Figure 1.75

Sensories-motoriese ontwikkeling:

Het die leerder sy motoriese mylpale op die verwagte
ouderdom bereik?

Is daar enige ontwikkelingsagterstande?
Fisiese en sosiale faktore

Het die leerder enige fisiese gebreke wat horn strem, byvoorbeeld doofheid?

Het die leerder enige sosiale ontwikkelingsagterstande, byvoorbeeld deprivasie of verskille ten opsigte van
agtergrond?

• MOTORIESE ONTWIKKELING

86 CHAPTER 1. KWARTAAL 1

groot motoriese vaardighede
► fun motoriese vaardighede
motoriese beplanninq

Figure 1.76

• GROOT MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van groot spiere in die liggaam)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klim-en-klouteraktiwiteite

• Springaktiwiteite (balspele en touspring)

• Balanseeraktiwiteite (huppel, eenbeenstaan, eenbeentjiespring, loop op 'n lyn)

• FYN MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van die klein spiere in die liggaam)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Frommel van papier

• Skerknipaktiwiteite en inkleur

• Inryg van krale / wasgoedpennetjies vasknyp

• Kleispel / veters bind

• MOTORIESE BEPLANNING (dit is die sistematiese uitvoering van nie-gewoontevormende ver-
bale opdragte of take) .

Swak motoriese beplanning kan swak werkspoed en lompheid tot gevolg he en kan daartoe lei dat die leerder
langer neem om nuwe vaardighede aan te leer.

• SPRAAK- EN TAALONTWIKKELING

• Oorvertel van stories / eie ondervindings

• Ontwikkeling van 'n woordeskat met behulp van uitstappies, gevolg deur toepaslike klasbesprekings

• Bespreking van wereldgebeure

• Liedjies en rympies

• Die korrekte gebruik van verbale vermoe in verskillende situasies, bv. om 'n telefoon korrek te beant-
woord of 'n boodskap noukeurig oor te dra.

Graad R-leerders moet effektief kan kommunikeer deur taal, kuns, beweging, musiek en dramatisering van
fantasie-ervarings.

• EMOSIONELE EN SOSIALE ONTWIKKELING

positiewe selfbeeldontwikkelinq
hanterinq van emosies
empatie met ander
toepaslike sosiale interaksie

Figure 1.77

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Wees 'n voorbeeld vir die kind deur te wys dat jy ander se gevoelens, geloof en kultuur respekteer.

• Beklemtoon die kind se positiewe eienskappe en help horn om agressie en negatiewe gevoelens te verwerk
en selfvertroue te ontwikkel.

• Dus: laat die kind besef dat, hoewel jy sy verkeerde optrede / gedrag nie aanvaar nie, jy hom nog
steeds as mens aanvaar.

• Moedig groepspel en deelname daaraan aan.

• KOGNITIEWE ONTWIKKELING - probleemoplossingsvaardighede

jf kreatiwiteit
" kritiese denke

Figure 1.78

(Kognitiewe vaardighede is denkvaardighede wat 'n mens help om doeltreffend te leer).

Probleemoplossingsvaardighede

• PERSEPTUELE ONTWIKKELING (persepsie is die akkurate waarneming, organisasie en inter-
pretasie van inligting wat vanaf die sintuie na die brein gestuur word) .

Die stimulasie van visuele en ouditiewe perseptuele vaardighede is belangrik by die voorskoolse kind omdat
hierdie vaardighede voorvereistes is vir effektiewe leer.

88 CHAPTER 1. KWARTAAL 1

• VISUELE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting wat
vanaf die oe na die brein gestuur word)

• Liggaamsbeeld (die bewustheid en die ervaring wat 'n mens van sy eie liggaam het)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Instruksies, bv. raak met jou hand aan jou knie, ens.

• Identifiseer liggaamsdele aan 'n pop

• Trek hande af op papier en knip dit uit

• Legkaarte van liggaam (kinders kan self een maak deur 'n prent uit te knip)

• Visuele diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille waar te neem)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Ou tydskrif - kind moet bv. al die s'e en r'e omkring

• Bingo / Lotto speletjies (soek sy maat)

• Visuele geheue (die vermoe om stimuli, deur die oe waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Plaas ongeveer 6 voorwerpe op 'n skinkbord - kind kyk ongeveer 3 sekondes - bedek - kind moet
opnoem wat hy gesien het / neem 1 voorwerp weg - kind moet s§ wat verwyder is

• Flits prent - kind moet vertel wat hy gesien het

• Audibloks - visuele kaarte

• Visuele vormkonstantheid (die vermoe om die konstantheid van vorms waar te neem, ongeag hul
grootte, kleur, orientasie in die ruimte, ens.)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Vormspeletjies, bv. vormbord / lotto

• Uitsoek van dieselfde vorms en benoeming daarvan

• Assosiasie van vorms met voorwerpe, bv. [U+F04F] (horlosie); [U+F083] vuurhoutjiedosie

• Posisie in die ruimte (die persepsie van die verhouding van 'n voorwerp tot die waarnemer)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Rigtingspeletjies, bv. wie staan voor / agter / links / regs van jou?

• Na-pak van patrone met blokkies of pennetjies

• Voorgrond-/agtergrondpersepsie (die vermoe om op relevante visuele inligting te fokus en dit van
ander minder belangrike inligting te onderskei)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Soek spesifieke voorwerpe in 'n besige prent

• Soek spesifieke voorwerpe in die omgewing, bv. palmboom

• Omlyn voorwerpe wat mekaar oorvleuel

• Legkaarte

• Visuele sluiting (die vermoe om inligting aan te vul en te voltooi wanneer sekere gedeeltes ontbreek)

Voorbeeld van aktiwiteite:

• Kind moet onvoltooide tekening voltooi

• Visuele analise en sintese (die vermoe om 'n prent of voorwerp as 'n geheel waar te neem, dit op
te breek in dele en weer sinvol saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Legkaarte

• Dot-to-dot (na-teken van kolpatroon)

• Na-pak van patrone (boublokke)

Leerders met visuele perseptuele agterstande ondervind probleme in alle aspekte van leer (bv. lees, skryf,
Wiskunde), aangesien bogenoemde aspekte die grondslag vorm vir skolastiese vaardighede.

• OUDITIEWE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting
wat vanaf die ore na die brein gestuur word)

• Ouditiewe geheue (die vermoe om stimuli, deur die ore waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Gee verskillende opdragte, bv. raak met jou hand aan jou kop en spring tweekeer in die lug, ens.

• Lees kort storie en vra vrae wat kind moet beantwoord

• Oorvertel van stories in eie woorde

• Pak gekleurde blokkies in volgorde n.a.v. verbale instruksies

• Aanleer van rympies en liedjies

• Se 'n nommer of letters en laat die kind dit herhaal

• Ouditiewe diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille in klanke te hoor)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klap of tik 'n ritmiese patroon en kind moet dit naboots, bv. lank-kort-kort-lank

• Laat kind verskillende geluide identifiseer m.b.v. 'n bandopname van geluide

• Vra kind met watter klank sy naam begin

• Se eenvoudige woord, bv. son. Vra watter klank het hy eerste / laaste / in die middel gehoor

• Vra kind wat hy kan sien wat bv. met 'n s-klank begin

• Ouditiewe analise en sintese (die vermoe om woorde in klanke op te breek en weer saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klank 'n woord, bv. k-a-t; die kind moet se wat hy gehoor het

• Se 'n woord, bv. son; die kind moet die woord klank.

• Klap die woord of jou naam ritmies

• DOMINANSIE (die voorkeur wat 'n persoon aan die gebruik van een bepaalde voet / oog / hand /
oor gee. Dit is 'n rypwordingsproses wat op ongeveer 6-jarige ouderdom voltooi word).

Voorbeelde van aktiwiteite:

•

1. SPESIFIEKE TOEPASSING IN LEERAREAS

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

• Geletterdheid

voorbereidende lees Iklankprogram)
^ voorbereidende skrif (skrifpatrone en letterformasie)
progressie van bo na onder
progressie van links na reqs

Figure 1.79

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Dramatisering van stories / daaglikse aktiwiteite

• Vertel eenvoudige stories m.b.v. prentjies

• Kinders moet prente van storie in die korrekte volgorde pak en die storie na aanleiding daarvan vertel

• Fynkoordinasie-aktiwiteite (sien paragraaf 3.1.2)

• Wiskunde

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Telaktiwiteite

• Herken, beskryf en weergee van syfers 1 tot 9

• Vergelyking en rangskikking van getalle

• Gebruik van terme soos meer, minder, ligter, swaarder, korter en langer

• Probleemoplossing, bv. meer / minder / ewe veel

• Maak 'n getal 1 meer, bv. 6 7

• Aantel, bv. eerste kind tel tot 3; tweede kind tel verder tot 6; ens.

• Sorteer voorwerpe volgens verskillende eienskappe (bv. al die rooies).

• Lewensvaardigheid

-*■ persoonlike ontwikkelinq

-> emosionele en sosiale ontwikkel im

-► fisiese ontwikkeling

Figure 1.80

Voorbeelde van aktiwiteite:

Skep situasies waar hulle hulle voile potensiaal en vaardighede kan ontwikkel om 'n bydrae in die samelew-
ing te maak, bv. "noodsituasies", klasbesprekings en dramatiserings

Geleenthede vir entrepreneurskap, bv. die maak van kaartjies vir verkope.

1. EERSTE KWARTAAL RAPPORT

'n Voorbeeld van 'n elementere (opsionele) verslag oor die leerder se vordering in die eerste kwartaal word
ingesluit, indien die opvoeder dit wenslik ag om aan die ouers verslag te doen.

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

MODULERAAMWERK

LEERUITKOMSTE

ASSESSERINGSTANDAARDE

GESYFERDHEID(LU 1)GETALLE, BEWERK-
INGS EN VERWANTSKAPPEDie leerder kan
getalle en hulle verwantskappe herken, beskryf en
voorstel en kan in die oplossing van probleme met
bekwaamheid en selfvertroue tel, skat, bereken
en kontroleer.(LU 2)PATRONE, FUNKSIES EN
ALGEBRADie leerder kan patrone en ver-
wantskappe herken, beskryf en voorstel en prob-
leme oplos deur algebrai'ese taal en vaardighede
te gebruik.(LU 5)DATA-HANTERINGDie leerder
kan data versamel, opsom, vertoon en krities
ontleed om gevolgtrekkings en voorspellings te
maak en om waarskynlikheid te interpreteer en
te bepaal.GELETTERDHEID(LU l)LUISTERDie
leerder kan luister om inligting te verkry en vir
genot en kan gepas en krities op 'n wye reeks situ-
asies reageer.(LU 2)PRAATDie leerder kan met
vertroue effektief in die gesproke taal in 'n wye reeks
situasies kommunikeer. (LU 3)LEES EN KYKDie
leerder kan lees en kyk vir inligting en genot en
krities reageer op die estetiese, kulturele en emo-
sionele waardes in tekste.(LU4)SKRYFDie leerder
kan verskillende soorte feitelike of verbeeldingstek-
ste vir 'n wye verskeidenheid doeleindes skryf.(LU
5)DINK EN REDENEERDie leerder kan taal ge-
bruik om te dink en te redeneer en kan toegang
verkry tot inligting, dit prosesseer en gebruik om te
leer.

• Fisiese voorwerpe en tekeninge gebruik

• herken dat woorde uit klanke bestaan;

• onderskei tussen verskillende klanke, veral
aan die begin en einde van woorde;

• mondelinge sinne in afsonderlike woorde
verdeel (eers eenlettergrepige woorde ge-
bruik);

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken, soos "Wielie Wielie Walie, die
aap sit op die balie ...".

• prente en foto's noukeurig bekyk en onder-
soek om algemene voorwerpe en ervaringe te
herken;

• 'n prent of figuur in die agtergrond identi-
fiseer;

• prente en woorde bymekaar pas;

• illustrasies gebruik om eenvoudige onder-
skrifte in storieboeke te verstaan;

3.5 begin om klankbewustheid te ontwikkel:

• beginkonsonante en kort vokale herken;

• sommige alfabetletters, soos die letter
waarmee sy/haar naam begin, herken en
benoem;

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken;

• begin om alfabetletters in verskeie kontekste
te herken en benoem (veral letters uit bekende
handelsname en tydskrif- en koerantname) .

Dit word bewvs as die leerders:4 1 eksnerimenteer

Table 1.40

ZVA. . . V AV° "AVA...VAV ... AVA "' VAV... d7A"

SKOOL
LEERDER

vordennc

in Graad R
DATUM :

. AVA7,

AVA7A

EM0SI0NELE & SOSIALE AANPASING

Het goed aangepas
Leer nog om aan te pas
Speel groog in groepe
Speel net. met een
maatjie

DEELNAME

Neem aktief deel aan
klasaktiwiteite
Gee meestal goeie
samewerking
Neem nie aktief deel
aan klasaktiwiteite nie

LIGGAAMSBEWUSTHEID

"33°

benoem

Ken nog nie al die
liggaamsdele nie

VERANTWOORDELIKHEID

Neem verantwoordelik-

heid

■my

besitti

ngs

en kom my pligte na
Leer nog om
verantwoordelik te wees

Kan vir n kort
rukkie luistor
rloet nog leer
om te luister

PRAAT

Kan korrek en
duidelik praat
Woordeskat moet
nog uitbrei
Sukkel met sekere
klanke

SKEPPENDE AKTIWITEITE

Neem graag dee!

Huiweng orn deel

te neem

Neem nie deel nie

BUITESPEL

Speel Qraaq buite
_ Speel nie qraaq

DUJte rue
... Speel glad nie

buite nie

SK00LH00F

0PV0EDER

Figure 1.81

94 CHAPTER 1. KWARTAAL 1

Ouditiewe
Geheue

• Wie is ek?

Teken jouself

Vingerafdruk (duim)

Table 1.41

Die kinders moet mondelings die volgende aanleer.

• Naam en van

• Adres en telefoon nr.

Ouderdom en geboortedatum

Lewensvaardigheid LU : 3.1

Table 1.42

Logiese Denke en Redenasie

Kreatiewe Denke

DIE KOMBUIS

Die belang van veiligheid en gesondheid in die gesin.

Geslote vrae: (het slegs een korrekte antwoord)

1. Hoeveel mense sit om die tafel?

2. Wie is die oudste en wie is die jongste? Hoe weet jy dit?

3. Watter vertrek is dit in die huis?

4. Watter seisoen van die jaar is dit en hoe weet jy dit?

5. Hoe weet jy die ketel kook?

6. Kyk goed na die prentjie en omkring en benoem al die gevare.

Oop-einde vrae: (meer as een antwoord kan korrek wees)

1. Wat is 'n familie of gesin?

2. Hoe kan die gevare in die kombuis voorkom word?

3. Hoe verskil jou kombuis tuis van die een in die prentjie?

4. Die mense in die prentjie eet pap en brood vir ontbyt - wat eet jy vir ontbyt?

5. Het jy enige takies in die kombuis, byvoorbeeld tafeldek?

6. Hoekom is dit belangrik om jou hande voor ete te was?

7. Hoekom is dit belangrik dat kos skoon moet wees?

8. Hoe kan julle Jul kombuis tuis veiliger maak?

Oorbrugging: (Toepassing van dit wat jy geleer het na ander situasies, byvoorbeeld tuis of elders in die
samelewing) .

1. Watter ander plekke in die omgewing of samelewing moet veiliger gemaak word? (bv. winkels)Hoe
dink jy dit kan gedoen word?

Bespreking:

Bespreek die noodmaatreels indien 'n kind:

• huishoudelike middels sou drink

• brandwonde sou opdoen

Aktiwiteit:

Maak 'n plakkaat van gesonde en ongesonde kos - verskaf redes.

Lewensvaardigheid LU : 1.4

Table 1.43

Logiese Denke en Redenasie
Kreatiewe Denke

Image not finished

Figure 1.82

[U+F023]

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

Figure 1.83

Lewensvaardigheid LU : 1.4

Table 1.44

Logiese denke en redenasie

Getalbegrip

DIE BADKAMER

Persoonlike versorging, higiene en veiligheid.

Geslote Vrae:

1. Watter vertrek is dit in die huis?

2. Hoeveel krane is daar in die badkamer?

3. Watter gevaarlike situasies kan jy sien? Kleur dit in.

Oop-einde Vrae:

1. Wat kan gebeur met die dogtertjie op die stoel?

2. Wat kan met die brandende kers gebeur?

3. Wat kan gebeur as iemand op die seep trap?

4. Is dit nodig om die bad so vol water te tap?

5. Hoekom is dit noodsaaklik om gereeld te bad, hare te was en tande te borsel?

6. Hoe verskil jou badkamer tuis van die een in die prentjie?

7. Watter gevare is daar in jou badkamer tuis en wat kan jy doen om dit meer veilig te maak?

8. Hoe kan julle water bespaar in die badkamer?

Oorbrugging:

Waar elders tuis of op ander plekke kan water bespaar word en hoe?
Aktiwiteit:

Demonstreer die regte manier om tande te borsel.

Gebruik 'n pop om te demonstreer hoe hare gewas behoort te word of was een van die leerders se hare.
Bespreking:

Bespreek verskillende soorte toilette en die higieniese gebruik daarvan, asook die noodsaaklikheid om jou
hande te was na die gebruik van die toilet.

Lewensvaardigheid LU : 1.2

Table 1.45

1.6 Gr. R Module 1 Lewensvaardighede - 02 6

LEWENSVAARDIGHEDE
'n Leerprogram vir Graad R
Module 3

LOGIESE DENKE EN REDENASIE
OPVOEDERS AFDELING
Memorandum

6 This content is available online at <http://cnx.Org/content/m32559/l.l/>.

98 CHAPTER 1. KWARTAAL 1

LEERARF1S ^"^ f ^^^C ^^ *** VM&* **ifftB.SJBJ*5'£5

I GE LHTERPHEI O

VMrtfadfd* i*'>*ji4q**4 AGTER GBQMDIiNLIOTWq

VWWMP4C It*l>44i«qh4>a S»-4tfrwi - M«cr«tt OlWMilt^l

STIMULERfNGSAKTtWITEITE VIR PINK EN LEEB
VOORVEREISTES VIR PINK EN LEER *-^~^»

!mewwto«fw»*EUNB makkm whwtcitc ysaTlE"ETQcr«,?i*iln lee«*»e*3

■ 5*- '■-• 0*r-*M" *fl | 1l!ttt+«

Tr°^^.'

t VuA &*>-*.

■ ItgrnntWnlWIMH il****' K«r^4n3l HIVIttC-K'^lt *i

--.«-■ ■■;

Figure 1.84

VIR DIE OPVOEDER

1. RIGLYNE VIR DIE GEBRUIK VAN DIE PROGRAM

Die aktiwiteite in hierdie program is

• algemene aktiwiteite wat gerig is op die stimulasie van die basiese komponente van ontwikkeling;
dit is die voorvereistes vir dink en leer;

• spesifieke aktiwiteite wat toegepas word op die onderskeie leerareas (Geletterdheid, Wiskunde,
Lewensvaardighede) .

1. ASSESSERING

Assessering word volgens 'n 4-puntskaal gedoen, naamlik

1: voldoen nie aan die vereistes nie;

2: voldoen gedeeltelik aan die vereistes;

3: voldoen aan die vereistes;

4: oorskry die vereistes.

Voorbeeld

Gesyferdheid: LU 1

■ > V-

Figure 1.85

1. VOORVEREISTES VIR DINK EN LEER

BASIESE KOMPONENTE VAN

ONTWIKKELING EN ALGEMENE
AKTIWITEITE WAT ONTWIKKELING
STIMULEER

Integrasie vind plaas eers wanneer bogenoemde basiese komponente van ontwikkeling gei'ntegreerd saamw-
erk.

Die handpalm vorm die basis vir die hand. Die skets
daarvan hierbo Is 'n voorstelling van die basiese

100

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

komponente van ontwikkeling. Dit is belangrik, aangesien
dit inligting verskaf oor die leerder se ontwikkeling.

Sensories-

motoriese

ontwikkeling

Fisiese en
sosiale faktore

Figure 1.86

Sensories-motoriese ontwikkeling:

Het die leerder sy motoriese mylpale op die verwagte
ouderdom bereik?

Is daar enige ontwikkelingsagterstande?
Fisiese en sosiale faktore

Het die leerder enige fisiese gebreke wat horn strem, byvoorbeeld doofheid?

Het die leerder enige sosiale ontwikkelingsagterstande, byvoorbeeld deprivasie of verskille ten opsigte van
agtergrond?

• MOTORIESE ONTWIKKELING

groot motoriese vaardighede
► fun motoriese vaardighede
motoriese beplanninq

Figure 1.87

• GROOT MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van groot spiere in die liggaam)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klim-en-klouteraktiwiteite

• Springaktiwiteite (balspele en touspring)

• Balanseeraktiwiteite (huppel, eenbeenstaan, eenbeentjiespring, loop op 'n lyn)

• FYN MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van die klein spiere in die liggaam)

Voorbeelde van aktiwiteite:

101

• Frommel van papier

• Skerknipaktiwiteite en inkleur

• Inryg van krale / wasgoedpennetjies vasknyp

• Kleispel / veters bind

• MOTORIESE BEPLANNING (dit is die sistematiese uitvoering van nie-gewoontevormende ver-
bale opdragte of take) .

Swak motoriese beplanning kan swak werkspoed en lompheid tot gevolg he en kan daartoe lei dat die leerder
langer neem om nuwe vaardighede aan te leer.

• SPRAAK- EN TAALONTWIKKELING

• Oorvertel van stories / eie ondervindings

• Ontwikkeling van 'n woordeskat met behulp van uitstappies, gevolg deur toepaslike klasbesprekings

• Bespreking van wereldgebeure

• Liedjies en rympies

• Die korrekte gebruik van verbale vermoe in verskillende situasies, bv. om 'n telefoon korrek te beant-
woord of 'n boodskap noukeurig oor te dra.

Graad R-leerders moet effektief kan kommunikeer deur taal, kuns, beweging, musiek en dramatisering van
fantasie-ervarings.

• EMOSIONELE EN SOSIALE ONTWIKKELING

positiewe selfbeeldontwikkelinq
hanterinq van emosies
empatie met ander
toepaslike sosiale interaksie

Figure 1.88

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Wees 'n voorbeeld vir die kind deur te wys dat jy ander se gevoelens, geloof en kultuur respekteer.

• Beklemtoon die kind se positiewe eienskappe en help horn om agressie en negatiewe gevoelens te verwerk
en selfvertroue te ontwikkel.

102 CHAPTER 1. KWARTAAL 1

•

Dus: laat die kind besef dat, hoewel jy sy verkeerde optrede / gedrag nie aanvaar nie, jy horn nog

steeds as mens aanvaar.

Moedig groepspel en deelname daaraan aan.

• KOGNITIEWE ONTWIKKELING - probleemoplossingsvaardighede

jf kreatiwiteit

™ kritiese denke

Figure 1.89

(Kognitiewe vaardighede is denkvaardighede wat 'n mens help om doeltreffend te leer).

Probleemoplossingsvaardighede

• PERSEPTUELE ONTWIKKELING (persepsie is die akkurate waarneming, organisasie en inter-
pretasie van inligting wat vanaf die sintuie na die brein gestuur word) .

Die stimulasie van visuele en ouditiewe perseptuele vaardighede is belangrik by die voorskoolse kind omdat
hierdie vaardighede voorvereistes is vir effektiewe leer.

• VISUELE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting wat
vanaf die oe na die brein gestuur word)

• Liggaamsbeeld (die bewustheid en die ervaring wat 'n mens van sy eie liggaam het)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Instruksies, bv. raak met jou hand aan jou knie, ens.

• Identifiseer liggaamsdele aan 'n pop

• Trek hande af op papier en knip dit uit

• Legkaarte van liggaam (kinders kan self een maak deur 'n prent uit te knip)

• Visuele diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille waar te neem)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Ou tydskrif - kind moet bv. al die s'e en r'e omkring

• Bingo / Lotto speletjies (soek sy maat)

• Visuele geheue (die vermoe om stimuli, deur die oe waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Plaas ongeveer 6 voorwerpe op 'n skinkbord - kind kyk ongeveer 3 sekondes - bedek - kind moet
opnoem wat hy gesien het / neem 1 voorwerp weg - kind moet se wat verwyder is

• Flits prent - kind moet vertel wat hy gesien het

• Audibloks - visuele kaarte

103

• Visuele vormkonstantheid (die vermoe om die konstantheid van vorms waar te neem, ongeag hul
grootte, kleur, orientasie in die ruimte, ens.)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Vormspeletjies, bv. vormbord / lotto

• Uitsoek van dieselfde vorms en benoeming daarvan

• Assosiasie van vorms met voorwerpe, bv. [U+F04F] (horlosie); [U+F083] vuurhoutjiedosie

• Posisie in die ruimte (die persepsie van die verhouding van 'n voorwerp tot die waarnemer)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Rigtingspeletjies, bv. wie staan voor / agter / links / regs van jou?

• Na-pak van patrone met blokkies of pennetjies

• Voorgrond-/agtergrondpersepsie (die vermoe om op relevante visuele inligting te fokus en dit van
ander minder belangrike inligting te onderskei)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Soek spesifieke voorwerpe in 'n besige prent

• Soek spesifieke voorwerpe in die omgewing, bv. palmboom

• Omlyn voorwerpe wat mekaar oorvleuel

• Legkaarte

• Visuele sluiting (die vermoe om inligting aan te vul en te voltooi wanneer sekere gedeeltes ontbreek)

Voorbeeld van aktiwiteite:

• Kind moet onvoltooide tekening voltooi

• Visuele analise en sintese (die vermoe om 'n prent of voorwerp as 'n geheel waar te neem, dit op
te breek in dele en weer sinvol saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Legkaarte

• Dot-to-dot (na-teken van kolpatroon)

• Na-pak van patrone (boublokke)

Leerders met visuele perseptuele agterstande ondervind probleme in alle aspekte van leer (bv. lees, skryf,
Wiskunde), aangesien bogenoemde aspekte die grondslag vorm vir skolastiese vaardighede.

• OUDITIEWE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting
wat vanaf die ore na die brein gestuur word)

• Ouditiewe geheue (die vermoe om stimuli, deur die ore waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Gee verskillende opdragte, bv. raak met jou hand aan jou kop en spring tweekeer in die lug, ens.

• Lees kort storie en vra vrae wat kind moet beantwoord

• Oorvertel van stories in eie woorde

• Pak gekleurde blokkies in volgorde n.a.v. verbale instruksies

• Aanleer van rympies en liedjies

• Se 'n nommer of letters en laat die kind dit herhaal

• Ouditiewe diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille in klanke te hoor)

Voorbeelde van aktiwiteite:

104

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

• Klap of tik 'n ritmiese patroon en kind moet dit naboots, bv. lank-kort-kort-lank

• Laat kind verskillende geluide identifiseer m.b.v. 'n bandopname van geluide

• Vra kind met watter klank sy naam begin

• Se eenvoudige woord, bv. son. Vra watter klank het hy eerste / laaste / in die middel gehoor

• Vra kind wat hy kan sien wat bv. met 'n s-klank begin

• Ouditiewe analise en sintese (die vermoe om woorde in klanke op te breek en weer saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klank 'n woord, bv. k-a-t; die kind moet se wat hy gehoor het

• Se 'n woord, bv. son; die kind moet die woord klank.

• Klap die woord of jou naam ritmies

• DOMINANSIE (die voorkeur wat 'n persoon aan die gebruik van een bepaalde voet / oog / hand /
oor gee. Dit is 'n rypwordingsproses wat op ongeveer 6-jarige ouderdom voltooi word).

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Moedig die kind aan om sy dominante hand as die leidende hand in aktiwiteite te gebruik

• Moedig oorkruisoefeninge aan, bv. raak met regterelmboog aan linkerknie, en andersom. Doen dit
ritmies saam met musiek.

• Speel rigtingspeletjies.

1. SPESIFIEKE TOEPASSING IN LEERAREAS

• Geletterdheid

voorbereidende lees Iklankprogram)
^ voorbereidende skrif (skrifpatrone en letterformasie)
progressie van bo na onder
progressie van links na reqs

Figure 1.90

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Dramatisering van stories / daaglikse aktiwiteite

• Vertel eenvoudige stories m.b.v. prentjies

• Kinders moet prente van storie in die korrekte volgorde pak en die storie na aanleiding daarvan vertel

• Fynkoordinasie-aktiwiteite (sien paragraaf 3.1.2)

• Wiskunde

Voorbeelde van aktiwiteite:

105

Telaktiwiteite

Herken, beskryf en weergee van syfers 1 tot 9

Vergelyking en rangskikking van getalle

Gebruik van terme soos meer, minder, ligter, swaarder, korter en langer

Probleemoplossing, bv. meer / minder / ewe veel

Maak 'n getal 1 meer, bv. 6 7

Aantel, bv. eerste kind tel tot 3; tweede kind tel verder tot 6; ens.

Sorteer voorwerpe volgens verskillende eienskappe (bv. al die rooies).

Lewensvaardigheid

-+■ persoonlike ontwikkelinq

-*- emosionele en sosiale ontwikkelinq

-► fisiese ontwikkeling

Figure 1.91

Voorbeelde van aktiwiteite:

Skep situasies waar hulle hulle voile potensiaal en vaardighede kan ontwikkel om 'n bydrae in die samelew-
ing te maak, bv. "noodsituasies", klasbesprekings en dramatiserings

Geleenthede vir entrepreneurskap, bv. die maak van kaartjies vir verkope.

1. EERSTE KWARTAAL RAPPORT

'n Voorbeeld van 'n elementere (opsionele) verslag oor die leerder se vordering in die eerste kwartaal word
ingesluit, indien die opvoeder dit wenslik ag om aan die ouers verslag te doen.

106

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

MODULERAAMWERK

LEERUITKOMSTE

ASSESSERINGSTANDAARDE

GESYFERDHEID(LU 1)GETALLE, BEWERK-
INGS EN VERWANTSKAPPEDie leerder kan
getalle en hulle verwantskappe herken, beskryf en
voorstel en kan in die oplossing van probleme met
bekwaamheid en selfvertroue tel, skat, bereken
en kontroleer.(LU 2)PATRONE, FUNKSIES EN
ALGEBRADie leerder kan patrone en ver-
wantskappe herken, beskryf en voorstel en prob-
leme oplos deur algebrai'ese taal en vaardighede
te gebruik.(LU 5)DATA-HANTERINGDie leerder
kan data versamel, opsom, vertoon en krities
ontleed om gevolgtrekkings en voorspellings te
maak en om waarskynlikheid te interpreteer en
te bepaal.GELETTERDHEID(LU l)LUISTERDie
leerder kan luister om inligting te verkry en vir
genot en kan gepas en krities op 'n wye reeks situ-
asies reageer.(LU 2)PRAATDie leerder kan met
vertroue effektief in die gesproke taal in 'n wye reeks
situasies kommunikeer. (LU 3)LEES EN KYKDie
leerder kan lees en kyk vir inligting en genot en
krities reageer op die estetiese, kulturele en emo-
sionele waardes in tekste.(LU4)SKRYFDie leerder
kan verskillende soorte feitelike of verbeeldingstek-
ste vir 'n wye verskeidenheid doeleindes skryf.(LU
5)DINK EN REDENEERDie leerder kan taal ge-
bruik om te dink en te redeneer en kan toegang
verkry tot inligting, dit prosesseer en gebruik om te
leer.

• Fisiese voorwerpe en tekeninge gebruik

• herken dat woorde uit klanke bestaan;

• onderskei tussen verskillende klanke, veral
aan die begin en einde van woorde;

• mondelinge sinne in afsonderlike woorde
verdeel (eers eenlettergrepige woorde ge-
bruik);

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken, soos "Wielie Wielie Walie, die
aap sit op die balie ...".

• prente en foto's noukeurig bekyk en onder-
soek om algemene voorwerpe en ervaringe te
herken;

• 'n prent of figuur in die agtergrond identi-
fiseer;

• prente en woorde bymekaar pas;

• illustrasies gebruik om eenvoudige onder-
skrifte in storieboeke te verstaan;

3.5 begin om klankbewustheid te ontwikkel:

• beginkonsonante en kort vokale herken;

• sommige alfabetletters, soos die letter
waarmee sy/haar naam begin, herken en
benoem;

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken;

• begin om alfabetletters in verskeie kontekste
te herken en benoem (veral letters uit bekende
handelsname en tydskrif- en koerantname) .

Dit word bewvs as die leerders:4 1 eksnerimenteer

Table 1.46

107

ZVA. . . V AV° "AVA...VAV ... AVA "' VAV... d7A"

SKOOL
LEERDER

vordennc

in Graad R
DATUM :

. AVA7,

AVA7A

EMOSIONELE & SOSIALE AANPASING

Het goed aangepas
Leer nog om aan te pas
Speel groog in groepe
Speel net. met een
maatjie

DEELNAME

Neem aktief deel aan
klasaktiwiteite
Gee meestal goeie
samewerking
Neem nie aktief deel
aan klasaktiwiteite nie

LIGGAAMSBEWUSTHEID

"33°

benoem

Ken nog nie al die
liggaamsdele nie

VERANTWOORDELIKHEID

Neem verantwoordelik-

heid

■my

besitti

ngs

en kom my pligte na
Leer nog om
verantwoordelik te wees

Kan vir n kort
rukkie luistor
rloet nog leer
om te luister

PRAAT

Kan korrek en
duidelik praat
Woordeskat moet
nog uitbrei
Sukkel met sekere
klanke

SKEPPENDE AKTIWITEITE

Neem graag dee!

Huiweng orn deel

te neem

Neem nie deel nie

BUITESPEL

Speel Qraaq buite
_ Speel nie qraaq

DUJte rue
... Speel glad nie

buite nie

SK00LH00F

OPVOEDER

Figure 1.92

108

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

Logiese Denke en Redenasie
Kreatiewe Denke

Figure 1.93

109

Figure 1.94

Lewensvaardigheid LU : 1.2

Table 1.47

Logiese Denke en Redenasie

Vir die opvoeder:

DIE WEERKAART

Ons kan 'n weerkaart gebruik om die dae van die week in volgorde vir die leerders aan te leer.

110 CHAPTER 1. KWARTAAL 1

Laat die leerders u help om 'n eenvoudige grafiek van die week se weer saam te stel, byvoorbeeld

SON

WIND

REEN

WOLKE

Table 1.48

Die syfer in die tweede blokkie is 'n weergawe van die getal dae in die week wat daardie besondere
weerstoestand geheers het.
Geslote vrae:

• Watter dag van die week is dit vandag?

• Watter dag was dit gister?

• Watter dag is dit more?

Oop-einde vrae:

• Wat doen jy in die oggend?

• Wat doen jy in die middag?

• Wat doen jy in die aand?

• Is daar een dag in die week wat julle gesin uitsonder om iets spesiaals te doen?

• Waarvoor word weerkaarte gebruik?

• Vir wie is dit belangrik en waarom?

Oorbrugging:

• Waar anders sien julle nog weerkaarte? (In koerante, op TV, ensovoorts).

Aktiwiteite:

Gebruik ou koerante om weerkaarte uit te knip. Bespreek weerkaarte met die leerders om hulle bewus te
maak van verskillende weerstoestande.

Speletjie:

Laat die leerders probeer om mekaar se skaduwees raak te trap of om van hulle eie skaduwee weg te kom.

SEISOENE

Die weerkaart kan gebruik word om leerders te help om vertroud te raak met die seisoene. Leer hulle
eers die name van die seisoene aan.

Besprekings:

Bespreek die seisoen waarin hulle nou is, byvoorbeeld winter.

• Watter klere dra ons in die winter en waarom?

• Watter kos eet ons graag in die winter?

• Aan watter sport neem ons in die winter deel?

• Watter vrugte kry ons in die winter?

• Hoe verskil winter van somer?

• Van watter seisoen hou jy die meeste en hoekom?

Ill

Aktiwiteit:

beeld sop, jas, tennis, lemoen. Dit help die leerders om die woorde by die prente te pas en te "lees".

Lewensvaardigheid LU : 4

Table 1.49

Maandag

Dinsdag

Woensdag

Donderdag

Figure 1.95

112

CHAPTER 1. KWARTAAL 1

Vrydag

Saterdag

Sondag

i
j

£$>

j^eeZ.

Figure 1.96

113

Figure 1.97

Maak sewe afdrukke van elke prentjie sodat daar byvoorbeeld 7 sonnetjies is vir die 7 dae van die week
(net in geval die son elke dag van die week skyn) .

114 CHAPTER 1. KWARTAAL 1

Chapter 2

Kwartaal 2

2.1 Gr. R Module 2 Geletterdheid - -3 1

GELETTERDHEID

'n Leerprogram vir Graad R

Module 1

FYN KOORDINASIE

OPVOEDERS AFDELING

Memorandum

Figure 2.1

lr This content is available online at <http://cnx.Org/content/m32536/l.l/>.

115

116 CHAPTER 2. KWARTAAL 2

VIR DIE OPVOEDER

1. RIGLYNE VIR DIE GEBRUIK VAN DIE PROGRAM

Die aktiwiteite in hierdie program is

• algemene aktiwiteite wat gerig is op die stimulasie van die basiese komponente van ontwikkeling;
dit is die voorvereistes vir dink en leer;

• spesifieke aktiwiteite wat toegepas word op die onderskeie leerareas (Geletterdheid, Wiskunde,
Lewensvaardighede) .

1. ASSESSERING

Assessering word volgens 'n 4-puntskaal gedoen, naamlik

1: voldoen nie aan die vereistes nie;

2: voldoen gedeeltelik aan die vereistes;

3: voldoen aan die vereistes;

4: oorskry die vereistes.

Voorbeeld

Gesyferdheid: LU 1

117

Figure 2.2

1. VOORVEREISTES VIR DINK EN LEER

BASIESE KOMPONENTE VAN

ONTWIKKELING EN ALGEMENE
AKTIWITEITE WAT ONTWIKKELING
STIMULEER

Integrasie vind plaas eers wanneer bogenoemde basiese komponente van ontwikkeling gei'ntegreerd saamw-
erk.

Sensories-

motoriese

ontwikkeling

Fisiese en
sosiale faktore

Figure 2.3

Sensories-motoriese ontwikkeling:

Het die leerder sy motoriese mylpale op die verwagte
ouderdom bereik?

Is daar enige ontwikkelingsagterstande?
Fisiese en sosiale faktore

Het die leerder enige fisiese gebreke wat horn strem, byvoorbeeld doofheid?

Het die leerder enige sosiale ontwikkelingsagterstande, byvoorbeeld deprivasie of verskille ten opsigte van
agtergrond?

• MOTORIESE ONTWIKKELING

118 CHAPTER 2. KWARTAAL 2

groot motoriese vaardighede
► fun motoriese vaardighede
motoriese beplanninq

Figure 2.4

• GROOT MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van groot spiere in die liggaam)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klim-en-klouteraktiwiteite

• Springaktiwiteite (balspele en touspring)

• Balanseeraktiwiteite (huppel, eenbeenstaan, eenbeentjiespring, loop op 'n lyn)

• FYN MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van die klein spiere in die liggaam)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Frommel van papier

• Skerknipaktiwiteite en inkleur

• Inryg van krale / wasgoedpennetjies vasknyp

• Kleispel / veters bind

• MOTORIESE BEPLANNING (dit is die sistematiese uitvoering van nie-gewoontevormende ver-
bale opdragte of take) .

Swak motoriese beplanning kan swak werkspoed en lompheid tot gevolg he en kan daartoe lei dat die leerder
langer neem om nuwe vaardighede aan te leer.

• SPRAAK- EN TAALONTWIKKELING

• Oorvertel van stories / eie ondervindings

• Ontwikkeling van 'n woordeskat met behulp van uitstappies, gevolg deur toepaslike klasbesprekings

• Bespreking van wereldgebeure

• Liedjies en rympies

• Die korrekte gebruik van verbale vermoe in verskillende situasies, bv. om 'n telefoon korrek te beant-
woord of 'n boodskap noukeurig oor te dra.

119

Graad R-leerders moet effektief kan kommunikeer deur taal, kuns, beweging, musiek en dramatisering van
fantasie-ervarings.

• EMOSIONELE EN SOSIALE ONTWIKKELING

positiewe selfbeeldonLwiklcelinq
hanterinq van emosies
empatie met ander
toepaslike sosiale interaksie

Figure 2.5

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Wees 'n voorbeeld vir die kind deur te wys dat jy ander se gevoelens, geloof en kultuur respekteer.

• Beklemtoon die kind se positiewe eienskappe en help horn om agressie en negatiewe gevoelens te verwerk
en selfvertroue te ontwikkel.

• Dus: laat die kind besef dat, hoewel jy sy verkeerde optrede / gedrag nie aanvaar nie, jy horn nog
steeds as mens aanvaar.

• Moedig groepspel en deelname daaraan aan.

• KOGNITIEWE ONTWIKKELING - probleemoplossingsvaardighede

jy kreatiwiteit

™ kritiese denke

Figure 2.6

(Kognitiewe vaardighede is denkvaardighede wat 'n mens help om doeltreffend te leer).

Probleemoplossingsvaardighede

120 CHAPTER 2. KWARTAAL 2

• PERSEPTUELE ONTWIKKELING (persepsie is die akkurate waarneming, organisasie en inter-
pretasie van inligting wat vanaf die sintuie na die brein gestuur word) .

Die stimulasie van visuele en ouditiewe perseptuele vaardighede is belangrik by die voorskoolse kind omdat
hierdie vaardighede voorvereistes is vir effektiewe leer.

• VISUELE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting wat
vanaf die oe na die brein gestuur word)

• Liggaamsbeeld (die bewustheid en die ervaring wat 'n mens van sy eie liggaam het)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Instruksies, bv. raak met jou hand aan jou knie, ens.

• Identifiseer liggaamsdele aan 'n pop

• Trek hande af op papier en knip dit uit

• Legkaarte van liggaam (kinders kan self een maak deur 'n prent uit te knip)

• Visuele diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille waar te neem)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Ou tydskrif - kind moet bv. al die s'e en r'e omkring

• Bingo / Lotto speletjies (soek sy maat)

• Visuele geheue (die vermoe om stimuli, deur die oe waargeneem, te kan onthou)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Plaas ongeveer 6 voorwerpe op 'n skinkbord - kind kyk ongeveer 3 sekondes - bedek - kind moet
opnoem wat hy gesien het / neem 1 voorwerp weg - kind moet se wat verwyder is

• Flits prent - kind moet vertel wat hy gesien het

• Audibloks - visuele kaarte

• Visuele vormkonstantheid (die vermoe om die konstantheid van vorms waar te neem, ongeag hul
grootte, kleur, orientasie in die ruimte, ens.)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Vormspeletjies, bv. vormbord / lotto

• Uitsoek van dieselfde vorms en benoeming daarvan

• Assosiasie van vorms met voorwerpe, bv. [U+F04F] (horlosie); [U+F083] vuurhoutjiedosie

• Posisie in die ruimte (die persepsie van die verhouding van 'n voorwerp tot die waarnemer)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Rigtingspeletjies, bv. wie staan voor / agter / links / regs van jou?

• Na-pak van patrone met blokkies of pennetjies

121

• Voorgrond-/agtergrondpersepsie (die vermoe om op relevante visuele inligting te fokus en dit van
ander minder belangrike inligting te onderskei)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Soek spesifieke voorwerpe in 'n besige prent

• Soek spesifieke voorwerpe in die omgewing, bv. palmboom

• Omlyn voorwerpe wat mekaar oorvleuel

• Legkaarte

• Visuele sluiting (die vermoe om inligting aan te vul en te voltooi wanneer sekere gedeeltes ontbreek)
Voorbeeld van aktiwiteite:

• Kind moet onvoltooide tekening voltooi

• Visuele analise en sintese (die vermoe om 'n prent of voorwerp as 'n geheel waar te neem, dit op
te breek in dele en weer sinvol saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Legkaarte

• Dot-to-dot (na-teken van kolpatroon)

• Na-pak van patrone (boublokke)

Leerders met visuele perseptuele agterstande ondervind probleme in alle aspekte van leer (bv. lees, skryf,
Wiskunde), aangesien bogenoemde aspekte die grondslag vorm vir skolastiese vaardighede.

• OUDITIEWE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting
wat vanaf die ore na die brein gestuur word)

• Ouditiewe geheue (die vermoe om stimuli, deur die ore waargeneem, te kan onthou)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Gee verskillende opdragte, bv. raak met jou hand aan jou kop en spring tweekeer in die lug, ens.

• Lees kort storie en vra vrae wat kind moet beantwoord

• Oorvertel van stories in eie woorde

• Pak gekleurde blokkies in volgorde n.a.v. verbale instruksies

• Aanleer van rympies en liedjies

• Se 'n nommer of letters en laat die kind dit herhaal

• Ouditiewe diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille in klanke te hoor)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klap of tik 'n ritmiese patroon en kind moet dit naboots, bv. lank-kort-kort-lank

• Laat kind verskillende geluide identifiseer m.b.v. 'n bandopname van geluide

• Vra kind met watter klank sy naam begin

• Se eenvoudige woord, bv. son. Vra watter klank het hy eerste / laaste / in die middel gehoor

• Vra kind wat hy kan sien wat bv. met 'n s-klank begin

122

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

• Ouditiewe analise en sintese (die vermoe om woorde in klanke op te breek en weer saam te voeg)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klank 'n woord, bv. k-a-t; die kind moet se wat hy gehoor het

• Se 'n woord, bv. son; die kind moet die woord klank.

• Klap die woord of jou naam ritmies

• DOMINANSIE (die voorkeur wat 'n persoon aan die gebruik van een bepaalde voet / oog / hand /
oor gee. Dit is 'n rypwordingsproses wat op ongeveer 6-jarige ouderdom voltooi word).

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Moedig die kind aan om sy dominante hand as die leidende hand in aktiwiteite te gebruik

• Moedig oorkruisoefeninge aan, bv. raak met regterelmboog aan linkerknie, en andersom. Doen dit
ritmies saam met musiek.

• Speel rigtingspeletjies.

1. SPESIFIEKE TOEPASSING IN LEERAREAS

• Geletterdheid

voorbereidende lees Iklankprogram)
^ voorbereidende skrif (skrifpatrone en letterformasie)
ressie van bo na onder

progr
progi

links

ressie van links na reqs

Figure 2.7

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Dramatisering van stories / daaglikse aktiwiteite

• Vertel eenvoudige stories m.b.v. prentjies

• Kinders moet prente van storie in die korrekte volgorde pak en die storie na aanleiding daarvan vertel

• Fynkoordinasie-aktiwiteite (sien paragraaf 3.1.2)

• Wiskunde
Voorbeelde van aktiwiteite:

123

Telaktiwiteite

Herken, beskryf en weergee van syfers 1 tot 9

Vergelyking en rangskikking van getalle

Gebruik van terme soos meer, minder, ligter, swaarder, korter en langer

Probleemoplossing, bv. meer / minder / ewe veel

Maak 'n getal 1 meer, bv. 6 7

Aantel, bv. eerste kind tel tot 3; tweede kind tel verder tot 6; ens.

Sorteer voorwerpe volgens verskillende eienskappe (bv. al die rooies).

Lewensvaardigheid

-+■ persoonlike ontwikkelinq

-»• emosionele en sosiale ontwikkel im

-► fisiese ontwikkeling

Figure 2.8

Voorbeelde van aktiwiteite:

Skep situasies waar hulle hulle voile potensiaal en vaardighede kan ontwikkel om 'n bydrae in die samelew-
ing te maak, bv. "noodsituasies", klasbesprekings en dramatiserings

Geleenthede vir entrepreneurskap, bv. die maak van kaartjies vir verkope.

1. EERSTE KWARTAAL RAPPORT

'n Voorbeeld van 'n elementere (opsionele) verslag oor die leerder se vordering in die eerste kwartaal word
ingesluit, indien die opvoeder dit wenslik ag om aan die ouers verslag te doen.

124

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

MODULERAAMWERK

LEERUITKOMSTE

ASSESSERINGSTANDAARDE

GESYFERDHEID(LU 1)GETALLE, BEWERK-
INGS EN VERWANTSKAPPEDie leerder kan
getalle en hulle verwantskappe herken, beskryf en
voorstel en kan in die oplossing van probleme met
bekwaamheid en selfvertroue tel, skat, bereken
en kontroleer.(LU 2)PATRONE, FUNKSIES EN
ALGEBRADie leerder kan patrone en ver-
wantskappe herken, beskryf en voorstel en prob-
leme oplos deur algebrai'ese taal en vaardighede
te gebruik.(LU 5)DATA-HANTERINGDie leerder
kan data versamel, opsom, vertoon en krities
ontleed om gevolgtrekkings en voorspellings te
maak en om waarskynlikheid te interpreteer en
te bepaal.GELETTERDHEID(LU l)LUISTERDie
leerder kan luister om inligting te verkry en vir
genot en kan gepas en krities op 'n wye reeks situ-
asies reageer.(LU 2)PRAATDie leerder kan met
vertroue effektief in die gesproke taal in 'n wye reeks
situasies kommunikeer. (LU 3)LEES EN KYKDie
leerder kan lees en kyk vir inligting en genot en
krities reageer op die estetiese, kulturele en emo-
sionele waardes in tekste.(LU4)SKRYFDie leerder
kan verskillende soorte feitelike of verbeeldingstek-
ste vir 'n wye verskeidenheid doeleindes skryf.(LU
5)DINK EN REDENEERDie leerder kan taal ge-
bruik om te dink en te redeneer en kan toegang
verkry tot inligting, dit prosesseer en gebruik om te
leer.

• Fisiese voorwerpe en tekeninge gebruik

• herken dat woorde uit klanke bestaan;

• onderskei tussen verskillende klanke, veral
aan die begin en einde van woorde;

• mondelinge sinne in afsonderlike woorde
verdeel (eers eenlettergrepige woorde ge-
bruik);

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken, soos "Wielie Wielie Walie, die
aap sit op die balie ...".

• prente en foto's noukeurig bekyk en onder-
soek om algemene voorwerpe en ervaringe te
herken;

• 'n prent of figuur in die agtergrond identi-
fiseer;

• prente en woorde bymekaar pas;

• illustrasies gebruik om eenvoudige onder-
skrifte in storieboeke te verstaan;

3.5 begin om klankbewustheid te ontwikkel:

• beginkonsonante en kort vokale herken;

• sommige alfabetletters, soos die letter
waarmee sy/haar naam begin, herken en
benoem;

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken;

• begin om alfabetletters in verskeie kontekste
te herken en benoem (veral letters uit bekende
handelsname en tydskrif- en koerantname) .

Dit word bewvs as die leerders:4 1 eksnerimenteer

Table 2.1

125

ZVA. . . V AV° "AVA...VAV ... AVA "' VAV... d7A"

SKOOL
LEERDER

vordennc

in Graad R
DATUM :

. AVA7,

AVA7A

EMOSIONELE & SOSIALE AANPASING

Het goed aangepas
Leer nog om aan te pas
Speel groog in groepe
Speel net. met een
maatjie

DEELNAME

Neem aktief deel aan
klasaktiwiteite
Gee meestal goeie
samewerking
Neem nie aktief deel
aan klasaktiwiteite nie

LIGGAAMSBEWUSTHEID

"33°

benoem

Ken nog nie al die
liggaamsdele nie

VERANTWOORDELIKHEID

Neem verantwoordelik-

heid

■my

besitti

ngs

en kom my pligte na
Leer nog om
verantwoordelik te wees

Kan vir n kort
rukkie luistor
rloet nog leer
om te luister

PRAAT

Kan korrek en
duidelik praat
Woordeskat moet
nog uitbrei
Sukkel met sekere
klanke

SKEPPENDE AKTIWITEITE

Neem graag dee!

Huiweng orn deel

te neem

Neem nie deel nie

BUITESPEL

Speel Qraaq buite
_ Speel nie qraaq

DUJte rue
... Speel glad nie

buite nie

SKOOLHOOF

OPVOEDER

Figure 2.9

126

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

Hand- Oog Koordinasie

Figure 2.10

Geletterdheid LU : 4.1

DIE KLASKAMER

Geslote vrae

Table 2.2

• Wat doen die kinders wat op die mat sit?

127

• Hoeveel kinders is daar in die prentjie?

• Wat doen die dogtertjie by die drommetjie?

Oop-einde vrae

• Hoe het jy die eerste dag in Graad R gevoel?

• Hoe voel jy nou?

• Van watter aktiwiteit in die klas hou jy die meeste? En die minste?

• Het jy 'n spesifieke takie in die klas?

• Hoe kan jy help om die klas netjies en skoon te hou?

• Hoekom is dit belangrik om betyds vir skool te wees?

• Speel jy graag in 'n groepie of Hewers met slegs een maatjie?

• Wat moet jy doen as jy dors word of toilet toe wil gaan?

Oorbrugging

• Waar anders is dit ook belangrik om betyds te wees?
Besprekings

• Bespreek drie veiligheidsmaatreels wat toegepas kan word wanneer 'n leerder beseer of bloei en hoekom
dit noodsaaklik is om nie aan die bloed te raak nie (MIV).

Logiese Denke en Redenasie
Kreatiewe Denke

128

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

Figure 2.11

Geletterdheid LU : 3.1

Table 2.3

129

Figure 2.12

Fyn koordinasie
• Voltooi die patrone:

130

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

\ /
x /

X /

\ /

/ \

' \
' \
' X

' X

\ /
\ /
\ /

X I
X /

\ /
V

\ /
X /
\ /

/ \
/ \
/ \

X /

x /

X /

\ /

x /
\ /

/ \
/ \
/ \

' X
' \

X '

x /

\ /

X '
X'

* /

X ;

x /

* /

X /

X /
X /

Figure 2.13

131

Geletterdheid LU : 4.1

Table 2.4

Ouditiewe Diskriminasie
Fyn koordinasie

• Kleur die prente in wat met 'n "k" begin.

Figure 2.14

Aktiwiteit : Soek nog voorbeelde in die klas wat met 'n k begin.

Geletterdheid LU : 4.1

Table 2.5

Fyn koordinasie

Letterformasie

Fyn koordinasieLetterformasie

• Begin by die kolletjie.

132

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

Figure 2.15

Geletterdheid LU : 4.1

Ouditiewe Diskriminasie
Fyn Koordinasie

Table 2.6

• Kleur die prente in wat met 'n "h" begin.

133

Figure 2.16

Aktiwiteit : Soek nog voorbeelde in die klas wat met 'n h begin.

Geletterdheid LU : 1.4

Table 2.7

Fyn koordinasie
Letterformasie

Begin by die kolletjie.

134

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

• »

t »

* *

Figure 2.17

Geletterdheid LU : 4.1

Table 2.8

Visuele diskriminasie

• Trek strepe om te wys watter klere aan elke kind behoort.

• Kleur die grootste klere rooi in.

135

Figure 2.18

Bespreking: Bespreek die konsepte: "groter" en "kleiner".

Geletterdheid LU : 5.1

Table 2.9

Midlynkruising

136

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

Figure 2.19

Geletterdheid LU : 4.1

Midlynkruising

Table 2.10

2.2 Gr. R Module 2 Geletterdheid - 04 2

GELETTERDHEID

'n Leerprogram vir Graad R

Module 1

FYN KOORDINASIE

OPVOEDERS AFDELING

Memorandum

2 This content is available online at <http://cnx.Org/content/m32537/l.l/>.

137

LEERARF1S ^"^ f ^^^C ^^ *** VM&* **ifftB.SJBJ*5'£5

I GE LHTERPHEI O

VMrtfadfd* i*'>*ji4q**4 AGTER GBQMDIiNLIOTWq

VWWMP4C It*l>44i«qh4>a S»-4tfrwi - M«cr«tt Ol—Mill^|

STIMULERfNGSAKTtWITEITE VIR PINK EN LEEB
VOORVEREISTES VIR PINK EN LEER *-^~^»

!mewwto«fw»*EUNB m«em whwteitc reaTlE"ETQcr«,?i*iln LEt«*»t*3

&Wr**Vi H P1"H H ' IIW

■ 5*- '■-• 0*r-*M" *fl | 1l|ttt*«

r 1 ^ ^^'

i Vu«P#>ifr«,f

■ rldfniitMii«ltt<t»MI ■!*«>»' »g*^ , Mm5t M4CH- »C-#<>r+n|t w|

'-■-.«-■■ ■■;

Figure 2.20

VIR DIE OPVOEDER

1. RIGLYNE VIR DIE GEBRUIK VAN DIE PROGRAM

Die aktiwiteite in hierdie program is

• algemene aktiwiteite wat gerig is op die stimulasie van die basiese komponente van ontwikkeling;
dit is die voorvereistes vir dink en leer;

• spesifieke aktiwiteite wat toegepas word op die onderskeie leerareas (Geletterdheid, Wiskunde,
Lewensvaardighede) .

138 CHAPTER 2. KWARTAAL 2

1. ASSESSERING

Assessering word volgens 'n 4-puntskaal gedoen, naamlik

1: voldoen nie aan die vereistes nie;

2: voldoen gedeeltelik aan die vereistes;

3: voldoen aan die vereistes;

4: oorskry die vereistes.

Voorbeeld

Gesyferdheid: LU 1

■ > V-

Figure 2.21

1. VOORVEREISTES VIR DINK EN LEER

BASIESE KOMPONENTE VAN

ONTWIKKELING EN ALGEMENE
AKTIWITEITE WAT ONTWIKKELING
STIMULEER

Integrasie vind plaas eers wanneer bogenoemde basiese komponente van ontwikkeling gei'ntegreerd saamw-
erk.

Die handpalm vorm die basis vir die hand. Die skets
daarvan hierbo Is 'n voorstelling van die basiese

139

komponente van ontwikkeling. Dit is belangrik, aangesien
dit inligting verskaf oor die leerder se ontwikkeling.

Sensories-

motoriese

ontwikkeling

Fisiese en
sosiale faktore

Figure 2.22

Sensories-motoriese ontwikkeling:

Het die leerder sy motoriese mylpale op die verwagte
ouderdom bereik?

Is daar enige ontwikkelingsagterstande?
Fisiese en sosiale faktore

Het die leerder enige fisiese gebreke wat horn strem, byvoorbeeld doofheid?

Het die leerder enige sosiale ontwikkelingsagterstande, byvoorbeeld deprivasie of verskille ten opsigte van
agtergrond?

• MOTORIESE ONTWIKKELING

groot motoriese vaardighede
► fun motoriese vaardighede
motoriese beplanninq

Figure 2.23

• GROOT MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van groot spiere in die liggaam)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klim-en-klouteraktiwiteite

• Springaktiwiteite (balspele en touspring)

• Balanseeraktiwiteite (huppel, eenbeenstaan, eenbeentjiespring, loop op 'n lyn)

• FYN MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van die klein spiere in die liggaam)

Voorbeelde van aktiwiteite:

140 CHAPTER 2. KWARTAAL 2

• Frommel van papier

• Skerknipaktiwiteite en inkleur

• Inryg van krale / wasgoedpennetjies vasknyp

• Kleispel / veters bind

• MOTORIESE BEPLANNING (dit is die sistematiese uitvoering van nie-gewoontevormende ver-
bale opdragte of take) .

Swak motoriese beplanning kan swak werkspoed en lompheid tot gevolg he en kan daartoe lei dat die leerder
langer neem om nuwe vaardighede aan te leer.

• SPRAAK- EN TAALONTWIKKELING

• Oorvertel van stories / eie ondervindings

• Ontwikkeling van 'n woordeskat met behulp van uitstappies, gevolg deur toepaslike klasbesprekings

• Bespreking van wereldgebeure

• Liedjies en rympies

• Die korrekte gebruik van verbale vermoe in verskillende situasies, bv. om 'n telefoon korrek te beant-
woord of 'n boodskap noukeurig oor te dra.

Graad R-leerders moet effektief kan kommunikeer deur taal, kuns, beweging, musiek en dramatisering van
fantasie-ervarings.

• EMOSIONELE EN SOSIALE ONTWIKKELING

positiewe selfbeeldontwikkelinq
hanterinq van emosies
empatie met ander
toepaslike sosiale interaksie

Figure 2.24

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Wees 'n voorbeeld vir die kind deur te wys dat jy ander se gevoelens, geloof en kultuur respekteer.

• Beklemtoon die kind se positiewe eienskappe en help horn om agressie en negatiewe gevoelens te verwerk
en selfvertroue te ontwikkel.

•

141

Dus: laat die kind besef dat, hoewel jy sy verkeerde optrede / gedrag nie aanvaar nie, jy horn nog

steeds as mens aanvaar.

Moedig groepspel en deelname daaraan aan.

• KOGNITIEWE ONTWIKKELING - probleemoplossingsvaardighede

jf kreatiwiteit

™ kritiese denke

Figure 2.25

(Kognitiewe vaardighede is denkvaardighede wat 'n mens help om doeltreffend te leer).

Probleemoplossingsvaardighede

• PERSEPTUELE ONTWIKKELING (persepsie is die akkurate waarneming, organisasie en inter-
pretasie van inligting wat vanaf die sintuie na die brein gestuur word) .

Die stimulasie van visuele en ouditiewe perseptuele vaardighede is belangrik by die voorskoolse kind omdat
hierdie vaardighede voorvereistes is vir effektiewe leer.

• VISUELE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting wat
vanaf die oe na die brein gestuur word)

• Liggaamsbeeld (die bewustheid en die ervaring wat 'n mens van sy eie liggaam het)

Voorbeelde van aktiwiteite:

Instruksies, bv. raak met jou hand aan jou knie, ens.
Identifiseer liggaamsdele aan 'n pop

• Trek hande af op papier en knip dit uit

Legkaarte van liggaam (kinders kan self een maak deur 'n prent uit te knip)
Visuele diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille waar te neem)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Ou tydskrif - kind moet bv. al die s'e en r'e omkring

• Bingo / Lotto speletjies (soek sy maat)

• Visuele geheue (die vermoe om stimuli, deur die oe waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Plaas ongeveer 6 voorwerpe op 'n skinkbord - kind kyk ongeveer 3 sekondes - bedek - kind moet
opnoem wat hy gesien het / neem 1 voorwerp weg - kind moet se wat verwyder is

• Flits prent - kind moet vertel wat hy gesien het

• Audibloks - visuele kaarte

142 CHAPTER 2. KWARTAAL 2

• Visuele vormkonstantheid (die vermoe om die konstantheid van vorms waar te neem, ongeag hul
grootte, kleur, orientasie in die ruimte, ens.)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Vormspeletjies, bv. vormbord / lotto

• Uitsoek van dieselfde vorms en benoeming daarvan

• Assosiasie van vorms met voorwerpe, bv. [U+F04F] (horlosie); [U+F083] vuurhoutjiedosie

• Posisie in die ruimte (die persepsie van die verhouding van 'n voorwerp tot die waarnemer)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Rigtingspeletjies, bv. wie staan voor / agter / links / regs van jou?

• Na-pak van patrone met blokkies of pennetjies

• Voorgrond-/agtergrondpersepsie (die vermoe om op relevante visuele inligting te fokus en dit van
ander minder belangrike inligting te onderskei)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Soek spesifieke voorwerpe in 'n besige prent

• Soek spesifieke voorwerpe in die omgewing, bv. palmboom

• Omlyn voorwerpe wat mekaar oorvleuel

• Legkaarte

• Visuele sluiting (die vermoe om inligting aan te vul en te voltooi wanneer sekere gedeeltes ontbreek)

Voorbeeld van aktiwiteite:

• Kind moet onvoltooide tekening voltooi

• Visuele analise en sintese (die vermoe om 'n prent of voorwerp as 'n geheel waar te neem, dit op
te breek in dele en weer sinvol saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Legkaarte

• Dot-to-dot (na-teken van kolpatroon)

• Na-pak van patrone (boublokke)

Leerders met visuele perseptuele agterstande ondervind probleme in alle aspekte van leer (bv. lees, skryf,
Wiskunde), aangesien bogenoemde aspekte die grondslag vorm vir skolastiese vaardighede.

• OUDITIEWE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting
wat vanaf die ore na die brein gestuur word)

• Ouditiewe geheue (die vermoe om stimuli, deur die ore waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Gee verskillende opdragte, bv. raak met jou hand aan jou kop en spring tweekeer in die lug, ens.

• Lees kort storie en vra vrae wat kind moet beantwoord

• Oorvertel van stories in eie woorde

• Pak gekleurde blokkies in volgorde n.a.v. verbale instruksies

• Aanleer van rympies en liedjies

• Se 'n nommer of letters en laat die kind dit herhaal

• Ouditiewe diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille in klanke te hoor)

Voorbeelde van aktiwiteite:

143

• Klap of tik 'n ritmiese patroon en kind moet dit naboots, bv. lank-kort-kort-lank

• Laat kind verskillende geluide identifiseer m.b.v. 'n bandopname van geluide

• Vra kind met watter klank sy naam begin

• Se eenvoudige woord, bv. son. Vra watter klank het hy eerste / laaste / in die middel gehoor

• Vra kind wat hy kan sien wat bv. met 'n s-klank begin

• Ouditiewe analise en sintese (die vermoe om woorde in klanke op te breek en weer saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klank 'n woord, bv. k-a-t; die kind moet se wat hy gehoor het

• Se 'n woord, bv. son; die kind moet die woord klank.

• Klap die woord of jou naam ritmies

• DOMINANSIE (die voorkeur wat 'n persoon aan die gebruik van een bepaalde voet / oog / hand /
oor gee. Dit is 'n rypwordingsproses wat op ongeveer 6-jarige ouderdom voltooi word).

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Moedig die kind aan om sy dominante hand as die leidende hand in aktiwiteite te gebruik

• Moedig oorkruisoefeninge aan, bv. raak met regterelmboog aan linkerknie, en andersom. Doen dit
ritmies saam met musiek.

• Speel rigtingspeletjies.

1. SPESIFIEKE TOEPASSING IN LEERAREAS

• Geletterdheid

voorbereidende lees Iklankprogram)
^ voorbereidende skrif (skrifpatrone en letterformasie)
progressie van bo na onder
progressie van links na reqs

Figure 2.26

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Dramatisering van stories / daaglikse aktiwiteite

• Vertel eenvoudige stories m.b.v. prentjies

• Kinders moet prente van storie in die korrekte volgorde pak en die storie na aanleiding daarvan vertel

• Fynkoordinasie-aktiwiteite (sien paragraaf 3.1.2)

• Wiskunde

Voorbeelde van aktiwiteite:

144

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

Telaktiwiteite

Herken, beskryf en weergee van syfers 1 tot 9

Vergelyking en rangskikking van getalle

Gebruik van terme soos meer, minder, ligter, swaarder, korter en langer

Probleemoplossing, bv. meer / minder / ewe veel

Maak 'n getal 1 meer, bv. 6 7

Aantel, bv. eerste kind tel tot 3; tweede kind tel verder tot 6; ens.

Sorteer voorwerpe volgens verskillende eienskappe (bv. al die rooies).

Lewensvaardigheid

-+■ persoonlike ontwikkelinq

-*- emosionele en sosiale ontwikkelinq

-► fisiese ontwikkeling

Figure 2.27

Voorbeelde van aktiwiteite:

Skep situasies waar hulle hulle voile potensiaal en vaardighede kan ontwikkel om 'n bydrae in die samelew-
ing te maak, bv. "noodsituasies", klasbesprekings en dramatiserings

Geleenthede vir entrepreneurskap, bv. die maak van kaartjies vir verkope.

1. EERSTE KWARTAAL RAPPORT

'n Voorbeeld van 'n elementere (opsionele) verslag oor die leerder se vordering in die eerste kwartaal word
ingesluit, indien die opvoeder dit wenslik ag om aan die ouers verslag te doen.

145

MODULERAAMWERK

LEERUITKOMSTE

ASSESSERINGSTANDAARDE

GESYFERDHEID(LU 1)GETALLE, BEWERK-
INGS EN VERWANTSKAPPEDie leerder kan
getalle en hulle verwantskappe herken, beskryf en
voorstel en kan in die oplossing van probleme met
bekwaamheid en selfvertroue tel, skat, bereken
en kontroleer.(LU 2)PATRONE, FUNKSIES EN
ALGEBRADie leerder kan patrone en ver-
wantskappe herken, beskryf en voorstel en prob-
leme oplos deur algebrai'ese taal en vaardighede
te gebruik.(LU 5)DATA-HANTERINGDie leerder
kan data versamel, opsom, vertoon en krities
ontleed om gevolgtrekkings en voorspellings te
maak en om waarskynlikheid te interpreteer en
te bepaal.GELETTERDHEID(LU l)LUISTERDie
leerder kan luister om inligting te verkry en vir
genot en kan gepas en krities op 'n wye reeks situ-
asies reageer.(LU 2)PRAATDie leerder kan met
vertroue effektief in die gesproke taal in 'n wye reeks
situasies kommunikeer. (LU 3)LEES EN KYKDie
leerder kan lees en kyk vir inligting en genot en
krities reageer op die estetiese, kulturele en emo-
sionele waardes in tekste.(LU4)SKRYFDie leerder
kan verskillende soorte feitelike of verbeeldingstek-
ste vir 'n wye verskeidenheid doeleindes skryf.(LU
5)DINK EN REDENEERDie leerder kan taal ge-
bruik om te dink en te redeneer en kan toegang
verkry tot inligting, dit prosesseer en gebruik om te
leer.

• Fisiese voorwerpe en tekeninge gebruik

• herken dat woorde uit klanke bestaan;

• onderskei tussen verskillende klanke, veral
aan die begin en einde van woorde;

• mondelinge sinne in afsonderlike woorde
verdeel (eers eenlettergrepige woorde ge-
bruik);

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken, soos "Wielie Wielie Walie, die
aap sit op die balie ...".

• prente en foto's noukeurig bekyk en onder-
soek om algemene voorwerpe en ervaringe te
herken;

• 'n prent of figuur in die agtergrond identi-
fiseer;

• prente en woorde bymekaar pas;

• illustrasies gebruik om eenvoudige onder-
skrifte in storieboeke te verstaan;

3.5 begin om klankbewustheid te ontwikkel:

• beginkonsonante en kort vokale herken;

• sommige alfabetletters, soos die letter
waarmee sy/haar naam begin, herken en
benoem;

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken;

• begin om alfabetletters in verskeie kontekste
te herken en benoem (veral letters uit bekende
handelsname en tydskrif- en koerantname) .

Dit word bewvs as die leerders:4 1 eksnerimenteer

146

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

Table 2.11

ZVA. . . V AV° "AVA...VAV ... AVA "' VAV... d7A"

SKOOL
LEERDER

vordennc

in Graad R
DATUM :

. AVA7,

AVA7A

EMOSIONELE & SOSIALE AANPASING

Het goed aangepas
Leer nog om aan te pas
Speel groog in groepe
Speel net. met een
maatjie

DEELNAME

Neem aktief deel aan
klasaktiwiteite
Gee meestal goeie
samewerking
Neem nie aktief deel
aan klasaktiwiteite nie

LIGGAAMSBEWUSTHEID

"33°

benoem

Ken nog nie al die
liggaamsdele nie

VERANTWOORDELIKHEID

Neem verantwoordelik-

heid

■my

besitti

ngs

en kom my pligte na
Leer nog om
verantwoordelik te wees

Kan vir n kort
rukkie luistor
rloet nog leer
om te luister

PRAAT

Kan korrek en
duidelik praat
Woordeskat moet
nog uitbrei
Sukkel met sekere
klanke

SKEPPENDE AKTIWITEITE

BUITESPEL

Speel Qraaq buite
_ Speel nie qraaq

DUJt^e rue
... Speel glad nie

buite nie

SKOOLHOOF

OPVOEDER

Neem graag dee!

Huiweng orn deel

te neem

Neem nie deel nie

Figure 2.28

147

Voorgrond / Agtergrond
Hand-oog Koordinasie

• Omlyn elke vorm met 'n ander kleur.

Figure 2.29

Aktiwiteit : Soek nog voorbeelde van sirkels, driehoeke en reghoeke in die klas.

148

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

Geletterdheid LU : 3.1

Table 2.12

Ouditiewe Diskriminasie
Fyn Koordinasie

• Kleur die prente in wat met 'n "t" begin.

Figure 2.30

Aktiwiteit : Soek nog voorbeelde in die klas wat met 'n t begin.

Geletterdheid LU : 1.4

Table 2.13

Pyn koordinasie
Letterformasie

• Begin by die kolletjie.

149

•
.1

•— h—

•

Figure 2.31

Geletterdheid LU : 4.1

Table 2.14

LetterformasieFyn Koordinasie
Fyn koordinasie

Voltooi.

150

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

~ -N

' —

™"

\
s — "»

/ \

I 1

J I v

I I

#n r

f) r

s -

— 1

f \

V J

•--.

\JW

■^ -*■

K_y

/ N

/ /-"

* / /
/ I

I J

y j

y \

\ s

s ^

)

/
/

Figure 2.32

Geletterdheid LU : 4.1

Table 2.15

Voorgrond / Agtergrond
Hand-oog Koordinasie

151

• Verbind die groot voertuig met sy kleiner maatjie. Gebruik rooi vir die voertuig op land, blou vir
die voertuig op water en groen vir die voertuig in die lug.

Figure 2.33

Bespreking: Voertuie wat gebruik maak van 'n spoor of kabel, bv. treine, trems en kabelkarretjies.

Geletterdheid LU : 3.1

Table 2.16

Ouditiewe Diskriminasie
Fyn Koordinasie

• Kleur die prente in wat met 'n "g" begin.

152

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

c^y^^o)

Figure 2.34

Aktiwiteit : Soek nog voorbeelde in die klas wat met 'n g begin.

Geletterdheid LU : 1.4

Table 2.17

Fyn koordinasie
Letterformasie

Begin by die kolletjie.

153

'N!

Figure 2.35

Geletterdheid LU : 4.1

Table 2.18

Voorgrond / Agtergrond
Vormkonstantheid

• Trek 'n sirkel om die letters wat lyk soos die een in die blokkies.

swkhktgkmnkr

whtmhmhntrhs

gtmtntghtstr

kvgrmgmggntg

Table 2.19

Geletterdheid LU : 3.1

154

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

Table 2.20

Logiese Denke

• Trek 'n streep deur die prentjie wat pas by die een in die blokkie.

• Motiveer jou antwoord,

Figure 2.36

Geletterdheid LU : 5.2

Table 2.21

Visuele Geheue

155

• Trek 'n rooi sirkel om die prentjie wat jy op die vorige bladsy gesien het.

Figure 2.37

Geletterdheid LU : 3.1

Table 2.22

2.3 Gr. R Module 2 Gesyferdheid - 03 3

GESYFERDHEID

'n Leerprogram vir Graad R

3 This content is available online at <http://cnx.Org/content/m32550/l.l/>.

156

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

Module 2

SYFERFORMASIE
OPVOEDERS AFDELING

Memorandum

SStE

Hua

5BS£\ JSKESiUJlSiU

I. r.»lITTEHIIHBB

J LFWFS5V AAI»PIGHCM

<GTER6ROHPMI.KlTMO

;.: j ■ '*-

yOORVEREHTES VIR DWK EN LEER

. = ■. i -ii-v .-r ■.:.

STIMULERi NGSAKHWITEITE VIR P.n* E N LEEK

Figure 2.38

VIR DIE OPVOEDER

1. RIGLYNE VIR DIE GEBRUIK VAN DIE PROGRAM

Die aktiwiteite in hierdie program is

• algemene aktiwiteite wat gerig is op die stimulasie van die basiese komponente van ontwikkeling;
dit is die voorvereistes vir dink en leer;

• spesifieke aktiwiteite wat toegepas word op die onderskeie leerareas (Geletterdheid, Wiskunde,
Lewensvaardighede) .

157

Die program is verdeel in vyf modules. Die tempo waarteen die leerders die eerste vier modules voltooi,
word deur die opvoeder bepaal. Die vyfde module is 'n verrykingsmodule wat na goeddunke deur die opvoeder
benut kan word, maar is nie geskik vir alle leerders me. Elke module sluit alle areas van ontwikkeling in en
toon 'n toenemende moeilikheidsgraad (dus, van maklik na moeilik).

1. ASSESSERING

Assessering word volgens 'n 4-puntskaal gedoen, naamlik

1: voldoen nie aan die vereistes nie;

2: voldoen gedeeltelik aan die vereistes;

3: voldoen aan die vereistes;

4: oorskry die vereistes.

Voorbeeld

Gesyferdheid: LU 1

SpnM* an

onw*^ # .

Sen writs - Melon Ke

■■ ". r .iv,' .:- -. : i'

Sosiale

**— OnwUl-.

°«-»*,'-.

Figure

2.39

1. VOORVEREISTES VIR DINK EN LEER

158 CHAPTER 2. KWARTAAL 2

BASIESE KOMPONENTE VAN

ONTWIKKELING EN ALGEMENE
AKTIWITEITE WAT ONTWIKKELING
STIMULEER

Integrasie vind plaas eers wanneer bogenoemde basiese komponente van ontwikkeling gei'ntegreerd saamw-
erk.

Sensories-

motoriese

ontwikkeling

Fisiese en
sosiale faktore

Figure 2.40

Sensories-motoriese ontwikkeling:

Het die leerder sy motoriese mylpale op die verwagte
ouderdom bereik?

Is daar enige ontwikkelingsagterstande?
Fisiese en sosiale faktore

Het die leerder enige fisiese gebreke wat horn strem, byvoorbeeld doofheid?

Het die leerder enige sosiale ontwikkelingsagterstande, byvoorbeeld deprivasie of verskille ten opsigte van
agtergrond?

• MOTORIESE ONTWIKKELING

groot motoriese vaardighede
► fun motoriese vaardighede
motoriese beplanning

Figure 2.41

• GROOT MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van groot spiere in die liggaam)

159

Voorbeelde van aktiwiteite:

Klim-en-klouteraktiwiteite

Springaktiwiteite (balspele en touspring)

Balanseeraktiwiteite (huppel, eenbeenstaan, eenbeentjiespring, loop op 'n lyn)

• FYN MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van die klein spiere in die liggaam)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Frommel van papier

• Skerknipaktiwiteite en inkleur

• Inryg van krale / wasgoedpennetjies vasknyp

• Kleispel / veters bind

• MOTORIESE BEPLANNING (dit is die sistematiese uitvoering van nie-gewoontevormende ver-
bale opdragte of take) .

Swak motoriese beplanning kan swak werkspoed en lompheid tot gevolg he en kan daartoe lei dat die leerder
langer neem om nuwe vaardighede aan te leer.

• SPRAAK- EN TAALONTWIKKELING

• Oorvertel van stories / eie ondervindings

• Ontwikkeling van 'n woordeskat met behulp van uitstappies, gevolg deur toepaslike klasbesprekings

• Bespreking van wereldgebeure

• Liedjies en rympies

• Die korrekte gebruik van verbale vermoe in verskillende situasies, bv. om 'n telefoon korrek te beant-
woord of 'n boodskap noukeurig oor te dra.

Graad R-leerders moet effektief kan kommunikeer deur taal, kuns, beweging, musiek en dramatisering van
fantasie-ervarings.

• EMOSIONELE EN SOSIALE ONTWIKKELING

positiewe selfbeeldontwikkeling
hanterinq van emosies
empatie met ander
toepaslike sosiale interaksie

Figure 2.42

160 CHAPTER 2. KWARTAAL 2

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Wees 'n voorbeeld vir die kind deur te wys dat jy ander se gevoelens, geloof en kultuur respekteer.

• Beklemtoon die kind se positiewe eienskappe en help horn om agressie en negatiewe gevoelens te verwerk
en selfvertroue te ontwikkel.

• Dus: laat die kind besef dat, hoewel jy sy verkeerde optrede / gedrag nie aanvaar nie, jy horn nog
steeds as mens aanvaar.

• Moedig groepspel en deelname daaraan aan.

• KOGNITIEWE ONTWIKKELING - probleemoplossingsvaardighede

jj kreatiwiteit

™ kritiese denke

Figure 2.43

(Kognitiewe vaardighede is denkvaardighede wat 'n mens help om doeltreffend te leer).

Probleemoplossingsvaardighede

• PERSEPTUELE ONTWIKKELING (persepsie is die akkurate waarneming, organisasie en inter-
pretasie van inligting wat vanaf die sintuie na die brein gestuur word) .

Die stimulasie van visuele en ouditiewe perseptuele vaardighede is belangrik by die voorskoolse kind omdat
hierdie vaardighede voorvereistes is vir effektiewe leer.

• VISUELE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting wat
vanaf die oe na die brein gestuur word)

• Liggaamsbeeld (die bewustheid en die ervaring wat 'n mens van sy eie liggaam het)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Instruksies, bv. raak met jou hand aan jou knie, ens.

• Identifiseer liggaamsdele aan 'n pop

• Trek hande af op papier en knip dit uit

• Legkaarte van liggaam (kinders kan self een maak deur 'n prent uit te knip)

• Visuele diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille waar te neem)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Ou tydskrif - kind moet bv. al die s'e en r'e omkring

161

• Bingo / Lotto speletjies (soek sy maat)

• Visuele geheue (die vermoe om stimuli, deur die oe waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Plaas ongeveer 6 voorwerpe op 'n skinkbord - kind kyk ongeveer 3 sekondes - bedek - kind moet
opnoem wat hy gesien het / neem 1 voorwerp weg - kind moet se wat verwyder is

• Flits prent - kind moet vertel wat hy gesien het

• Audibloks - visuele kaarte

• Visuele vormkonstantheid (die vermoe om die konstantheid van vorms waar te neem, ongeag hul
grootte, kleur, orientasie in die ruimte, ens.)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Vormspeletjies, bv. vormbord / lotto

• Uitsoek van dieselfde vorms en benoeming daarvan

• Assosiasie van vorms met voorwerpe, bv. [U+F04F] (horlosie); [U+F083] vuurhoutjiedosie

• Posisie in die ruimte (die persepsie van die verhouding van 'n voorwerp tot die waarnemer)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Rigtingspeletjies, bv. wie staan voor / agter / links / regs van jou?

• Na-pak van patrone met blokkies of pennetjies

• Voorgrond-/agtergrondpersepsie (die vermoe om op relevante visuele inligting te fokus en dit van
ander minder belangrike inligting te onderskei)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Soek spesifieke voorwerpe in 'n besige prent

• Soek spesifieke voorwerpe in die omgewing, bv. palmboom

• Omlyn voorwerpe wat mekaar oorvleuel

• Legkaarte

• Visuele sluiting (die vermoe om inligting aan te vul en te voltooi wanneer sekere gedeeltes ontbreek)

Voorbeeld van aktiwiteite:

• Kind moet onvoltooide tekening voltooi

• Visuele analise en sintese (die vermoe om 'n prent of voorwerp as 'n geheel waar te neem, dit op
te breek in dele en weer sinvol saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Legkaarte

• Dot-to-dot (na-teken van kolpatroon)

• Na-pak van patrone (boublokke)

Leerders met visuele perseptuele agterstande ondervind probleme in alle aspekte van leer (bv. lees, skryf,
Wiskunde), aangesien bogenoemde aspekte die grondslag vorm vir skolastiese vaardighede.

• OUDITIEWE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting
wat vanaf die ore na die brein gestuur word)

• Ouditiewe geheue (die vermoe om stimuli, deur die ore waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

162 CHAPTER 2. KWARTAAL 2

• Gee verskillende opdragte, bv. raak met jou hand aan jou kop en spring tweekeer in die lug, ens.

• Lees kort storie en vra vrae wat kind moet beantwoord

• Oorvertel van stories in eie woorde

• Pak gekleurde blokkies in volgorde n.a.v. verbale instruksies

• Aanleer van rympies en liedjies

• Se 'n nommer of letters en laat die kind dit herhaal

• Ouditiewe diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille in klanke te hoor)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klap of tik 'n ritmiese patroon en kind moet dit naboots, bv. lank-kort-kort-lank

• Laat kind verskillende geluide identifiseer m.b.v. 'n bandopname van geluide

• Vra kind met watter klank sy naam begin

• Se eenvoudige woord, bv. son. Vra watter klank het hy eerste / laaste / in die middel gehoor

• Vra kind wat hy kan sien wat bv. met 'n s-klank begin

• Ouditiewe analise en sintese (die vermoe om woorde in klanke op te breek en weer saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klank 'n woord, bv. k-a-t; die kind moet s6 wat hy gehoor het

• Se 'n woord, bv. son; die kind moet die woord klank.

• Klap die woord of jou naam ritmies

• DOMINANSIE (die voorkeur wat 'n persoon aan die gebruik van een bepaalde voet / oog / hand /
oor gee. Dit is 'n rypwordingsproses wat op ongeveer 6-jarige ouderdom voltooi word).

Voorbeelde van aktiwiteite:

•

1. SPESIFIEKE TOEPASSING IN LEERAREAS

• Geletterdheid

voorbereidende lees Iklankprogram)
)» voorbereidende skrif (skrifpatrone en letterformasie)
progressie van bo na onder
progressie van links na reqs

Figure 2.44

Voorbeelde van aktiwiteite:

163

• Dramatisering van stories / daaglikse aktiwiteite

• Vertel eenvoudige stories m.b.v. prentjies

• Kinders moet prente van storie in die korrekte volgorde pak en die storie na aanleiding daarvan vertel

• Fynkoordinasie-aktiwiteite (sien paragraaf 3.1.2)

• Wiskunde

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Telaktiwiteite

• Herken, beskryf en weergee van syfers 1 tot 9

• Vergelyking en rangskikking van getalle

• Gebruik van terme soos meer, minder, ligter, swaarder, korter en langer

• Probleemoplossing, bv. meer / minder / ewe veel

• Maak 'n getal 1 meer, bv. 6 7

• Aantel, bv. eerste kind tel tot 3; tweede kind tel verder tot 6; ens.

• Sorteer voorwerpe volgens verskillende eienskappe (bv. al die rooies).

• Lewensvaardigheid

-*■ persoonlike ontwikkelinq

-► emosionele en sosiale ontwikkelinq

-► fisiese ontwikkeling

Figure 2.45

Voorbeelde van aktiwiteite:

Skep situasies waar hulle hulle voile potensiaal en vaardighede kan ontwikkel om 'n bydrae in die samelew-
ing te maak, bv. "noodsituasies", klasbesprekings en dramatiserings

Geleenthede vir entrepreneurskap, bv. die maak van kaartjies vir verkope.

1. EERSTE KWARTAAL RAPPORT

'n Voorbeeld van 'n elementere (opsionele) verslag oor die leerder se vordering in die eerste kwartaal word
ingesluit, indien die opvoeder dit wenslik ag om aan die ouers verslag te doen.

MODULERAAMWERK

continued on next page

164

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

LEERUITKOMSTE

ASSESSERINGSTANDAARDE

GESYFERDHEID(LU 1)GETALLE, BEWERK-
INGS EN VERWANTSKAPPEDie leerder kan
getalle en hulle verwantskappe herken, beskryf en
voorstel en kan in die oplossing van probleme met
bekwaamheid en selfvertroue tel, skat, bereken
en kontroleer.(LU 2)PATRONE, FUNKSIES EN
ALGEBRADie leerder kan patrone en ver-
wantskappe herken, beskryf en voorstel en prob-
leme oplos deur algebrai'ese taal en vaardighede
te gebruik.(LU 5)DATA-HANTERINGDie leerder
kan data versamel, opsom, vertoon en krities
ontleed om gevolgtrekkings en voorspellings te
maak en om waarskynlikheid te interpreteer en
te bepaal.GELETTERDHEID(LU l)LUISTERDie
leerder kan luister om inligting te verkry en vir
genot en kan gepas en krities op 'n wye reeks situ-
asies reageer.(LU 2)PRAATDie leerder kan met
vertroue effektief in die gesproke taal in 'n wye reeks
situasies kommunikeer. (LU 3)LEES EN KYKDie
leerder kan lees en kyk vir inligting en genot en
krities reageer op die estetiese, kulturele en emo-
sionele waardes in tekste.(LU4)SKRYFDie leerder
kan verskillende soorte feitelike of verbeeldingstek-
ste vir 'n wye verskeidenheid doeleindes skryf.(LU
5)DINK EN REDENEERDie leerder kan taal ge-
bruik om te dink en te redeneer en kan toegang
verkry tot inligting, dit prosesseer en gebruik om te
leer.

• Fisiese voorwerpe en tekeninge gebruik

• herken dat woorde uit klanke bestaan;

• onderskei tussen verskillende klanke, veral
aan die begin en einde van woorde;

• mondelinge sinne in afsonderlike woorde
verdeel (eers eenlettergrepige woorde ge-
bruik);

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken, soos "Wielie Wielie Walie, die
aap sit op die balie ...".

• prente en foto's noukeurig bekyk en onder-
soek om algemene voorwerpe en ervaringe te
herken;

• 'n prent of figuur in die agtergrond identi-
fiseer;

• prente en woorde bymekaar pas;

• illustrasies gebruik om eenvoudige onder-
skrifte in storieboeke te verstaan;

3.5 begin om klankbewustheid te ontwikkel:

• beginkonsonante en kort vokale herken;

• sommige alfabetletters, soos die letter
waarmee sy/haar naam begin, herken en
benoem;

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken;

• begin om alfabetletters in verskeie kontekste
te herken en benoem (veral letters uit bekende
handelsname en tydskrif- en koerantname) .

Dit word bewys as die leerders:4.1 eksperimenteer
met skryf:tekeninge skep en gebruik om 'n boodskap

165

LEWENSVAARDIGHEDE(LU 2)S0SIALE ON-
TWIKKELINGDie leerder kan begrip van en 'n
verbintenis tot grondwetlike regte en verantwoorde-
likhede toon, asook begrip van diverse kulture en
godsdienste.(LU 3)PERSOONLIKE ONTWIKKE-
LINGDie leerder kan verworwe lewensvaardighede
aanwend om persoonlike potensiaal te verwesenlik
en te verbeter ten einde effektief te reageer op die
uitdagings in hulle wereld.

Dit word bewys as die leerders:5.2 taal gebruik om
te dink en te redeneer:

• ooreenkomste en verskille identifiseer en
beskryf;

• dinge wat saam hoort bymekaar pas en dinge
wat verskillend is, vergelyk;

• dinge klassifiseer (soos Sit alle speelgoed in
houer, boeke op rak, kryt in blik);

• dele van 'n geheel identifiseer.

5.3 taal gebruik om te ondersoek:

• vrae vra en verduidelikings soek (bv. hoekom,
wat, wie, hoe, waar, wanneer).

• verduidelikings gee en oplossings aanbied;

• woordraaisels oplos en voltooi.

Table 2.23

166

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

^A, . . VAV° •'A7A...VAV ... AVA

SKOOL
LEERDER

My vordennq in Graad R
DATUM

AVAV. . . . A7A7A •.-. Av3lV

EMOSIONELE & SOSIALE AANPASING

Het goed aangepas
Leer nog om aan te pas
Speel groog in groepe
Speel net met een
maatjie

DEELNAME

Neem aktief deel aan
klasaktiwitette
Gee meestal goeie
samewerking
Neem nie aktief deel
aan klasaktiwiteite nie

LIGGAAMSBEWUSTHEID

Kan

liggaamsdele

benoem

Ken

nog

nie al die

liqqaamsdele nie

VERANTWOORDELIKHEID

Neem verantwoordelik
heid vir my besittings
en kom my pligte na
Leer nog om
verantwoordelik te wees

LUISTER

Luister met
oandaq
Kqn vir n kort
ruklcie luister
Host- noq leer
om te luister

PRAAT

Kan korrek en
duidelik praat
Woordeskat moet
nog uitbrei
Sukkel met sekere
klanke

SKEPPENDE AKTIWITEITE

eem qraac

Hun

i deel

BUITESPEL

Speel graaq buite
Speel nie qraaq
DUJte rue
Speel qlad nie
buite nie

SKOOLHOOF

OPVOEDER

jiweng orn
te neem
Neem nie deel nie

Figure 2.46

Fyn koordinasie
Syferformasie

• Begin by die kolletjie en voltooi die syfers.

167

i * ■

Figure 2.47

Oefen

Aktiwiteit : Oefen syfers in die sand of op enige groot oppervlakte.

Gesyferdheid LU : 2.1

Table 2.24

Getalbegrip

168

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

ses

Vul die korrekte qetal in.

£3Urf

Oq^L

O&&0

&&&

B \J2£±AQ

AAA A 66bb
AA £

Figure 2.48

Gesyferdheid LU : 1.2

Table 2.25

Analise en Sintese
Motoriese Beplanning

• Teken dieselfde prentjies stap-vir-stap onderaan

169

in!

Figure 2.49

Fyn koordinasie
Syferformasie

Gesyferdheid LU : 2.1

Table 2.26

• Begin by die kolletjie en voltooi die syfers.

170

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

sewe

Figure 2.50

Oefen

Aktiwiteit : Oefen syfers in die sand of op enige groot oppervlakte.

Gesyferdheid LU : 2.1

Table 2.27

Getalbegrip

171

Teken 7 kolle in elke blokkie.

z z z

Vul die getal in.

■J2 ffi»3

*&?»

Figure 2.51

Getalbegrip

Voorgrond / Agtergrond

Klassifikasie

Gesyferdheid LU : 2.1

Table 2.28

• Tel hoeveel van elke soort dier daar is en skryf die getal in die blokkie.

172

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

Jagpy

•Mu- J

<$g

Figure 2.52

Gesyferdheid LU : 5.2

Ruimtelike verhoudings
Analise en Sintese

Table 2.29

Teken dieselfde patroon in die blokkie langsaan.

173

Regshandige leerder

• • •

• ■ •

• • •

>y.

• — • •

• • •

Figure 2.53

Ruimtelike verhoudings
Analise en Sintese

Gesyferdheid LU : 2.1

Table 2.30

Teken dieselfde patroon in die blokkie langsaan.

174

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

Linkshandiqe leerd

• • •

* t •

• • •
« • •

• • •

f • •

• • •

Figure 2.54

Fyn koordinasie
Syferformasie

Gesyferdheid LU : 2.1

Table 2.31

Begin by die kolletjie en voltooi die syfers.

175

* r

* %

Figure 2.55

Oefen

Aktiwiteit : Oefen syfers in die sand of op enige groot oppervlakte.

Gesyferdheid LU : 2.1

Table 2.32

Fyn koordinasie
Syferformasie

176

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

gag

<S000000$

Teken Z kolle in elke blokkie.

Vul die getal in.

4) ^^)

Figure 2.56

Gesyferdheid LU : 1.2

Table 2.33

Fyn koordinasieSyferformasie

177

2.4 Gr. R Module 2 Gesyferdheid - 04 4

GESYFERDHEID

'n Leerprogram vir Graad R
Module 2

SYFERFORMASIE
OPVOEDERS AFDELING

Memorandum

LEERAHEAS /***"'"/"'"~ ^^^^^<*^

IBJ tlUB

UfSSS. 'SPtasilViS'Si

1 nELKTTEHDMElO

VMW4PVK ■N'tmoqitM

KQBMttBHI KDHfl

'■Ml

VOORVEREISTES VIR OINK EN LEER

MFmiwi

STWULERINGSAKTIWITEITE VIR OINK EH LEES

y'#t :

F»n town Omrtmtna
MM HUMMWH

>"" """"' ' ' L^Ji.wM« " ' '.

■ #'nt4HWlir44 ,

KHtawMMa

Hwri

Op—i.Olf <■, an Cj—m

Figure 2.57

VIR DIE OPVOEDER

1. RIGLYNE VIR DIE GEBRUIK VAN DIE PROGRAM

Die aktiwiteite in hierdie program is

• algemene aktiwiteite wat gerig is op die stimulasie van die basiese komponente van ontwikkeling;
dit is die voorvereistes vir dink en leer;

4 This content is available online at <http://cnx.Org/content/m32551/l.l/>.

178 CHAPTER 2. KWARTAAL 2

• spesifieke aktiwiteite wat toegepas word op die onderskeie leerareas (Geletterdheid, Wiskunde,
Lewensvaardighede) .

1. ASSESSERING

Assessering word volgens 'n 4-puntskaal gedoen, naamlik

1: voldoen nie aan die vereistes nie;

2: voldoen gedeeltelik aan die vereistes;

3: voldoen aan die vereistes;

4: oorskry die vereistes.

Voorbeeld

Gesyferdheid: LU 1

Spaa*" 11

Q^f?. . • '

Senwriis - Melon Ke

«;•,„»-, ■ •

«..»„.. «.„.,■„ •■.

"*««,'■.

Figure

2.58

179

1. VOORVEREISTES VIR DINK EN LEER

BASIESE KOMPONENTE VAN

ONTWIKKELING EN ALGEMENE
AKTIWITEITE WAT ONTWIKKELING
STIMULEER

Integrasie vind plaas eers wanneer bogenoemde basiese komponente van ontwikkeling gei'ntegreerd saamw-
erk.

Figure 2.59

Sensories-motoriese ontwikkeling:

Het die leerder sy motoriese mylpale op die verwagte
ouderdom bereik?

Is daar enige ontwikkelingsagterstande?
Fisiese en sosiale faktore

Het die leerder enige fisiese gebreke wat horn strem, byvoorbeeld doofheid?

Het die leerder enige sosiale ontwikkelingsagterstande, byvoorbeeld deprivasie of verskille ten opsigte van
agtergrond?

• MOTORIESE ONTWIKKELING

groot motoriese vaardkjhede
► fyn motoriese vaardighede
motoriese beplanning

Figure 2.60

180 CHAPTER 2. KWARTAAL 2

• GROOT MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van groot spiere in die liggaam)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klim-en-klouteraktiwiteite

• Springaktiwiteite (balspele en touspring)

• Balanseeraktiwiteite (huppel, eenbeenstaan, eenbeentjiespring, loop op 'n lyn)

• FYN MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van die klein spiere in die liggaam)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Frommel van papier

• Skerknipaktiwiteite en inkleur

• Inryg van krale / wasgoedpennetjies vasknyp

• Kleispel / veters bind

• MOTORIESE BEPLANNING (dit is die sistematiese uitvoering van nie-gewoontevormende ver-
bale opdragte of take) .

Swak motoriese beplanning kan swak werkspoed en lompheid tot gevolg he en kan daartoe lei dat die leerder
langer neem om nuwe vaardighede aan te leer.

• SPRAAK- EN TAALONTWIKKELING

• Oorvertel van stories / eie ondervindings

• Ontwikkeling van 'n woordeskat met behulp van uitstappies, gevolg deur toepaslike klasbesprekings

• Bespreking van wereldgebeure

• Liedjies en rympies

• Die korrekte gebruik van verbale vermoe in verskillende situasies, bv. om 'n telefoon korrek te beant-
woord of 'n boodskap noukeurig oor te dra.

Graad R-leerders moet effektief kan kommunikeer deur taal, kuns, beweging, musiek en dramatisering van
fantasie-ervarings.

• EMOSIONELE EN SOSIALE ONTWIKKELING

positiewe selfbeeldontwiklcelmq
hanterinq van emosies
empatie met ander
toepaslike sosiale interaksie

Figure 2.61

181

bevorder. Hulle het 'n verskeidenheid sosiale ervarings en geleenthede nodig om te leer om effektief in groepe
saam te werk.

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Wees 'n voorbeeld vir die kind deur te wys dat jy ander se gevoelens, geloof en kultuur respekteer.

• Beklemtoon die kind se positiewe eienskappe en help horn om agressie en negatiewe gevoelens te verwerk
en selfvertroue te ontwikkel.

• Dus: laat die kind besef dat, hoewel jy sy verkeerde optrede / gedrag nie aanvaar nie, jy hom nog
steeds as mens aanvaar.

• Moedig groepspel en deelname daaraan aan.

• KOGNITIEWE ONTWIKKELING - probleemoplossingsvaardighede

jy kreatiwiteit

™ kritiese denke

Figure 2.62

(Kognitiewe vaardighede is denkvaardighede wat 'n mens help om doeltreffend te leer).

Probleemoplossingsvaardighede

• PERSEPTUELE ONTWIKKELING (persepsie is die akkurate waarneming, organisasie en inter-
pretasie van inligting wat vanaf die sintuie na die brein gestuur word) .

Die stimulasie van visuele en ouditiewe perseptuele vaardighede is belangrik by die voorskoolse kind omdat
hierdie vaardighede voorvereistes is vir effektiewe leer.

• VISUELE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting wat
vanaf die oe na die brein gestuur word)

• Liggaamsbeeld (die bewustheid en die ervaring wat 'n mens van sy eie liggaam het)

Voorbeelde van aktiwiteite:

Instruksies, bv. raak met jou hand aan jou knie, ens.
Identifiseer liggaamsdele aan 'n pop

• Trek hande af op papier en knip dit uit

Legkaarte van liggaam (kinders kan self een maak deur 'n prent uit te knip)
Visuele diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille waar te neem)

Voorbeelde van aktiwiteite:

182 CHAPTER 2. KWARTAAL 2

• Ou tydskrif - kind moet bv. al die s'e en r'e omkring

• Bingo / Lotto speletjies (soek sy maat)

• Visuele geheue (die vermoe om stimuli, deur die oe waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Plaas ongeveer 6 voorwerpe op 'n skinkbord - kind kyk ongeveer 3 sekondes - bedek - kind moet
opnoem wat hy gesien het / neem 1 voorwerp weg - kind moet se wat verwyder is

• Flits prent - kind moet vertel wat hy gesien het

• Audibloks - visuele kaarte

• Visuele vormkonstantheid (die vermoe om die konstantheid van vorms waar te neem, ongeag hul
grootte, kleur, orientasie in die ruimte, ens.)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Vormspeletjies, bv. vormbord / lotto

• Uitsoek van dieselfde vorms en benoeming daarvan

• Assosiasie van vorms met voorwerpe, bv. [U+F04F] (horlosie); [U+F083] vuurhoutjiedosie

• Posisie in die ruimte (die persepsie van die verhouding van 'n voorwerp tot die waarnemer)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Rigtingspeletjies, bv. wie staan voor / agter / links / regs van jou?

• Na-pak van patrone met blokkies of pennetjies

• Voorgrond-/agtergrondpersepsie (die vermoe om op relevante visuele inligting te fokus en dit van
ander minder belangrike inligting te onderskei)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Soek spesifieke voorwerpe in 'n besige prent

• Soek spesifieke voorwerpe in die omgewing, bv. palmboom

• Omlyn voorwerpe wat mekaar oorvleuel

• Legkaarte

• Visuele sluiting (die vermoe om inligting aan te vul en te voltooi wanneer sekere gedeeltes ontbreek)

Voorbeeld van aktiwiteite:

• Kind moet onvoltooide tekening voltooi

• Visuele analise en sintese (die vermoe om 'n prent of voorwerp as 'n geheel waar te neem, dit op
te breek in dele en weer sinvol saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Legkaarte

• Dot-to-dot (na-teken van kolpatroon)

• Na-pak van patrone (boublokke)

Leerders met visuele perseptuele agterstande ondervind probleme in alle aspekte van leer (bv. lees, skryf,
Wiskunde), aangesien bogenoemde aspekte die grondslag vorm vir skolastiese vaardighede.

• OUDITIEWE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting
wat vanaf die ore na die brein gestuur word)

• Ouditiewe geheue (die vermoe om stimuli, deur die ore waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

183

• Gee verskillende opdragte, bv. raak met jou hand aan jou kop en spring tweekeer in die lug, ens.

• Lees kort storie en vra vrae wat kind moet beantwoord

• Oorvertel van stories in eie woorde

• Pak gekleurde blokkies in volgorde n.a.v. verbale instruksies

• Aanleer van rympies en liedjies

• Se 'n nommer of letters en laat die kind dit herhaal

• Ouditiewe diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille in klanke te hoor)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klap of tik 'n ritmiese patroon en kind moet dit naboots, bv. lank-kort-kort-lank

• Laat kind verskillende geluide identifiseer m.b.v. 'n bandopname van geluide

• Vra kind met watter klank sy naam begin

• Se eenvoudige woord, bv. son. Vra watter klank het hy eerste / laaste / in die middel gehoor

• Vra kind wat hy kan sien wat bv. met 'n s-klank begin

• Ouditiewe analise en sintese (die vermoe om woorde in klanke op te breek en weer saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klank 'n woord, bv. k-a-t; die kind moet s6 wat hy gehoor het

• Se 'n woord, bv. son; die kind moet die woord klank.

• Klap die woord of jou naam ritmies

• DOMINANSIE (die voorkeur wat 'n persoon aan die gebruik van een bepaalde voet / oog / hand /
oor gee. Dit is 'n rypwordingsproses wat op ongeveer 6-jarige ouderdom voltooi word).

Voorbeelde van aktiwiteite:

•

1. SPESIFIEKE TOEPASSING IN LEERAREAS

• Geletterdheid

voorbereidende lees Iklankprogram)
)» voorbereidende skrif (skrifpatrone en letterformasie)
progressie van bo na onder
progressie van links na reqs

Figure 2.63

Voorbeelde van aktiwiteite:

184 CHAPTER 2. KWARTAAL 2

• Dramatisering van stories / daaglikse aktiwiteite

• Vertel eenvoudige stories m.b.v. prentjies

• Kinders moet prente van storie in die korrekte volgorde pak en die storie na aanleiding daarvan vertel

• Fynkoordinasie-aktiwiteite (sien paragraaf 3.1.2)

• Wiskunde

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Telaktiwiteite

• Herken, beskryf en weergee van syfers 1 tot 9

• Vergelyking en rangskikking van getalle

• Gebruik van terme soos meer, minder, ligter, swaarder, korter en langer

• Probleemoplossing, bv. meer / minder / ewe veel

• Maak 'n getal 1 meer, bv. 6 7

• Aantel, bv. eerste kind tel tot 3; tweede kind tel verder tot 6; ens.

• Sorteer voorwerpe volgens verskillende eienskappe (bv. al die rooies).

• Lewensvaardigheid

-*■ persoonlike ontwikkelinq

-► emosionele en sosiale ontwikkelinq

-► fisiese ontwikkeling

Figure 2.64

Voorbeelde van aktiwiteite:

Skep situasies waar hulle hulle voile potensiaal en vaardighede kan ontwikkel om 'n bydrae in die samelew-
ing te maak, bv. "noodsituasies", klasbesprekings en dramatiserings

Geleenthede vir entrepreneurskap, bv. die maak van kaartjies vir verkope.

1. EERSTE KWARTAAL RAPPORT

'n Voorbeeld van 'n elementere (opsionele) verslag oor die leerder se vordering in die eerste kwartaal word
ingesluit, indien die opvoeder dit wenslik ag om aan die ouers verslag te doen.

MODULERAAMWERK

continued on next page

185

LEERUITKOMSTE

ASSESSERINGSTANDAARDE

GESYFERDHEID(LU 1)GETALLE, BEWERK-
INGS EN VERWANTSKAPPEDie leerder kan
getalle en hulle verwantskappe herken, beskryf en
voorstel en kan in die oplossing van probleme met
bekwaamheid en selfvertroue tel, skat, bereken
en kontroleer.(LU 2)PATRONE, FUNKSIES EN
ALGEBRADie leerder kan patrone en ver-
wantskappe herken, beskryf en voorstel en prob-
leme oplos deur algebrai'ese taal en vaardighede
te gebruik.(LU 5)DATA-HANTERINGDie leerder
kan data versamel, opsom, vertoon en krities
ontleed om gevolgtrekkings en voorspellings te
maak en om waarskynlikheid te interpreteer en
te bepaal.GELETTERDHEID(LU l)LUISTERDie
leerder kan luister om inligting te verkry en vir
genot en kan gepas en krities op 'n wye reeks situ-
asies reageer.(LU 2)PRAATDie leerder kan met
vertroue effektief in die gesproke taal in 'n wye reeks
situasies kommunikeer. (LU 3)LEES EN KYKDie
leerder kan lees en kyk vir inligting en genot en
krities reageer op die estetiese, kulturele en emo-
sionele waardes in tekste.(LU4)SKRYFDie leerder
kan verskillende soorte feitelike of verbeeldingstek-
ste vir 'n wye verskeidenheid doeleindes skryf.(LU
5)DINK EN REDENEERDie leerder kan taal ge-
bruik om te dink en te redeneer en kan toegang
verkry tot inligting, dit prosesseer en gebruik om te
leer.

• Fisiese voorwerpe en tekeninge gebruik

• herken dat woorde uit klanke bestaan;

• onderskei tussen verskillende klanke, veral
aan die begin en einde van woorde;

• mondelinge sinne in afsonderlike woorde
verdeel (eers eenlettergrepige woorde ge-
bruik);

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken, soos "Wielie Wielie Walie, die
aap sit op die balie ...".

• prente en foto's noukeurig bekyk en onder-
soek om algemene voorwerpe en ervaringe te
herken;

• 'n prent of figuur in die agtergrond identi-
fiseer;

• prente en woorde bymekaar pas;

• illustrasies gebruik om eenvoudige onder-
skrifte in storieboeke te verstaan;

3.5 begin om klankbewustheid te ontwikkel:

• beginkonsonante en kort vokale herken;

• sommige alfabetletters, soos die letter
waarmee sy/haar naam begin, herken en
benoem;

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken;

• begin om alfabetletters in verskeie kontekste
te herken en benoem (veral letters uit bekende
handelsname en tydskrif- en koerantname) .

Dit word bewys as die leerders:4.1 eksperimenteer
met skryf:tekeninge skep en gebruik om 'n boodskap

186

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

Dit word bewys as die leerders:5.2 taal gebruik om
te dink en te redeneer:

• ooreenkomste en verskille identifiseer en
beskryf;

• dinge wat saam hoort bymekaar pas en dinge
wat verskillend is, vergelyk;

• dinge klassifiseer (soos Sit alle speelgoed in
houer, boeke op rak, kryt in blik);

• dele van 'n geheel identifiseer.

5.3 taal gebruik om te ondersoek:

• vrae vra en verduidelikings soek (bv. hoekom,
wat, wie, hoe, waar, wanneer).

• verduidelikings gee en oplossings aanbied;

• woordraaisels oplos en voltooi.

Table 2.34

187

AVA. . . 7AV "AVA...VAV ... AVA

SKOOL
LEERDER

My vordennq in Graad R
DATUM

AVAV. . . . A7A7A •.-. Av3lV

EMOSIONELE & SOSIALE AANPASING

Het goed aangepas
Leer nog om aan te pas
Speel groog in groepe
Speel net met een
maatjie

LUISTER

Luister met
oandaq
Kan vir n kort
rukkie luister
Host- noq leer
om te luister

DEELNAME

PRAAT

Neem aktief deel aan
klasaktiwitette
Gee meestal goeie
samewerking
Neem nie aktief deel
aan klasaktiwiteite nie

Kan korrek en
duidelik praat
Woordeskat moet
nog uitbrei
Sukkel met sekere
klanke

LIGGAAMSBEWUSTHEID

SKEPPENDE AKTIWITEITE

Kan

liggaamsdele

benoem

Ken

nog

nie al die

liqqaamsdele nie

eem qraac

Hun

i deel

jiwerig om (
te neem
Neem nie deel nie

VERANTWOORDELIKHEID

BUITESPEL

Meem verantwoordelik-
heid vir mu besrttings
en kom my pligte na
Leer nog om
verantwoordelik te wees

Speel graaq buite
Speel nie qraaq
buJte me
Speel qlad nie
buite nie

SKOOLHOOF

OPVOEDER

Figure 2.65

Fyn koordinasie
Syferformasie

188

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

• Begin by die kolletjie en voltooi die syfers.

neqe

f i

Figure 2.66

Oefen

Aktiwiteit : Oefen syfers in die sand of op enige groot oppervlakte.

Gesyferdheid LU : 2.1

Table 2.35

Getalbegrip

189

SI nege

lafflWL

Teken S kolle in elke blokkis

9 S^

Vul die geto l in.

feat LSI n'Jn

AAAA
AAAAA

dx5$

Figure 2.67

Gesyferdheid LU : 1.2

Table 2.36

Fyn koordinasie
Syferformasie

• Begin by die kolletjie en voltooi die syfers.

190

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

10 tien

Figure 2.68

Oefen

Aktiwiteit : Oefen syfers in die sand of op enige groot oppervlakte.

Gesyferdheid LU : 2.1

Table 2.37

Getalbegrip

191

Teken 10 kolle in elke blokki*

Vul die getal in

v •••

• • • •

• ••• •

• • •

• • • _

• • • •

•• •• •

Figure 2.69

Gesyferdheid LU : 1.2

Table 2.38

Hand - Oog Koordinasie
Nommerkonsep

• Verbind die syfers en kleur die padda in.

192

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

Figure 2.70

Aktiwiteit : Kleur die prent in.

Gesyferdheid LU : 1.3

Table 2.39

Voorgrond / Agtergrond

Getalbegrip

Klassifikasie

• Tel hoeveel van elke soort voertuig daar is en skryf die getal in die blokkie.

193

W—L^,

□namcnnnl

PLLjLJUjnc

-<Sji^J

Figure 2.71

Opeenvolging
• Herhaal die patroon en voltooi.

Gesyferdheid LU : 5.2

Table 2.40

194

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

010

0110

0-0-

□

X □

Figure 2.72

Aktiwiteit : Doen patroonherhaling met bv. gekleurde doppies of vorms.

Gesyferdheid LU : 2.1

Table 2.41

Getalbegrip
Midlynkruising

• Tel die kolle in die blokkies en verbind dit met die regte syfers.

• Trek die lyne van links na regs.

195

• • •

sewe

••••

s |

nege

• •••

tien

•_•••
•*•••

ses

$ I

a 9

Figure 2.73

196

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

Gesyferdheid LU : 1.2

Table 2.42

Getalbegrip
Midlynkruising

• Tel die voorwerpe in die blokkies en verbind dit met die regte syfers.

• Trek die lyne van links na regs.

" ^S^ p^fo

<*82W

s^ttojtf

311,

u-j VJ

Figure 2.74

Gesyferdheid LU : 1.1

197

Table 2.43

Logiese Denke en Redenasie
Sortering

• Trek 'n blou streep deur alles wat koud is.

• Logiese Denke en RedenasieSorteringTrek 'n rooi streep deur alles wat warm is.

Figure 2.75

Bespreking: Maak die leerlinge bewus van brandgevare in en om die huis, asook die voorkoming en
behandeling daarvan.

Gesyferdheid LU : 5.2

Table 2.44

198 CHAPTER 2. KWARTAAL 2

2.5 Gr. R Module 2 Lewensvaardighede - 03 5

LEWENSVAARDIGHEDE
'n Leerprogram vir Graad R
Module 3

LOGIESE DENKE EN REDENASIE
OPVOEDERS AFDELING
Memorandum

SSSSi, W M MTUASIH

ii'U

1. <5E UTTER EMF. IP

Sou* »i miMnncM OT-"«wq
PtruEM at onU*ktfra

r««M ii hrmrtm smm fmio.*

STWULERINGSAKTIWITEITE VIR OIWK EH LEER
VOORVE REISTgS WR MHK EN LEER

•%

if. ■ -

F«***>-*"

"°--»,; ■

'Jm ''l^nnW]Fn3tC<l)MI ■.***"{♦< &sg*WMmSt OM<M-»fl-**^trHt w|

Figure 2.76

VIR DIE OPVOEDER

1. RIGLYNE VIR DIE GEBRUIK VAN DIE PROGRAM

Die aktiwiteite in hierdie program is

• algemene aktiwiteite wat gerig is op die stimulasie van die basiese komponente van ontwikkeling;
dit is die voorvereistes vir dink en leer;

5 This content is available online at <http://cnx.Org/content/m32560/l.l/>.

199

• spesifieke aktiwiteite wat toegepas word op die onderskeie leerareas (Geletterdheid, Wiskunde,
Lewensvaardighede) .

1. ASSESSERING

Assessering word volgens 'n 4-puntskaal gedoen, naamlik

1: voldoen nie aan die vereistes nie;

2: voldoen gedeeltelik aan die vereistes;

3: voldoen aan die vereistes;

4: oorskry die vereistes.

Voorbeeld

Gesyferdheid: LU 1

Spaa*" 11

Q^f?. . • '

Senwriis - Melon Ke

«;•,„»-, ■ •

«..»„.. «.„.,■„ •■.

"*««,'■.

Figure

2.77

200 CHAPTER 2. KWARTAAL 2

1. VOORVEREISTES VIR DINK EN LEER

BASIESE KOMPONENTE VAN

ONTWIKKELING EN ALGEMENE
AKTIWITEITE WAT ONTWIKKELING
STIMULEER

Integrasie vind plaas eers wanneer bogenoemde basiese komponente van ontwikkeling gei'ntegreerd saamw-
erk.

Figure 2.78

Sensories-motoriese ontwikkeling:

Het die leerder sy motoriese mylpale op die verwagte
ouderdom bereik?

Is daar enige ontwikkelingsagterstande?
Fisiese en sosiale faktore

Het die leerder enige fisiese gebreke wat horn strem, byvoorbeeld doofheid?

Het die leerder enige sosiale ontwikkelingsagterstande, byvoorbeeld deprivasie of verskille ten opsigte van
agtergrond?

• MOTORIESE ONTWIKKELING

groot motoriese vaardkjhede
► fyn motoriese vaardighede
motoriese beplanning

Figure 2.79

201

• GROOT MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van groot spiere in die liggaam)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klim-en-klouteraktiwiteite

• Springaktiwiteite (balspele en touspring)

• Balanseeraktiwiteite (huppel, eenbeenstaan, eenbeentjiespring, loop op 'n lyn)

• FYN MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van die klein spiere in die liggaam)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Frommel van papier

• Skerknipaktiwiteite en inkleur

• Inryg van krale / wasgoedpennetjies vasknyp

• Kleispel / veters bind

• MOTORIESE BEPLANNING (dit is die sistematiese uitvoering van nie-gewoontevormende ver-
bale opdragte of take) .

Swak motoriese beplanning kan swak werkspoed en lompheid tot gevolg he en kan daartoe lei dat die leerder
langer neem om nuwe vaardighede aan te leer.

• SPRAAK- EN TAALONTWIKKELING

• Oorvertel van stories / eie ondervindings

• Ontwikkeling van 'n woordeskat met behulp van uitstappies, gevolg deur toepaslike klasbesprekings

• Bespreking van wereldgebeure

• Liedjies en rympies

• Die korrekte gebruik van verbale vermoe in verskillende situasies, bv. om 'n telefoon korrek te beant-
woord of 'n boodskap noukeurig oor te dra.

Graad R-leerders moet effektief kan kommunikeer deur taal, kuns, beweging, musiek en dramatisering van
fantasie-ervarings.

• EMOSIONELE EN SOSIALE ONTWIKKELING

positiewe selfbeeldontwiklcelmq
hanterinq van emosies
empatie met ander
toepaslike sosiale interaksie

Figure 2.80

202 CHAPTER 2. KWARTAAL 2

bevorder. Hulle het 'n verskeidenheid sosiale ervarings en geleenthede nodig om te leer om effektief in groepe
saam te werk.

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Wees 'n voorbeeld vir die kind deur te wys dat jy ander se gevoelens, geloof en kultuur respekteer.

• Beklemtoon die kind se positiewe eienskappe en help horn om agressie en negatiewe gevoelens te verwerk
en selfvertroue te ontwikkel.

• Dus: laat die kind besef dat, hoewel jy sy verkeerde optrede / gedrag nie aanvaar nie, jy hom nog
steeds as mens aanvaar.

• Moedig groepspel en deelname daaraan aan.

• KOGNITIEWE ONTWIKKELING - probleemoplossingsvaardighede

jy kreatiwiteit

™ kritiese denke

Figure 2.81

(Kognitiewe vaardighede is denkvaardighede wat 'n mens help om doeltreffend te leer).

Probleemoplossingsvaardighede

• PERSEPTUELE ONTWIKKELING (persepsie is die akkurate waarneming, organisasie en inter-
pretasie van inligting wat vanaf die sintuie na die brein gestuur word) .

Die stimulasie van visuele en ouditiewe perseptuele vaardighede is belangrik by die voorskoolse kind omdat
hierdie vaardighede voorvereistes is vir effektiewe leer.

• VISUELE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting wat
vanaf die oe na die brein gestuur word)

• Liggaamsbeeld (die bewustheid en die ervaring wat 'n mens van sy eie liggaam het)

Voorbeelde van aktiwiteite:

Instruksies, bv. raak met jou hand aan jou knie, ens.
Identifiseer liggaamsdele aan 'n pop

• Trek hande af op papier en knip dit uit

Legkaarte van liggaam (kinders kan self een maak deur 'n prent uit te knip)
Visuele diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille waar te neem)

Voorbeelde van aktiwiteite:

203

• Ou tydskrif - kind moet bv. al die s'e en r'e omkring

• Bingo / Lotto speletjies (soek sy maat)

• Visuele geheue (die vermoe om stimuli, deur die oe waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Plaas ongeveer 6 voorwerpe op 'n skinkbord - kind kyk ongeveer 3 sekondes - bedek - kind moet
opnoem wat hy gesien het / neem 1 voorwerp weg - kind moet se wat verwyder is

• Flits prent - kind moet vertel wat hy gesien het

• Audibloks - visuele kaarte

• Visuele vormkonstantheid (die vermoe om die konstantheid van vorms waar te neem, ongeag hul
grootte, kleur, orientasie in die ruimte, ens.)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Vormspeletjies, bv. vormbord / lotto

• Uitsoek van dieselfde vorms en benoeming daarvan

• Assosiasie van vorms met voorwerpe, bv. [U+F04F] (horlosie); [U+F083] vuurhoutjiedosie

• Posisie in die ruimte (die persepsie van die verhouding van 'n voorwerp tot die waarnemer)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Rigtingspeletjies, bv. wie staan voor / agter / links / regs van jou?

• Na-pak van patrone met blokkies of pennetjies

• Voorgrond-/agtergrondpersepsie (die vermoe om op relevante visuele inligting te fokus en dit van
ander minder belangrike inligting te onderskei)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Soek spesifieke voorwerpe in 'n besige prent

• Soek spesifieke voorwerpe in die omgewing, bv. palmboom

• Omlyn voorwerpe wat mekaar oorvleuel

• Legkaarte

• Visuele sluiting (die vermoe om inligting aan te vul en te voltooi wanneer sekere gedeeltes ontbreek)

Voorbeeld van aktiwiteite:

• Kind moet onvoltooide tekening voltooi

• Visuele analise en sintese (die vermoe om 'n prent of voorwerp as 'n geheel waar te neem, dit op
te breek in dele en weer sinvol saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Legkaarte

• Dot-to-dot (na-teken van kolpatroon)

• Na-pak van patrone (boublokke)

Leerders met visuele perseptuele agterstande ondervind probleme in alle aspekte van leer (bv. lees, skryf,
Wiskunde), aangesien bogenoemde aspekte die grondslag vorm vir skolastiese vaardighede.

• OUDITIEWE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting
wat vanaf die ore na die brein gestuur word)

• Ouditiewe geheue (die vermoe om stimuli, deur die ore waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

204 CHAPTER 2. KWARTAAL 2

• Gee verskillende opdragte, bv. raak met jou hand aan jou kop en spring tweekeer in die lug, ens.

• Lees kort storie en vra vrae wat kind moet beantwoord

• Oorvertel van stories in eie woorde

• Pak gekleurde blokkies in volgorde n.a.v. verbale instruksies

• Aanleer van rympies en liedjies

• Se 'n nommer of letters en laat die kind dit herhaal

• Ouditiewe diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille in klanke te hoor)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klap of tik 'n ritmiese patroon en kind moet dit naboots, bv. lank-kort-kort-lank

• Laat kind verskillende geluide identifiseer m.b.v. 'n bandopname van geluide

• Vra kind met watter klank sy naam begin

• Se eenvoudige woord, bv. son. Vra watter klank het hy eerste / laaste / in die middel gehoor

• Vra kind wat hy kan sien wat bv. met 'n s-klank begin

• Ouditiewe analise en sintese (die vermoe om woorde in klanke op te breek en weer saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klank 'n woord, bv. k-a-t; die kind moet s6 wat hy gehoor het

• Se 'n woord, bv. son; die kind moet die woord klank.

• Klap die woord of jou naam ritmies

• DOMINANSIE (die voorkeur wat 'n persoon aan die gebruik van een bepaalde voet / oog / hand /
oor gee. Dit is 'n rypwordingsproses wat op ongeveer 6-jarige ouderdom voltooi word).

Voorbeelde van aktiwiteite:

•

1. SPESIFIEKE TOEPASSING IN LEERAREAS

• Geletterdheid

voorbereidende lees Iklankprogram)
)» voorbereidende skrif (skrifpatrone en letterformasie)
progressie van bo na onder
progressie van links na reqs

Figure 2.82

Voorbeelde van aktiwiteite:

205

• Dramatisering van stories / daaglikse aktiwiteite

• Vertel eenvoudige stories m.b.v. prentjies

• Kinders moet prente van storie in die korrekte volgorde pak en die storie na aanleiding daarvan vertel

• Fynkoordinasie-aktiwiteite (sien paragraaf 3.1.2)

• Wiskunde

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Telaktiwiteite

• Herken, beskryf en weergee van syfers 1 tot 9

• Vergelyking en rangskikking van getalle

• Gebruik van terme soos meer, minder, ligter, swaarder, korter en langer

• Probleemoplossing, bv. meer / minder / ewe veel

• Maak 'n getal 1 meer, bv. 6 7

• Aantel, bv. eerste kind tel tot 3; tweede kind tel verder tot 6; ens.

• Sorteer voorwerpe volgens verskillende eienskappe (bv. al die rooies).

• Lewensvaardigheid

-*■ persoonlike ontwikkelinq

-► emosionele en sosiale ontwikkelinq

-► fisiese ontwikkeling

Figure 2.83

Voorbeelde van aktiwiteite:

Skep situasies waar hulle hulle voile potensiaal en vaardighede kan ontwikkel om 'n bydrae in die samelew-
ing te maak, bv. "noodsituasies", klasbesprekings en dramatiserings

Geleenthede vir entrepreneurskap, bv. die maak van kaartjies vir verkope.

1. EERSTE KWARTAAL RAPPORT

'n Voorbeeld van 'n elementere (opsionele) verslag oor die leerder se vordering in die eerste kwartaal word
ingesluit, indien die opvoeder dit wenslik ag om aan die ouers verslag te doen.

MODULERAAMWERK

continued on next page

206

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

LEERUITKOMSTE

ASSESSERINGSTANDAARDE

GESYFERDHEID(LU 1)GETALLE, BEWERK-
INGS EN VERWANTSKAPPEDie leerder kan
getalle en hulle verwantskappe herken, beskryf en
voorstel en kan in die oplossing van probleme met
bekwaamheid en selfvertroue tel, skat, bereken
en kontroleer.(LU 2)PATRONE, FUNKSIES EN
ALGEBRADie leerder kan patrone en ver-
wantskappe herken, beskryf en voorstel en prob-
leme oplos deur algebrai'ese taal en vaardighede
te gebruik.(LU 5)DATA-HANTERINGDie leerder
kan data versamel, opsom, vertoon en krities
ontleed om gevolgtrekkings en voorspellings te
maak en om waarskynlikheid te interpreteer en
te bepaal.GELETTERDHEID(LU l)LUISTERDie
leerder kan luister om inligting te verkry en vir
genot en kan gepas en krities op 'n wye reeks situ-
asies reageer.(LU 2)PRAATDie leerder kan met
vertroue effektief in die gesproke taal in 'n wye reeks
situasies kommunikeer. (LU 3)LEES EN KYKDie
leerder kan lees en kyk vir inligting en genot en
krities reageer op die estetiese, kulturele en emo-
sionele waardes in tekste.(LU4)SKRYFDie leerder
kan verskillende soorte feitelike of verbeeldingstek-
ste vir 'n wye verskeidenheid doeleindes skryf.(LU
5)DINK EN REDENEERDie leerder kan taal ge-
bruik om te dink en te redeneer en kan toegang
verkry tot inligting, dit prosesseer en gebruik om te
leer.

• Fisiese voorwerpe en tekeninge gebruik

• herken dat woorde uit klanke bestaan;

• onderskei tussen verskillende klanke, veral
aan die begin en einde van woorde;

• mondelinge sinne in afsonderlike woorde
verdeel (eers eenlettergrepige woorde ge-
bruik);

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken, soos "Wielie Wielie Walie, die
aap sit op die balie ...".

• prente en foto's noukeurig bekyk en onder-
soek om algemene voorwerpe en ervaringe te
herken;

• 'n prent of figuur in die agtergrond identi-
fiseer;

• prente en woorde bymekaar pas;

• illustrasies gebruik om eenvoudige onder-
skrifte in storieboeke te verstaan;

3.5 begin om klankbewustheid te ontwikkel:

• beginkonsonante en kort vokale herken;

• sommige alfabetletters, soos die letter
waarmee sy/haar naam begin, herken en
benoem;

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken;

• begin om alfabetletters in verskeie kontekste
te herken en benoem (veral letters uit bekende
handelsname en tydskrif- en koerantname) .

Dit word bewys as die leerders:4.1 eksperimenteer
met skryf:tekeninge skep en gebruik om 'n boodskap

207

LEWENSVAARDIGHEDE(LU 2)SOSIALE ON-
TWIKKELINGDie leerder kan begrip van en 'n
verbintenis tot grondwetlike regte en verantwoorde-
likhede toon, asook begrip van diverse kulture en
godsdienste.(LU 3)PERSOONLIKE ONTWIKKE-
LINGDie leerder kan verworwe lewensvaardighede
aanwend om persoonlike potensiaal te verwesenlik
en te verbeter ten einde effektief te reageer op die
uitdagings in hulle wereld.

Dit word bewys as die leerders:5.2 taal gebruik om
te dink en te redeneer:

• ooreenkomste en verskille identifiseer en
beskryf;

• dinge wat saam hoort bymekaar pas en dinge
wat verskillend is, vergelyk;

• dinge klassifiseer (soos Sit alle speelgoed in
houer, boeke op rak, kryt in blik);

• dele van 'n geheel identifiseer.

5.3 taal gebruik om te ondersoek:

• vrae vra en verduidelikings soek (bv. hoekom,
wat, wie, hoe, waar, wanneer).

• verduidelikings gee en oplossings aanbied;

• woordraaisels oplos en voltooi.

Table 2.45

208

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

^A, . . VAV° •'A7A...VAV ... AVA

SKOOL
LEERDER

My vordennq in Graad R
DATUM

AVAV. . . . A7A7A •.-. Av3lV

EMOSIONELE & SOSIALE AANPASING

Het goed aangepas
Leer nog om aan te pas
Speel groog in groepe
Speel net met een
maatjie

DEELNAME

Neem aktief deel aan
klasaktiwitette
Gee meestal goeie
samewerking
Neem nie aktief deel
aan klasaktiwiteite nie

LIGGAAMSBEWUSTHEID

Kan

liggaamsdele

benoem

Ken

nog

nie al die

liqqaamsdele nie

VERANTWOORDELIKHEID

Neem verantwoordelik
heid vir my besittings
en kom my pligte na
Leer nog om
verantwoordelik te wees

LUISTER

Luister met
oandaq
Kqn vir n kort
ruklcie luister
Host- noq leer
om te luister

PRAAT

Kan korrek en
duidelik praat
Woordeskat moet
nog uitbrei
Sukkel met sekere
klanke

SKEPPENDE AKTIWITEITE

eem qraac

Hun

i deel

BUITESPEL

Speel graaq buite
Speel nie qraaq
DUJte rue
Speel qlad nie
buite nie

SKOOLHOOF

OPVOEDER

jiweng orn
te neem
Neem nie deel nie

Figure 2.84

Fyn koordinasie

Logiese Denke en Readenasie

209

• Kyk na 'n voorbeeld van die nasionale vlag en kleur die prent daarvolgens in. Knip dit dan uit en plak
dit om 'n stokkie.

Figure 2.85

Bespreking:

Bespreek die basiese regte en verantwoordelikhede wat deur die landswette bepaal word ten opsigte van
die kind se behoeftes (bv. kos, skuiling, onderwys, godsdiens en gesondheid).

Lewensvaardigheid LU : 2.2

Table 2.46

DIE KLASKAMER

Geslote vrae

• Wat doen die kinders wat op die mat sit?

• Hoeveel kinders is daar in die prentjie?

• Wat doen die dogtertjie by die drommetjie?

Oop-einde vrae

• Hoe het jy die eerste dag in Graad R gevoel?

• Hoe voel jy nou?

• Van watter aktiwiteit in die klas hou jy die meeste? En die minste?

• Het jy 'n spesifieke takie in die klas?

• Hoe kan jy help om die klas netjies en skoon te hou?

• Hoekom is dit belangrik om betyds vir skool te wees?

• Speel jy graag in 'n groepie of Hewers met slegs een maatjie?

• Wat moet jy doen as jy dors word of toilet toe wil gaan?

Oorbrugging

210

CHAPTER 2. KWARTAAL 2

• Waar anders is dit ook belangrik om betyds te wees?
Besprekings

• Bespreek drie veiligheidsmaatreels wat toegepas kan word wanneer 'n leerder beseer of bloei en hoekom
dit noodsaaklik is om nie aan die bloed te raak nie (MIV).

Logiese Denke en Redenasie
Kreatiewe Denke

Figure 2.86

211

Logiese Denke en RedenasieKreatiewe Denke

Figure 2.87

Lewensvaardigheid LU : 3.4

Table 2.47

212 CHAPTER 2. KWARTAAL 2

Chapter 3

Kwartaal 3

3.1 Gr. R Module 3 Geletterdheid - 05 1

GELETTERDHEID

'n Leerprogram vir Graad R

Module 1

FYN KOORDINASIE

OPVOEDERS AFDELING

Memorandum

Figure 3.1

lr This content is available online at <http://cnx.Org/content/m32538/l.l/>.

213

214 CHAPTER 3. KWARTAAL 3

VIR DIE OPVOEDER

1. RIGLYNE VIR DIE GEBRUIK VAN DIE PROGRAM

Die aktiwiteite in hierdie program is

•

algemene aktiwiteite wat gerig is op die stimulasie van die basiese komponente van ontwikkeling;
dit is die voorvereistes vir dink en leer;

spesifieke aktiwiteite wat toegepas word op die onderskeie leerareas (Geletterdheid, Wiskunde,
Lewensvaardighede) .

1. ASSESSERING

Assessering word volgens 'n 4-puntskaal gedoen, naamlik

1: voldoen nie aan die vereistes nie;

2: voldoen gedeeltelik aan die vereistes;

3: voldoen aan die vereistes;

4: oorskry die vereistes.

Voorbeeld

Gesyferdheid: LU 1

215

Figure 3.2

1. VOORVEREISTES VIR DINK EN LEER

BASIESE KOMPONENTE VAN

ONTWIKKELING EN ALGEMENE
AKTIWITEITE WAT ONTWIKKELING
STIMULEER

Integrasie vind plaas eers wanneer bogenoemde basiese komponente van ontwikkeling gei'ntegreerd saamw-
erk.

Sensories-

motoriese

ontwikkeling

Fisiese en
sosiale faktore

Figure 3.3

Sensories-motoriese ontwikkeling:

Het die leerder sy motoriese mylpale op die verwagte
ouderdom bereik?

Is daar enige ontwikkelingsagterstande?
Fisiese en sosiale faktore

Het die leerder enige fisiese gebreke wat horn strem, byvoorbeeld doofheid?

Het die leerder enige sosiale ontwikkelingsagterstande, byvoorbeeld deprivasie of verskille ten opsigte van
agtergrond?

• MOTORIESE ONTWIKKELING

216 CHAPTER 3. KWARTAAL 3

groot motoriese vaardighede
► fun motoriese vaardighede
motoriese beplanninq

Figure 3.4

• GROOT MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van groot spiere in die liggaam)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klim-en-klouteraktiwiteite

• Springaktiwiteite (balspele en touspring)

• Balanseeraktiwiteite (huppel, eenbeenstaan, eenbeentjiespring, loop op 'n lyn)

• FYN MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van die klein spiere in die liggaam)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Frommel van papier

• Skerknipaktiwiteite en inkleur

• Inryg van krale / wasgoedpennetjies vasknyp

• Kleispel / veters bind

• MOTORIESE BEPLANNING (dit is die sistematiese uitvoering van nie-gewoontevormende ver-
bale opdragte of take) .

Swak motoriese beplanning kan swak werkspoed en lompheid tot gevolg he en kan daartoe lei dat die leerder
langer neem om nuwe vaardighede aan te leer.

• SPRAAK- EN TAALONTWIKKELING

• Oorvertel van stories / eie ondervindings

• Ontwikkeling van 'n woordeskat met behulp van uitstappies, gevolg deur toepaslike klasbesprekings

• Bespreking van wereldgebeure

• Liedjies en rympies

• Die korrekte gebruik van verbale vermoe in verskillende situasies, bv. om 'n telefoon korrek te beant-
woord of 'n boodskap noukeurig oor te dra.

Graad R-leerders moet effektief kan kommunikeer deur taal, kuns, beweging, musiek en dramatisering van
fantasie-ervarings.

• EMOSIONELE EN SOSIALE ONTWIKKELING

217

positiewe selfbeeldontwikkelinq
hanterinq van emosies
empatie met ander
toepaslike sosiale interaksie

Figure 3.5

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Wees 'n voorbeeld vir die kind deur te wys dat jy ander se gevoelens, geloof en kultuur respekteer.

• Beklemtoon die kind se positiewe eienskappe en help horn om agressie en negatiewe gevoelens te verwerk
en selfvertroue te ontwikkel.

• Dus: laat die kind besef dat, hoewel jy sy verkeerde optrede / gedrag nie aanvaar nie, jy hom nog
steeds as mens aanvaar.

• Moedig groepspel en deelname daaraan aan.

• KOGNITIEWE ONTWIKKELING - probleemoplossingsvaardighede

jf kreatiwiteit
" kritiese denke

Figure 3.6

(Kognitiewe vaardighede is denkvaardighede wat 'n mens help om doeltreffend te leer).

Probleemoplossingsvaardighede

• PERSEPTUELE ONTWIKKELING (persepsie is die akkurate waarneming, organisasie en inter-
pretasie van inligting wat vanaf die sintuie na die brein gestuur word) .

Die stimulasie van visuele en ouditiewe perseptuele vaardighede is belangrik by die voorskoolse kind omdat
hierdie vaardighede voorvereistes is vir effektiewe leer.

218 CHAPTER 3. KWARTAAL 3

• VISUELE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting wat
vanaf die oe na die brein gestuur word)

• Liggaamsbeeld (die bewustheid en die ervaring wat 'n mens van sy eie liggaam het)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Instruksies, bv. raak met jou hand aan jou knie, ens.

• Identifiseer liggaamsdele aan 'n pop

• Trek hande af op papier en knip dit uit

• Legkaarte van liggaam (kinders kan self een maak deur 'n prent uit te knip)

• Visuele diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille waar te neem)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Ou tydskrif - kind moet bv. al die s'e en r'e omkring

• Bingo / Lotto speletjies (soek sy maat)

• Visuele geheue (die vermoe om stimuli, deur die oe waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Plaas ongeveer 6 voorwerpe op 'n skinkbord - kind kyk ongeveer 3 sekondes - bedek - kind moet
opnoem wat hy gesien het / neem 1 voorwerp weg - kind moet s§ wat verwyder is

• Flits prent - kind moet vertel wat hy gesien het

• Audibloks - visuele kaarte

• Visuele vormkonstantheid (die vermoe om die konstantheid van vorms waar te neem, ongeag hul
grootte, kleur, orientasie in die ruimte, ens.)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Vormspeletjies, bv. vormbord / lotto

• Uitsoek van dieselfde vorms en benoeming daarvan

• Assosiasie van vorms met voorwerpe, bv. [U+F04F] (horlosie); [U+F083] vuurhoutjiedosie

• Posisie in die ruimte (die persepsie van die verhouding van 'n voorwerp tot die waarnemer)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Rigtingspeletjies, bv. wie staan voor / agter / links / regs van jou?

• Na-pak van patrone met blokkies of pennetjies

• Voorgrond-/agtergrondpersepsie (die vermoe om op relevante visuele inligting te fokus en dit van
ander minder belangrike inligting te onderskei)

Voorbeelde van aktiwiteite:

Soek spesifieke voorwerpe in 'n besige prent

Soek spesifieke voorwerpe in die omgewing, bv. palmboom

• Omlyn voorwerpe wat mekaar oorvleuel

Legkaarte

Visuele sluiting (die vermoe om inligting aan te vul en te voltooi wanneer sekere gedeeltes ontbreek)

Voorbeeld van aktiwiteite:

• Kind moet onvoltooide tekening voltooi

• Visuele analise en sintese (die vermoe om 'n prent of voorwerp as 'n geheel waar te neem, dit op

te breek in dele en weer sinvol saam te voeg)

219

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Legkaarte

• Dot-to-dot (na-teken van kolpatroon)

• Na-pak van patrone (boublokke)

Leerders met visuele perseptuele agterstande ondervind probleme in alle aspekte van leer (bv. lees, skryf,
Wiskunde), aangesien bogenoemde aspekte die grondslag vorm vir skolastiese vaardighede.

• OUDITIEWE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting
wat vanaf die ore na die brein gestuur word)

• Ouditiewe geheue (die vermoe om stimuli, deur die ore waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Gee verskillende opdragte, bv. raak met jou hand aan jou kop en spring tweekeer in die lug, ens.

• Lees kort storie en vra vrae wat kind moet beantwoord

• Oorvertel van stories in eie woorde

• Pak gekleurde blokkies in volgorde n.a.v. verbale instruksies

• Aanleer van rympies en liedjies

• Se 'n nommer of letters en laat die kind dit herhaal

• Ouditiewe diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille in klanke te hoor)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klap of tik 'n ritmiese patroon en kind moet dit naboots, bv. lank-kort-kort-lank

• Laat kind verskillende geluide identifiseer m.b.v. 'n bandopname van geluide

• Vra kind met watter klank sy naam begin

• Se eenvoudige woord, bv. son. Vra watter klank het hy eerste / laaste / in die middel gehoor

• Vra kind wat hy kan sien wat bv. met 'n s-klank begin

• Ouditiewe analise en sintese (die vermoe om woorde in klanke op te breek en weer saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klank 'n woord, bv. k-a-t; die kind moet se wat hy gehoor het

• Se 'n woord, bv. son; die kind moet die woord klank.

• Klap die woord of jou naam ritmies

• DOMINANSIE (die voorkeur wat 'n persoon aan die gebruik van een bepaalde voet / oog / hand /
oor gee. Dit is 'n rypwordingsproses wat op ongeveer 6-jarige ouderdom voltooi word).

Voorbeelde van aktiwiteite:

•

1. SPESIFIEKE TOEPASSING IN LEERAREAS

220

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

• Geletterdheid

voorbereidende lees Iklankprogram)
^ voorbereidende skrif (skrifpatrone en letterformasie)
progressie van bo na onder
progressie van links na regs

Figure 3.7

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Dramatisering van stories / daaglikse aktiwiteite

• Vertel eenvoudige stories m.b.v. prentjies

• Kinders moet prente van storie in die korrekte volgorde pak en die storie na aanleiding daarvan vertel

• Fynkoordinasie-aktiwiteite (sien paragraaf 3.1.2)

• Wiskunde

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Telaktiwiteite

• Herken, beskryf en weergee van syfers 1 tot 9

• Vergelyking en rangskikking van getalle

• Gebruik van terme soos meer, minder, ligter, swaarder, korter en langer

• Probleemoplossing, bv. meer / minder / ewe veel

• Maak 'n getal 1 meer, bv. 6 7

• Aantel, bv. eerste kind tel tot 3; tweede kind tel verder tot 6; ens.

• Sorteer voorwerpe volgens verskillende eienskappe (bv. al die rooies).

• Lewensvaardigheid

-*■ persoonlike ontwikkelinq

-> emosionele en sosiale ontwikkel im

-► fisiese ontwikkeling

Figure 3.8

Voorbeelde van aktiwiteite:

Skep situasies waar hulle hulle voile potensiaal en vaardighede kan ontwikkel om 'n bydrae in die samelew-
ing te maak, bv. "noodsituasies", klasbesprekings en dramatiserings

Geleenthede vir entrepreneurskap, bv. die maak van kaartjies vir verkope.

221

1. EERSTE KWARTAAL RAPPORT

'n Voorbeeld van 'n elementere (opsionele) verslag oor die leerder se vordering in die eerste kwartaal word
ingesluit, indien die opvoeder dit wenslik ag om aan die ouers verslag te doen.

222

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

MODULERAAMWERK

LEERUITKOMSTE

ASSESSERINGSTANDAARDE

GESYFERDHEID(LU 1)GETALLE, BEWERK-
INGS EN VERWANTSKAPPEDie leerder kan
getalle en hulle verwantskappe herken, beskryf en
voorstel en kan in die oplossing van probleme met
bekwaamheid en selfvertroue tel, skat, bereken
en kontroleer.(LU 2)PATRONE, FUNKSIES EN
ALGEBRADie leerder kan patrone en ver-
wantskappe herken, beskryf en voorstel en prob-
leme oplos deur algebrai'ese taal en vaardighede
te gebruik.(LU 5)DATA-HANTERINGDie leerder
kan data versamel, opsom, vertoon en krities
ontleed om gevolgtrekkings en voorspellings te
maak en om waarskynlikheid te interpreteer en
te bepaal.GELETTERDHEID(LU l)LUISTERDie
leerder kan luister om inligting te verkry en vir
genot en kan gepas en krities op 'n wye reeks situ-
asies reageer.(LU 2)PRAATDie leerder kan met
vertroue effektief in die gesproke taal in 'n wye reeks
situasies kommunikeer. (LU 3)LEES EN KYKDie
leerder kan lees en kyk vir inligting en genot en
krities reageer op die estetiese, kulturele en emo-
sionele waardes in tekste.(LU4)SKRYFDie leerder
kan verskillende soorte feitelike of verbeeldingstek-
ste vir 'n wye verskeidenheid doeleindes skryf.(LU
5)DINK EN REDENEERDie leerder kan taal ge-
bruik om te dink en te redeneer en kan toegang
verkry tot inligting, dit prosesseer en gebruik om te
leer.

• Fisiese voorwerpe en tekeninge gebruik

• herken dat woorde uit klanke bestaan;

• onderskei tussen verskillende klanke, veral
aan die begin en einde van woorde;

• mondelinge sinne in afsonderlike woorde
verdeel (eers eenlettergrepige woorde ge-
bruik);

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken, soos "Wielie Wielie Walie, die
aap sit op die balie ...".

• prente en foto's noukeurig bekyk en onder-
soek om algemene voorwerpe en ervaringe te
herken;

• 'n prent of figuur in die agtergrond identi-
fiseer;

• prente en woorde bymekaar pas;

• illustrasies gebruik om eenvoudige onder-
skrifte in storieboeke te verstaan;

3.5 begin om klankbewustheid te ontwikkel:

• beginkonsonante en kort vokale herken;

• sommige alfabetletters, soos die letter
waarmee sy/haar naam begin, herken en
benoem;

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken;

• begin om alfabetletters in verskeie kontekste
te herken en benoem (veral letters uit bekende
handelsname en tydskrif- en koerantname) .

Dit word bewvs as die leerders:4 1 eksnerimenteer

Table 3.1

223

ZVA. . . V AV° "AVA...VAV ... AVA "' VAV... d7A"

SKOOL
LEERDER

vordennc

in Graad R
DATUM :

. AVA7,

AVA7A

EMOSIONELE & SOSIALE AANPASING

Het goed aangepas
Leer nog om aan te pas
Speel groog in groepe
Speel net. met een
maatjie

DEELNAME

Neem aktief deel aan
klasaktiwiteite
Gee meestal goeie
samewerking
Neem nie aktief deel
aan klasaktiwiteite nie

LIGGAAMSBEWUSTHEID

"33°

benoem

Ken nog nie al die
liggaamsdele nie

VERANTWOORDELIKHEID

Neem verantwoordelik-

heid

■my

besitti

ngs

en kom my pligte na
Leer nog om
verantwoordelik te wees

Kan vir n kort
rukkie luistor
rloet nog leer
om te luister

PRAAT

Kan korrek en
duidelik praat
Woordeskat moet
nog uitbrei
Sukkel met sekere
klanke

SKEPPENDE AKTIWITEITE

Neem graag dee!

Huiweng orn deel

te neem

Neem nie deel nie

BUITESPEL

Speel Qraaq buite
_ Speel nie qraaq

DUJte rue
... Speel glad nie

buite nie

SKOOLHOOF

OPVOEDER

Figure 3.9

224

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

Hand- Oog Koordinasie

\ s

• / \

4 ^ i l -

V _■

/ \

' /

I / ^

I / /

v.-

/ ;

\
i

i ;

\ i

Figure 3.10

Geletterdheid LU : 4.1

Table 3.2

Ouditiewe Diskriminasie
Fyn Koordinasie

• Kleur die prente in wat met 'n "1" begin.

225

Figure 3.11

Aktiwiteit : Soek nog voorbeelde in die klas wat met 'n 1 begin.

Geletterdheid LU : 1.4

Table 3.3

Fyn koordinasie
Letterformasie

• Begin by die kolletjie.

226

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

Figure 3.12

Aktiwiteit : Oefen die 1 in sand of op skryfbord.

Geletterdheid LU : 4.1

Table 3.4

Logiese Denke en Redenasie
• Trek 'n streep deur die prent wat pas by die een in die blokkie en s§ hoekom dit pas.

227

Figure 3.13

Fyn koordinasie
• Voltooi die patrone:

Geletterdheid LU : 5.2

Table 3.5

228

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

> \
• -

Figure 3.14

Geletterdheid LU : 4.1

Ouditiewe Diskriminasie
Fyn koordinasie

Table 3.6

• Kleur die prente in wat met 'n "w" begin.

229

Figure 3.15

Aktiwiteit : Soek nog voorbeelde in die klas wat met 'n w begin.

Geletterdheid LU : 1.4

Table 3.7

Fyn koordinasie
Letterformasie

Begin by die kolletjie.

230

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

Figure 3.16

Aktiwiteit : Oefen die w in sand of op skryfbord.

Geletterdheid LU : 4.1

Table 3.8

Volgorde van gebeure
Volgorde van getalle

• Nommer die prentjies in die regte volgorde.

• Vertel die storie.

231

m 5^?Hrf

^TTg^f J\

-L

i M 1

Figure 3.17

Aktiwiteit : Laat die leerders dit prakties toepas gedurende 'n bak-en-brou aktiwiteit.

Geletterdheid LU : 1.3

Table 3.9

Ouditiewe Diskriminasie
Fyn koordinasie

Kleur die prente in wat met 'n "j" begin.

232

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

Figure 3.18

Aktiwiteit : Soek nog voorbeelde in die klas wat met 'n j begin.

Geletterdheid LU : 1.4

Table 3.10

Fyn koordinasie
Letterformasie

Begin by die kolletjie.

233

Figure 3.19

Aktiwiteit : Oefen die j in sand of op skryfbord.

Geletterdheid LU : 4.1

Table 3.11

3.2 Gr. R Module 3 Geletterdheid - 06 2

GELETTERDHEID

'n Leerprogram vir Graad R

Module 1

FYN KOORDINASIE

OPVOEDERS AFDELING

Memorandum

2 This content is available online at <http://cnx.Org/content/m32539/l.l/>.

234 CHAPTER 3. KWARTAAL 3

LEERARF1S ^"^ f ^^^C ^^ *** VM&* **ifftB.SJBJ*5'£5

I GE LHTERPHEI O

VMrtfadfd* i*'>*ji4q**4 AGTER GBQMDIiNLIOTWq

VWWMP4C It*l>44i«qh4>a S»-4tfrwi - M«cr«tt OlWMilt^l

STIMULERfNGSAKTtWITEITE VIR PINK EN LEEB
VOORVEREISTES VIR PINK EN LEER *-^~^»

!mewwto«fw»*EUNB makkm whwtcitc ysaTlE"ETQcr«,?i*iln lee«*»e*3

■ 5*- '■-• 0*r-*M" *fl | 1l!ttt+«

Tr°^^.'

I Vu«P#>ifr«,f

■ rldfniitMii«ltt<t»MI ■!*«>»' »g*^ , Mm5t M4CH- »C-#<>r+n|t w|

'-■-.«-■■ ■■;

Figure 3.20

VIR DIE OPVOEDER

1. RIGLYNE VIR DIE GEBRUIK VAN DIE PROGRAM

Die aktiwiteite in hierdie program is

• algemene aktiwiteite wat gerig is op die stimulasie van die basiese komponente van ontwikkeling;
dit is die voorvereistes vir dink en leer;

• spesifieke aktiwiteite wat toegepas word op die onderskeie leerareas (Geletterdheid, Wiskunde,
Lewensvaardighede) .

235

1. ASSESSERING

Assessering word volgens 'n 4-puntskaal gedoen, naamlik

1: voldoen nie aan die vereistes nie;

2: voldoen gedeeltelik aan die vereistes;

3: voldoen aan die vereistes;

4: oorskry die vereistes.

Voorbeeld

Gesyferdheid: LU 1

■ > V-

Figure 3.21

1. VOORVEREISTES VIR DINK EN LEER

BASIESE KOMPONENTE VAN

ONTWIKKELING EN ALGEMENE
AKTIWITEITE WAT ONTWIKKELING
STIMULEER

Integrasie vind plaas eers wanneer bogenoemde basiese komponente van ontwikkeling gei'ntegreerd saamw-
erk.

Die handpalm vorm die basis vir die hand. Die skets
daarvan hierbo Is 'n voorstelling van die basiese

236

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

komponente van ontwikkeling. Dit is belangrik, aangesien
dit inligting verskaf oor die leerder se ontwikkeling.

Sensories-

motoriese

ontwikkeling

Fisiese en
sosiale faktore

Figure 3.22

Sensories-motoriese ontwikkeling:

Het die leerder sy motoriese mylpale op die verwagte
ouderdom bereik?

Is daar enige ontwikkelingsagterstande?
Fisiese en sosiale faktore

Het die leerder enige fisiese gebreke wat horn strem, byvoorbeeld doofheid?

Het die leerder enige sosiale ontwikkelingsagterstande, byvoorbeeld deprivasie of verskille ten opsigte van
agtergrond?

• MOTORIESE ONTWIKKELING

groot motoriese vaardighede
► fun motoriese vaardighede
motoriese beplanninq

Figure 3.23

• GROOT MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van groot spiere in die liggaam)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klim-en-klouteraktiwiteite

• Springaktiwiteite (balspele en touspring)

• Balanseeraktiwiteite (huppel, eenbeenstaan, eenbeentjiespring, loop op 'n lyn)

• FYN MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van die klein spiere in die liggaam)

Voorbeelde van aktiwiteite:

237

• Frommel van papier

• Skerknipaktiwiteite en inkleur

• Inryg van krale / wasgoedpennetjies vasknyp

• Kleispel / veters bind

• MOTORIESE BEPLANNING (dit is die sistematiese uitvoering van nie-gewoontevormende ver-
bale opdragte of take) .

Swak motoriese beplanning kan swak werkspoed en lompheid tot gevolg he en kan daartoe lei dat die leerder
langer neem om nuwe vaardighede aan te leer.

• SPRAAK- EN TAALONTWIKKELING

• Oorvertel van stories / eie ondervindings

• Ontwikkeling van 'n woordeskat met behulp van uitstappies, gevolg deur toepaslike klasbesprekings

• Bespreking van wereldgebeure

• Liedjies en rympies

• Die korrekte gebruik van verbale vermoe in verskillende situasies, bv. om 'n telefoon korrek te beant-
woord of 'n boodskap noukeurig oor te dra.

Graad R-leerders moet effektief kan kommunikeer deur taal, kuns, beweging, musiek en dramatisering van
fantasie-ervarings.

• EMOSIONELE EN SOSIALE ONTWIKKELING

positiewe selfbeeldontwikkelinq
hanterinq van emosies
empatie met ander
toepaslike sosiale interaksie

Figure 3.24

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Wees 'n voorbeeld vir die kind deur te wys dat jy ander se gevoelens, geloof en kultuur respekteer.

• Beklemtoon die kind se positiewe eienskappe en help horn om agressie en negatiewe gevoelens te verwerk
en selfvertroue te ontwikkel.

238 CHAPTER 3. KWARTAAL 3

•

Dus: laat die kind besef dat, hoewel jy sy verkeerde optrede / gedrag nie aanvaar nie, jy horn nog

steeds as mens aanvaar.

Moedig groepspel en deelname daaraan aan.

• KOGNITIEWE ONTWIKKELING - probleemoplossingsvaardighede

jf kreatiwiteit

™ kritiese denke

Figure 3.25

(Kognitiewe vaardighede is denkvaardighede wat 'n mens help om doeltreffend te leer).

Probleemoplossingsvaardighede

• PERSEPTUELE ONTWIKKELING (persepsie is die akkurate waarneming, organisasie en inter-
pretasie van inligting wat vanaf die sintuie na die brein gestuur word) .

Die stimulasie van visuele en ouditiewe perseptuele vaardighede is belangrik by die voorskoolse kind omdat
hierdie vaardighede voorvereistes is vir effektiewe leer.

• VISUELE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting wat
vanaf die oe na die brein gestuur word)

• Liggaamsbeeld (die bewustheid en die ervaring wat 'n mens van sy eie liggaam het)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Instruksies, bv. raak met jou hand aan jou knie, ens.

• Identifiseer liggaamsdele aan 'n pop

• Trek hande af op papier en knip dit uit

• Legkaarte van liggaam (kinders kan self een maak deur 'n prent uit te knip)

• Visuele diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille waar te neem)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Ou tydskrif - kind moet bv. al die s'e en r'e omkring

• Bingo / Lotto speletjies (soek sy maat)

• Visuele geheue (die vermoe om stimuli, deur die oe waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Plaas ongeveer 6 voorwerpe op 'n skinkbord - kind kyk ongeveer 3 sekondes - bedek - kind moet
opnoem wat hy gesien het / neem 1 voorwerp weg - kind moet se wat verwyder is

• Flits prent - kind moet vertel wat hy gesien het

• Audibloks - visuele kaarte

239

• Visuele vormkonstantheid (die vermoe om die konstantheid van vorms waar te neem, ongeag hul
grootte, kleur, orientasie in die ruimte, ens.)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Vormspeletjies, bv. vormbord / lotto

• Uitsoek van dieselfde vorms en benoeming daarvan

• Assosiasie van vorms met voorwerpe, bv. [U+F04F] (horlosie); [U+F083] vuurhoutjiedosie

• Posisie in die ruimte (die persepsie van die verhouding van 'n voorwerp tot die waarnemer)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Rigtingspeletjies, bv. wie staan voor / agter / links / regs van jou?

• Na-pak van patrone met blokkies of pennetjies

• Voorgrond-/agtergrondpersepsie (die vermoe om op relevante visuele inligting te fokus en dit van
ander minder belangrike inligting te onderskei)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Soek spesifieke voorwerpe in 'n besige prent

• Soek spesifieke voorwerpe in die omgewing, bv. palmboom

• Omlyn voorwerpe wat mekaar oorvleuel

• Legkaarte

• Visuele sluiting (die vermoe om inligting aan te vul en te voltooi wanneer sekere gedeeltes ontbreek)

Voorbeeld van aktiwiteite:

• Kind moet onvoltooide tekening voltooi

• Visuele analise en sintese (die vermoe om 'n prent of voorwerp as 'n geheel waar te neem, dit op
te breek in dele en weer sinvol saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Legkaarte

• Dot-to-dot (na-teken van kolpatroon)

• Na-pak van patrone (boublokke)

Leerders met visuele perseptuele agterstande ondervind probleme in alle aspekte van leer (bv. lees, skryf,
Wiskunde), aangesien bogenoemde aspekte die grondslag vorm vir skolastiese vaardighede.

• OUDITIEWE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting
wat vanaf die ore na die brein gestuur word)

• Ouditiewe geheue (die vermoe om stimuli, deur die ore waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Gee verskillende opdragte, bv. raak met jou hand aan jou kop en spring tweekeer in die lug, ens.

• Lees kort storie en vra vrae wat kind moet beantwoord

• Oorvertel van stories in eie woorde

• Pak gekleurde blokkies in volgorde n.a.v. verbale instruksies

• Aanleer van rympies en liedjies

• Se 'n nommer of letters en laat die kind dit herhaal

• Ouditiewe diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille in klanke te hoor)

Voorbeelde van aktiwiteite:

240

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

• Klap of tik 'n ritmiese patroon en kind moet dit naboots, bv. lank-kort-kort-lank

• Laat kind verskillende geluide identifiseer m.b.v. 'n bandopname van geluide

• Vra kind met watter klank sy naam begin

• Se eenvoudige woord, bv. son. Vra watter klank het hy eerste / laaste / in die middel gehoor

• Vra kind wat hy kan sien wat bv. met 'n s-klank begin

• Ouditiewe analise en sintese (die vermoe om woorde in klanke op te breek en weer saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klank 'n woord, bv. k-a-t; die kind moet se wat hy gehoor het

• Se 'n woord, bv. son; die kind moet die woord klank.

• Klap die woord of jou naam ritmies

• DOMINANSIE (die voorkeur wat 'n persoon aan die gebruik van een bepaalde voet / oog / hand /
oor gee. Dit is 'n rypwordingsproses wat op ongeveer 6-jarige ouderdom voltooi word).

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Moedig die kind aan om sy dominante hand as die leidende hand in aktiwiteite te gebruik

• Moedig oorkruisoefeninge aan, bv. raak met regterelmboog aan linkerknie, en andersom. Doen dit
ritmies saam met musiek.

• Speel rigtingspeletjies.

1. SPESIFIEKE TOEPASSING IN LEERAREAS

• Geletterdheid

voorbereidende lees Iklankprogram)
^ voorbereidende skrif (skrifpatrone en letterformasie)
progressie van bo na onder
progressie van links na reqs

Figure 3.26

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Dramatisering van stories / daaglikse aktiwiteite

• Vertel eenvoudige stories m.b.v. prentjies

• Kinders moet prente van storie in die korrekte volgorde pak en die storie na aanleiding daarvan vertel

• Fynkoordinasie-aktiwiteite (sien paragraaf 3.1.2)

• Wiskunde

Voorbeelde van aktiwiteite:

241

Telaktiwiteite

Herken, beskryf en weergee van syfers 1 tot 9

Vergelyking en rangskikking van getalle

Gebruik van terme soos meer, minder, ligter, swaarder, korter en langer

Probleemoplossing, bv. meer / minder / ewe veel

Maak 'n getal 1 meer, bv. 6 7

Aantel, bv. eerste kind tel tot 3; tweede kind tel verder tot 6; ens.

Sorteer voorwerpe volgens verskillende eienskappe (bv. al die rooies).

Lewensvaardigheid

-+■ persoonlike ontwikkelinq

-*- emosionele en sosiale ontwikkelinq

-► fisiese ontwikkeling

Figure 3.27

Voorbeelde van aktiwiteite:

Skep situasies waar hulle hulle voile potensiaal en vaardighede kan ontwikkel om 'n bydrae in die samelew-
ing te maak, bv. "noodsituasies", klasbesprekings en dramatiserings

Geleenthede vir entrepreneurskap, bv. die maak van kaartjies vir verkope.

1. EERSTE KWARTAAL RAPPORT

'n Voorbeeld van 'n elementere (opsionele) verslag oor die leerder se vordering in die eerste kwartaal word
ingesluit, indien die opvoeder dit wenslik ag om aan die ouers verslag te doen.

242

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

MODULERAAMWERK

LEERUITKOMSTE

ASSESSERINGSTANDAARDE

GESYFERDHEID(LU 1)GETALLE, BEWERK-
INGS EN VERWANTSKAPPEDie leerder kan
getalle en hulle verwantskappe herken, beskryf en
voorstel en kan in die oplossing van probleme met
bekwaamheid en selfvertroue tel, skat, bereken
en kontroleer.(LU 2)PATRONE, FUNKSIES EN
ALGEBRADie leerder kan patrone en ver-
wantskappe herken, beskryf en voorstel en prob-
leme oplos deur algebrai'ese taal en vaardighede
te gebruik.(LU 5)DATA-HANTERINGDie leerder
kan data versamel, opsom, vertoon en krities
ontleed om gevolgtrekkings en voorspellings te
maak en om waarskynlikheid te interpreteer en
te bepaal.GELETTERDHEID(LU l)LUISTERDie
leerder kan luister om inligting te verkry en vir
genot en kan gepas en krities op 'n wye reeks situ-
asies reageer.(LU 2)PRAATDie leerder kan met
vertroue effektief in die gesproke taal in 'n wye reeks
situasies kommunikeer. (LU 3)LEES EN KYKDie
leerder kan lees en kyk vir inligting en genot en
krities reageer op die estetiese, kulturele en emo-
sionele waardes in tekste.(LU4)SKRYFDie leerder
kan verskillende soorte feitelike of verbeeldingstek-
ste vir 'n wye verskeidenheid doeleindes skryf.(LU
5)DINK EN REDENEERDie leerder kan taal ge-
bruik om te dink en te redeneer en kan toegang
verkry tot inligting, dit prosesseer en gebruik om te
leer.

• Fisiese voorwerpe en tekeninge gebruik

• herken dat woorde uit klanke bestaan;

• onderskei tussen verskillende klanke, veral
aan die begin en einde van woorde;

• mondelinge sinne in afsonderlike woorde
verdeel (eers eenlettergrepige woorde ge-
bruik);

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken, soos "Wielie Wielie Walie, die
aap sit op die balie ...".

• prente en foto's noukeurig bekyk en onder-
soek om algemene voorwerpe en ervaringe te
herken;

• 'n prent of figuur in die agtergrond identi-
fiseer;

• prente en woorde bymekaar pas;

• illustrasies gebruik om eenvoudige onder-
skrifte in storieboeke te verstaan;

3.5 begin om klankbewustheid te ontwikkel:

• beginkonsonante en kort vokale herken;

• sommige alfabetletters, soos die letter
waarmee sy/haar naam begin, herken en
benoem;

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken;

• begin om alfabetletters in verskeie kontekste
te herken en benoem (veral letters uit bekende
handelsname en tydskrif- en koerantname) .

Dit word bewvs as die leerders:4 1 eksnerimenteer

Table 3.12

243

ZVA. . . V AV° "AVA...VAV ... AVA "' VAV... d7A"

SKOOL
LEERDER

vordennc

in Graad R
DATUM :

. AVA7,

AVA7A

EMOSIONELE & SOSIALE AANPASING

Het goed aangepas
Leer nog om aan te pas
Speel groog in groepe
Speel net. met een
maatjie

DEELNAME

Neem aktief deel aan
klasaktiwiteite
Gee meestal goeie
samewerking
Neem nie aktief deel
aan klasaktiwiteite nie

LIGGAAMSBEWUSTHEID

"33°

benoem

Ken nog nie al die
liggaamsdele nie

VERANTWOORDELIKHEID

Neem verantwoordelik-

heid

■my

besitti

ngs

en kom my pligte na
Leer nog om
verantwoordelik te wees

Kan vir n kort
rukkie luistor
rloet nog leer
om te luister

PRAAT

Kan korrek en
duidelik praat
Woordeskat moet
nog uitbrei
Sukkel met sekere
klanke

SKEPPENDE AKTIWITEITE

Neem graag dee!

Huiweng orn deel

te neem

Neem nie deel nie

BUITESPEL

Speel Qraaq buite
_ Speel nie qraaq

DUJte rue
... Speel glad nie

buite nie

SKOOLHOOF

OPVOEDER

Figure 3.28

244

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

Fyn koordinasie
Letterformasie

• Begin by die kolletjie.

Figure 3.29

Aktiwiteit : Oefen die j in sand of op skryfbord.

Geletterdheid LU : 4.1

Table 3.13

Klassifikasie
Logiese Redenasie

• Trek 'n rooi lyn deur die wilde diere, 'n blou lyn deur die plaasdiere en 'n geel lyn deur die diere
wat in die water woon.

245

43^

Figure 3.30

Vrae:Hoeveel wilde diere is daar? Hoeveel mak diere is daar? Noem die gevaarlike diere.

Bespreking: Bespreek troeteldiere en hul versorging. Hoe verskil troeteldiere van wilde diere?

Geletterdheid LU : 5.2

Table 3.14

Fyn Koordinasie
• Voltooi die patrone.

246

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

i i

Figure 3.31

247

Geletterdheid LU : 4.1

Table 3.15

Ouditiewe Diskriminasie
Fyn koordinasie

• Kleur die prente in wat met 'n v begin.

Figure 3.32

Aktiwiteit : Soek nog voorbeelde in die klas wat met 'n v begin.

Geletterdheid LU : 1.4

248

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

FYn koordinasie
Letterformasie

• Begin by die kolletjie.

Table 3.16

Figure 3.33

Aktiwiteit : Oefen die v in sand of op die skryfbord.

Geletterdheid LU : 4.1

Table 3.17

Voorgrond / Agtergrond
Vormkonstantheid

• Voorgrond / AgtergrondVormkonstantheidTeken die klanke onder oor wat soos die een in die blokkie
bo lyk.

249

lvrmvjwlvwvs

mrltlwjlvtsr

wvwjmvslrwnv

mjlrmjsjmjtj

Table 3.18

Geletterdheid LU : 3.1

Table 3.19

INSTRUKSIES

1. Trek 'n kruis deur die langste potlood en 'n sirkel om die kortste potlood.

2. Kleur die sagte voorwerp blou in en die harde voorwerp bruin.

3. Trek 'n streep deur die voorwerp wat aangeskakel is en kleur die een wat afgeskakel is in.

4. Trek 'n streep deur die prentjies wat nat voorstel.

5. Trek 'n kruis deur die breedste liniaal en 'n sirkel om die smalste liniaal.

Bespreking

Bespreek die terme kort/lank; hard/sag; aan/af; nat/droog; smal/breed.
Ouditiewe Geheue

250

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

Figure 3.34

Geletterdheid LU : 1.1

Table 3.20

SPEELPARK

Geslote vrae

1. Wat doen die kinders wat piesangs eet verkeerd?

2. Watter speletjies speel die kinders?

251

Oop-einde vrae

1. Wat gebeur as 'n mens skille op die grond gooi?

2. Wat behoort 'n mens met skille en papiere te doen?

3. Watter emosie toon die dogtertjie wat op die skil gegly en geval het? Hoekom se jy so?

4. Wat sal gebeur as almal hulle rommel op die grond gooi? Wat kan jy daaromtrent doen?

5. Wat kan jy doen as daar nie vullisdromme is nie of as dit vol is?

6. Wat dink jy hoe voel die seuntjie in die rystoel?

7. Hoe kan die maatjies die seuntjie in die rystoel betrek om saam te speel?

8. Is al die kindertjies in die prentjie van dieselfde kultuur? Hoekom is dit belangrik om mekaar te
respekteer?

Oorbrugging

1. Waar elders kan jy help om die omgewing skoon en netjies te hou?

Aktiwiteit

Omkring aanvaarbare gedrag met blou. Omkring onaanvaarbare gedrag met rooi.
Logiese Denke en Redenasie
Kreatiewe Denke

Figure 3.35

Geletterdheid LU : 1.1

Geletterdheid LU : 3.1

Table 3.21

Logiese Denke en RedenasieKreatiewe Denke
Logiese Denke en Redenasie
Kreatiewe Denke

252

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

Figure 3.36

Geletterdheid LU : 1.1

Geletterdheid LU : 3.1

Table 3.22

Ouditiewe Geheue

Luistervermoe

Instruksie

Kind moet luister en daarna instruksie uitvoer.

1. Kleur die eerste appel rooi in en die middelsteblou.

2. Kleur die vis wat na regs swem geel in en trek 'n sirkel om die laaste vis.

3. Trek 'n sirkel om die grootste skulp en merk die twee wat eenders lyk.

4. Merk die twee prentjies wat dieselfde lyk en teken vir die eend 2 geel eiers.

5. Merk die dier wat gevaarlik is met rooi en die troeteldier met blou.

Bespreking

Bespreek die konsepte:

Eerste, tweede, laaste, grootste, kleinste, regs, links, ens.

Aktiwiteit

Laat die kinders dit konkreet toepas, bv. met mekaar, (vra bv.
laaste in die ry) of met blokkies.

Ouditiewe Geheue

wie staan voor / agter jou of eerste /

253

Figure 3.37

Geletterdheid LU : 1.1

Table 3.23

3.3 Gr. R Module 3 Gesyferdheid - 05 3

GESYFERDHEID

'n Leerprogram vir Graad R
Module 2

3 This content is available online at <http://cnx.org/content/m32552/!. l/>.

254

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

SYFERFORMASIE
OPVOEDERS AFDELING

Memorandum

«tjpFR5!BJiS'U

•

2 HBttUftQE

AGTERCRQHD tNLIGTTNG

:~-v.--*.-i ■ VQI.-'tU QnGamh.c- '■Q

S--1J* FJ-Ic-pi

VCOKVEHEISTE S VIR CHNK EH LEER

mMBflCOI^PIIMHeVWQWfWWELWa

Fa*****'"

STlWULERtWGSAKTIWITEITEVlR pfW EH LEES

Figure 3.38

VIR DIE OPVOEDER

1. RIGLYNE VIR DIE GEBRUIK VAN DIE PROGRAM

Die aktiwiteite in hierdie program is

• algemene aktiwiteite wat gerig is op die stimulasie van die basiese komponente van ontwikkeling;
dit is die voorvereistes vir dink en leer;

• spesifieke aktiwiteite wat toegepas word op die onderskeie leerareas (Geletterdheid, Wiskunde,
Lewensvaardighede) .

255

benut kan word, maar is nie geskik vir alle leerders nie. Elke module sluit alle areas van ontwikkeling in en
toon 'n toenemende moeilikheidsgraad (dus, van maklik na moeilik).

1. ASSESSERING

Assessering word volgens 'n 4-puntskaal gedoen, naamlik

1: voldoen nie aan die vereistes nie;

2: voldoen gedeeltelik aan die vereistes;

3: voldoen aan die vereistes;

4: oorskry die vereistes.

Voorbeeld

Gesyferdheid: LU 1

spl a* en

OnW ^ > . , .

ZZZT

EmnsionetecnSosiale
□nlwikkoHna ^ .

KoQriilicive OnlwikkHlinu

"*«*,'■.

Figure

3.39

1. VOORVEREISTES VIR DINK EN LEER

BASIESE KOMPONENTE VAN

ONTWIKKELING EN ALGEMENE
AKTIWITEITE WAT ONTWIKKELING

256 CHAPTER 3. KWARTAAL 3

STIMULEER

Integrasie vind plaas eers wanneer bogenoemde basiese komponente van ontwikkeling gei'ntegreerd saamw-
erk.

Sensories-

motoriese

ontwikkeling

Fisiese en
sosiale faktore

Figure 3.40

Sensories-motoriese ontwikkeling:

Het die leerder sy motoriese mylpale op die verwagte
ouderdom bereik?

Is daar enige ontwikkelingsagterstande?
Fisiese en sosiale faktore

Het die leerder enige fisiese gebreke wat horn strem, byvoorbeeld doofheid?

Het die leerder enige sosiale ontwikkelingsagterstande, byvoorbeeld deprivasie of verskille ten opsigte van
agtergrond?

• MOTORIESE ONTWIKKELING

groot motoriese vaardighede
► fun motoriese vaardiqhede
motoriese beplanninq

Figure 3.41

• GROOT MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van groot spiere in die liggaam)

Voorbeelde van aktiwiteite:

257

• Klim-en-klouteraktiwiteite

• Springaktiwiteite (balspele en touspring)

• Balanseeraktiwiteite (huppel, eenbeenstaan, eenbeentjiespring, loop op 'n lyn)

• FYN MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van die klein spiere in die liggaam)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Frommel van papier

• Skerknipaktiwiteite en inkleur

• Inryg van krale / wasgoedpennetjies vasknyp

• Kleispel / veters bind

• MOTORIESE BEPLANNING (dit is die sistematiese uitvoering van nie-gewoontevormende ver-
bale opdragte of take) .

Swak motoriese beplanning kan swak werkspoed en lompheid tot gevolg he en kan daartoe lei dat die leerder
langer neem om nuwe vaardighede aan te leer.

• SPRAAK- EN TAALONTWIKKELING

• Oorvertel van stories / eie ondervindings

• Ontwikkeling van 'n woordeskat met behulp van uitstappies, gevolg deur toepaslike klasbesprekings

• Bespreking van wereldgebeure

• Liedjies en rympies

• Die korrekte gebruik van verbale vermoe in verskillende situasies, bv. om 'n telefoon korrek te beant-
woord of 'n boodskap noukeurig oor te dra.

Graad R-leerders moet effektief kan kommunikeer deur taal, kuns, beweging, musiek en dramatisering van
fantasie-ervarings.

• EMOSIONELE EN SOSIALE ONTWIKKELING

posiLiewe selfbeeldontwikkelinq
hantennq van emosies
empatie met ander
toepaslike sosiale interaksie

Figure 3.42

258 CHAPTER 3. KWARTAAL 3

aan te pak en in groepe te werk, en onttrek soms. Om selfvertroue te ontwikkel en effektief te kan leer, het
hulle 'n veilige, leerdergesentreerde en stimulerende omgewing nodig waar hulle uitgedaag word om te leer.
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Wees 'n voorbeeld vir die kind deur te wys dat jy ander se gevoelens, geloof en kultuur respekteer.

• Beklemtoon die kind se positiewe eienskappe en help horn om agressie en negatiewe gevoelens te verwerk
en selfvertroue te ontwikkel.

Dus: laat die kind besef dat, hoewel jy sy verkeerde optrede / gedrag nie aanvaar nie, jy horn nog
steeds as mens aanvaar.
Moedig groepspel en deelname daaraan aan.

•

• KOGNITIEWE ONTWIKKELING - probleemoplossingsvaardighede

jy kreatiwiteit

kritiese denke
Figure 3.43

(Kognitiewe vaardighede is denkvaardighede wat 'n mens help om doeltreffend te leer).

Probleemoplossingsvaardighede

• PERSEPTUELE ONTWIKKELING (persepsie is die akkurate waarneming, organisasie en inter-
pretasie van inligting wat vanaf die sintuie na die brein gestuur word) .

Die stimulasie van visuele en ouditiewe perseptuele vaardighede is belangrik by die voorskoolse kind omdat
hierdie vaardighede voorvereistes is vir effektiewe leer.

• VISUELE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting wat
vanaf die oe na die brein gestuur word)

• Liggaamsbeeld (die bewustheid en die ervaring wat 'n mens van sy eie liggaam het)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Instruksies, bv. raak met jou hand aan jou knie, ens.

•

Identifiseer liggaamsdele aan 'n pop

• Trek hande af op papier en knip dit uit

Legkaarte van liggaam (kinders kan self een maak deur 'n prent uit te knip)
Visuele diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille waar te neem)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Ou tydskrif - kind moet bv. al die s'e en r'e omkring

• Bingo / Lotto speletjies (soek sy maat)

Visuele geheue (die vermoe om stimuli, deur die oe waargeneem, te kan onthou)

259

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Plaas ongeveer 6 voorwerpe op 'n skinkbord - kind kyk ongeveer 3 sekondes - bedek - kind moet
opnoem wat hy gesien het / neem 1 voorwerp weg - kind moet se wat verwyder is

• Flits prent - kind moet vertel wat hy gesien het

• Audibloks - visuele kaarte

• Visuele vormkonstantheid (die vermoe om die konstantheid van vorms waar te neem, ongeag hul
grootte, kleur, orientasie in die ruimte, ens.)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Vormspeletjies, bv. vormbord / lotto

• Uitsoek van dieselfde vorms en benoeming daarvan

• Assosiasie van vorms met voorwerpe, bv. [U+F04F] (horlosie); [U+F083] vuurhoutjiedosie

• Posisie in die ruimte (die persepsie van die verhouding van 'n voorwerp tot die waarnemer)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Rigtingspeletjies, bv. wie staan voor / agter / links / regs van jou?

• Na-pak van patrone met blokkies of pennetjies

• Voorgrond-/agtergrondpersepsie (die vermoe om op relevante visuele inligting te fokus en dit van
ander minder belangrike inligting te onderskei)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Soek spesifieke voorwerpe in 'n besige prent

• Soek spesifieke voorwerpe in die omgewing, bv. palmboom

• Omlyn voorwerpe wat mekaar oorvleuel

• Legkaarte

• Visuele sluiting (die vermoe om inligting aan te vul en te voltooi wanneer sekere gedeeltes ontbreek)

Voorbeeld van aktiwiteite:

• Kind moet onvoltooide tekening voltooi

• Visuele analise en sintese (die vermoe om 'n prent of voorwerp as 'n geheel waar te neem, dit op
te breek in dele en weer sinvol saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Legkaarte

• Dot-to-dot (na-teken van kolpatroon)

• Na-pak van patrone (boublokke)

Leerders met visuele perseptuele agterstande ondervind probleme in alle aspekte van leer (bv. lees, skryf,
Wiskunde), aangesien bogenoemde aspekte die grondslag vorm vir skolastiese vaardighede.

• OUDITIEWE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting
wat vanaf die ore na die brein gestuur word)

• Ouditiewe geheue (die vermoe om stimuli, deur die ore waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Gee verskillende opdragte, bv. raak met jou hand aan jou kop en spring tweekeer in die lug, ens.

• Lees kort storie en vra vrae wat kind moet beantwoord

• Oorvertel van stories in eie woorde

260

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

• Pak gekleurde blokkies in volgorde n.a.v. verbale instruksies

• Aanleer van rympies en liedjies

• Se 'n nommer of letters en laat die kind dit herhaal

• Ouditiewe diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille in klanke te hoor)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klap of tik 'n ritmiese patroon en kind moet dit naboots, bv. lank-kort-kort-lank

• Laat kind verskillende geluide identifiseer m.b.v. 'n bandopname van geluide

• Vra kind met watter klank sy naam begin

• Se eenvoudige woord, bv. son. Vra watter klank het hy eerste / laaste / in die middel gehoor

• Vra kind wat hy kan sien wat bv. met 'n s-klank begin

• Ouditiewe analise en sintese (die vermoe om woorde in klanke op te breek en weer saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klank 'n woord, bv. k-a-t; die kind moet se wat hy gehoor het

• Se 'n woord, bv. son; die kind moet die woord klank.

• Klap die woord of jou naam ritmies

• DOMINANSIE (die voorkeur wat 'n persoon aan die gebruik van een bepaalde voet / oog / hand /
oor gee. Dit is 'n rypwordingsproses wat op ongeveer 6-jarige ouderdom voltooi word).

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Moedig die kind aan om sy dominante hand as die leidende hand in aktiwiteite te gebruik

• Moedig oorkruisoefeninge aan, bv. raak met regterelmboog aan linkerknie, en andersom. Doen dit
ritmies saam met musiek.

• Speel rigtingspeletjies.

1. SPESIFIEKE TOEPASSING IN LEERAREAS

• Geletterdheid

voorbereidende lees Iklankprogram)
^ voorbereidende skrif (skrifpatrone en letterformasie)
progressie van bo na onder
progressie van links na reqs

Figure 3.44

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Dramatisering van stories / daaglikse aktiwiteite

261

• Vertel eenvoudige stories m.b.v. prentjies

• Kinders moet prente van storie in die korrekte volgorde pak en die storie na aanleiding daarvan vertel

• Fynkoordinasie-aktiwiteite (sien paragraaf 3.1.2)

• Wiskunde

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Telaktiwiteite

• Herken, beskryf en weergee van syfers 1 tot 9

• Vergelyking en rangskikking van getalle

• Gebruik van terme soos meer, minder, ligter, swaarder, korter en langer

• Probleemoplossing, bv. meer / minder / ewe veel

• Maak 'n getal 1 meer, bv. 6 7

• Aantel, bv. eerste kind tel tot 3; tweede kind tel verder tot 6; ens.

• Sorteer voorwerpe volgens verskillende eienskappe (bv. al die rooies).

• Lewensvaardigheid

■*■ persoonlike ontwikkelinq

-»• emosionele en sosiale ontwikkelinq

-► fisiese ontwikkeling

Figure 3.45

Voorbeelde van aktiwiteite:

Skep situasies waar hulle hulle voile potensiaal en vaardighede kan ontwikkel om 'n bydrae in die samelew-
ing te maak, bv. "noodsituasies", klasbesprekings en dramatiserings

Geleenthede vir entrepreneurskap, bv. die maak van kaartjies vir verkope.

1. EERSTE KWARTAAL RAPPORT

'n Voorbeeld van 'n elementere (opsionele) verslag oor die leerder se vordering in die eerste kwartaal word
ingesluit, indien die opvoeder dit wenslik ag om aan die ouers verslag te doen.

MODULERAAMWERK

LEERUITKOMSTE

ASSESSERINGSTANDAARDE

continued on next page

262

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

GESYFERDHEID(LU 1)GETALLE, BEWERK-
INGS EN VERWANTSKAPPEDie leerder kan
getalle en hulle verwantskappe herken, beskryf en
voorstel en kan in die oplossing van probleme met
bekwaamheid en selfvertroue tel, skat, bereken
en kontroleer.(LU 2)PATR0NE, FUNKSIES EN
ALGEBRADie leerder kan patrone en ver-
wantskappe herken, beskryf en voorstel en prob-
leme oplos deur algebrai'ese taal en vaardighede
te gebruik.(LU 5)DATA-HANTERINGDie leerder
kan data versamel, opsom, vertoon en krities
ontleed om gevolgtrekkings en voorspellings te
maak en om waarskynlikheid te interpreteer en
te bepaal.GELETTERDHEID(LU l)LUISTERDie
leerder kan luister om inligting te verkry en vir
genot en kan gepas en krities op 'n wye reeks situ-
asies reageer.(LU 2)PRAATDie leerder kan met
vertroue effektief in die gesproke taal in 'n wye reeks
situasies kommunikeer. (LU 3)LEES EN KYKDie
leerder kan lees en kyk vir inligting en genot en
krities reageer op die estetiese, kulturele en emo-
sionele waardes in tekste.(LU4)SKRYFDie leerder
kan verskillende soorte feitelike of verbeeldingstek-
ste vir 'n wye verskeidenheid doeleindes skryf.(LU
5)DINK EN REDENEERDie leerder kan taal ge-
bruik om te dink en te redeneer en kan toegang
verkry tot inligting, dit prosesseer en gebruik om te
leer.

• Fisiese voorwerpe en tekeninge gebruik

• herken dat woorde uit klanke bestaan;

• onderskei tussen verskillende klanke, veral
aan die begin en einde van woorde;

• mondelinge sinne in afsonderlike woorde
verdeel (eers eenlettergrepige woorde ge-
bruik);

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken, soos "Wielie Wielie Walie, die
aap sit op die balie ...".

• prente en foto's noukeurig bekyk en onder-
soek om algemene voorwerpe en ervaringe te
herken;

• 'n prent of figuur in die agtergrond identi-
fiseer;

• prente en woorde bymekaar pas;

• illustrasies gebruik om eenvoudige onder-
skrifte in storieboeke te verstaan;

3.5 begin om klankbewustheid te ontwikkel:

• beginkonsonante en kort vokale herken;

• sommige alfabetletters, soos die letter
waarmee sy/haar naam begin, herken en
benoem;

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken;

• begin om alfabetletters in verskeie kontekste
te herken en benoem (veral letters uit bekende
handelsname en tydskrif- en koerantname) .

Dit word bewys as die leerders:4.1 eksperimenteer
met skryf:tekeninge skep en gebruik om 'n boodskap
oor te dra en as 'n vertrekpunt om te skryf;

263

Dit word bewys as die leerders:5.2 taal gebruik om
te dink en te redeneer:

• ooreenkomste en verskille identifiseer en
beskryf;

• dinge wat saam hoort bymekaar pas en dinge
wat verskillend is, vergelyk;

• dinge klassifiseer (soos Sit alle speelgoed in
houer, boeke op rak, kryt in blik);

• dele van 'n geheel identifiseer.

5.3 taal gebruik om te ondersoek:

• vrae vra en verduidelikings soek (bv. hoekom,
wat, wie, hoe, waar, wanneer).

• verduidelikings gee en oplossings aanbied;

• woordraaisels oplos en voltooi.

Table 3.24

264

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

^A, . . VAV° •'A7A...VAV ... AVA

SKOOL
LEERDER

My vordennq in Graad R
DATUM

AVAV. . . . A7A7A •.-. Av3lV

EMOSIONELE & SOSIALE AANPASING

Het goed aangepas
Leer nog om aan te pas
Speel groog in groepe
Speel net met een
maatjie

DEELNAME

Neem aktief deel aan
klasaktiwitette
Gee meestal goeie
samewerking
Neem nie aktief deel
aan klasaktiwiteite nie

LIGGAAMSBEWUSTHEID

Kan

liggaamsdele

benoem

Ken

nog

nie al die

liqqaamsdele nie

VERANTWOORDELIKHEID

Neem verantwoordelik
heid vir my besittings
en kom my pligte na
Leer nog om
verantwoordelik te wees

LUISTER

Luister met
oandaq
Kqn vir n kort
ruklcie luister
Host- noq leer
om te luister

PRAAT

Kan korrek en
duidelik praat
Woordeskat moet
nog uitbrei
Sukkel met sekere
klanke

SKEPPENDE AKTIWITEITE

eem qraac

Hun

i deel

BUITESPEL

Speel graaq buite
Speel nie qraaq
DUJte rue
Speel qlad nie
buite nie

SKOOLHOOF

OPVOEDER

jiweng orn
te neem
Neem nie deel nie

Figure 3.46

Vormpersepsie

265

Figure 3.47

Trek 'n streep deur die prentjie wat jy assosieer met die vorm in die blokkie.

Gesyferdheid LU : 3.1

Table 3.25

Getalbegrip
• Trek 'n streep deur die twee blokkies wat ewe veel voorwerpe in het.

266

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

■&

KD-SP Lq-©-

%F^

Figure 3.48

Gesyferdheid LU : 1.4

Table 3.26

Getalbegrip
• Trek 'n sirkel om die twee getalle wat ewe veel is.

267

6 L 3 6 5
3 5 I 7 5
S 3 8 6 7

Figure 3.49

Aktiwiteit : Maak gebruik van tellers om "ewe veel" te demonstreer.

Gesyferdheid LU : 1.4

Table 3.27

Opeenvolging
• Herhaal die patroon en voltooi.

268

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

010

0110

0-0-

OOD

X □

Figure 3.50

Aktiwiteit : Doen patroonherhaling met bv. gekleurde doppies of vorms.

Gesyferdheid LU : 2.1

Table 3.28

Getalbegrip
• Trek 'n streep deur die blokkie wat die minste voorwerpe in het.

269

§§9§

666

466

«^T

;,y v;yb>

Figure 3.51

Gesyferdheid LU : 1.4

Table 3.29

3.4 Gr. R Module 3 Gesyferdheid - 06 4

GESYFERDHEID

'n Leerprogram vir Graad R

4 This content is available online at <http://cnx.Org/content/m32553/l.l/>.

270

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

Module 2

SYFERFORMASIE
OPVOEDERS AFDELING

Memorandum

SStE

Hua

5BS£\ JSKESiUJlSiU

I. r.»lITTEHIIHBB

J LFWFS5V AAI»PIGHCM

<GTER6ROHPMI.KlTMO

;.: j ■ '.-

yOORVEREHTES VIR DWK EN LEER

. = ■. i -ii-v ..r. ■.:.

STIMULERi NGSAKHWITEITE VIR P.n* E N LEEK

Figure 3.52

VIR DIE OPVOEDER

1. RIGLYNE VIR DIE GEBRUIK VAN DIE PROGRAM

Die aktiwiteite in hierdie program is

• algemene aktiwiteite wat gerig is op die stimulasie van die basiese komponente van ontwikkeling;
dit is die voorvereistes vir dink en leer;

• spesifieke aktiwiteite wat toegepas word op die onderskeie leerareas (Geletterdheid, Wiskunde,
Lewensvaardighede) .

271

Die program is verdeel in vyf modules. Die tempo waarteen die leerders die eerste vier modules voltooi,
word deur die opvoeder bepaal. Die vyfde module is 'n verrykingsmodule wat na goeddunke deur die opvoeder
benut kan word, maar is nie geskik vir alle leerders me. Elke module sluit alle areas van ontwikkeling in en
toon 'n toenemende moeilikheidsgraad (dus, van maklik na moeilik).

1. ASSESSERING

Assessering word volgens 'n 4-puntskaal gedoen, naamlik

1: voldoen nie aan die vereistes nie;

2: voldoen gedeeltelik aan die vereistes;

3: voldoen aan die vereistes;

4: oorskry die vereistes.

Voorbeeld

Gesyferdheid: LU 1

SpnM* an

onw*^ # .

Sen writs - Melon Ke

■■ ". r .iv,' .:- -. : i'

Sosiale

**— OnwUl-.

°«-»*,'-.

Figure

3.53

1. VOORVEREISTES VIR DINK EN LEER

272 CHAPTER 3. KWARTAAL 3

BASIESE KOMPONENTE VAN

ONTWIKKELING EN ALGEMENE
AKTIWITEITE WAT ONTWIKKELING
STIMULEER

Integrasie vind plaas eers wanneer bogenoemde basiese komponente van ontwikkeling gei'ntegreerd saamw-
erk.

Sensories-

motoriese

ontwikkeling

Fisiese en
sosiale faktore

Figure 3.54

Sensories-motoriese ontwikkeling:

Het die leerder sy motoriese mylpale op die verwagte
ouderdom bereik?

Is daar enige ontwikkelingsagterstande?
Fisiese en sosiale faktore

Het die leerder enige fisiese gebreke wat horn strem, byvoorbeeld doofheid?

Het die leerder enige sosiale ontwikkelingsagterstande, byvoorbeeld deprivasie of verskille ten opsigte van
agtergrond?

• MOTORIESE ONTWIKKELING

groot motoriese vaardighede
► fun motoriese vaardighede
motoriese beplanning

Figure 3.55

• GROOT MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van groot spiere in die liggaam)

273

Voorbeelde van aktiwiteite:

Klim-en-klouteraktiwiteite

Springaktiwiteite (balspele en touspring)

Balanseeraktiwiteite (huppel, eenbeenstaan, eenbeentjiespring, loop op 'n lyn)

• FYN MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van die klein spiere in die liggaam)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Frommel van papier

• Skerknipaktiwiteite en inkleur

• Inryg van krale / wasgoedpennetjies vasknyp

• Kleispel / veters bind

• MOTORIESE BEPLANNING (dit is die sistematiese uitvoering van nie-gewoontevormende ver-
bale opdragte of take) .

Swak motoriese beplanning kan swak werkspoed en lompheid tot gevolg he en kan daartoe lei dat die leerder
langer neem om nuwe vaardighede aan te leer.

• SPRAAK- EN TAALONTWIKKELING

• Oorvertel van stories / eie ondervindings

• Ontwikkeling van 'n woordeskat met behulp van uitstappies, gevolg deur toepaslike klasbesprekings

• Bespreking van wereldgebeure

• Liedjies en rympies

• Die korrekte gebruik van verbale vermoe in verskillende situasies, bv. om 'n telefoon korrek te beant-
woord of 'n boodskap noukeurig oor te dra.

Graad R-leerders moet effektief kan kommunikeer deur taal, kuns, beweging, musiek en dramatisering van
fantasie-ervarings.

• EMOSIONELE EN SOSIALE ONTWIKKELING

positiewe selfbeeldontwikkeling
hanterinq van emosies
empatie met ander
toepaslike sosiale interaksie

Figure 3.56

274 CHAPTER 3. KWARTAAL 3

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Wees 'n voorbeeld vir die kind deur te wys dat jy ander se gevoelens, geloof en kultuur respekteer.

• Beklemtoon die kind se positiewe eienskappe en help horn om agressie en negatiewe gevoelens te verwerk
en selfvertroue te ontwikkel.

• Dus: laat die kind besef dat, hoewel jy sy verkeerde optrede / gedrag nie aanvaar nie, jy horn nog
steeds as mens aanvaar.

• Moedig groepspel en deelname daaraan aan.

• KOGNITIEWE ONTWIKKELING - probleemoplossingsvaardighede

jj kreatiwiteit

™ kritiese denke

Figure 3.57

(Kognitiewe vaardighede is denkvaardighede wat 'n mens help om doeltreffend te leer).

Probleemoplossingsvaardighede

• PERSEPTUELE ONTWIKKELING (persepsie is die akkurate waarneming, organisasie en inter-
pretasie van inligting wat vanaf die sintuie na die brein gestuur word) .

Die stimulasie van visuele en ouditiewe perseptuele vaardighede is belangrik by die voorskoolse kind omdat
hierdie vaardighede voorvereistes is vir effektiewe leer.

• VISUELE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting wat
vanaf die oe na die brein gestuur word)

• Liggaamsbeeld (die bewustheid en die ervaring wat 'n mens van sy eie liggaam het)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Instruksies, bv. raak met jou hand aan jou knie, ens.

• Identifiseer liggaamsdele aan 'n pop

• Trek hande af op papier en knip dit uit

• Legkaarte van liggaam (kinders kan self een maak deur 'n prent uit te knip)

• Visuele diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille waar te neem)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Ou tydskrif - kind moet bv. al die s'e en r'e omkring

275

• Bingo / Lotto speletjies (soek sy maat)

• Visuele geheue (die vermoe om stimuli, deur die oe waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Plaas ongeveer 6 voorwerpe op 'n skinkbord - kind kyk ongeveer 3 sekondes - bedek - kind moet
opnoem wat hy gesien het / neem 1 voorwerp weg - kind moet se wat verwyder is

• Flits prent - kind moet vertel wat hy gesien het

• Audibloks - visuele kaarte

• Visuele vormkonstantheid (die vermoe om die konstantheid van vorms waar te neem, ongeag hul
grootte, kleur, orientasie in die ruimte, ens.)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Vormspeletjies, bv. vormbord / lotto

• Uitsoek van dieselfde vorms en benoeming daarvan

• Assosiasie van vorms met voorwerpe, bv. [U+F04F] (horlosie); [U+F083] vuurhoutjiedosie

• Posisie in die ruimte (die persepsie van die verhouding van 'n voorwerp tot die waarnemer)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Rigtingspeletjies, bv. wie staan voor / agter / links / regs van jou?

• Na-pak van patrone met blokkies of pennetjies

• Voorgrond-/agtergrondpersepsie (die vermoe om op relevante visuele inligting te fokus en dit van
ander minder belangrike inligting te onderskei)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Soek spesifieke voorwerpe in 'n besige prent

• Soek spesifieke voorwerpe in die omgewing, bv. palmboom

• Omlyn voorwerpe wat mekaar oorvleuel

• Legkaarte

• Visuele sluiting (die vermoe om inligting aan te vul en te voltooi wanneer sekere gedeeltes ontbreek)

Voorbeeld van aktiwiteite:

• Kind moet onvoltooide tekening voltooi

• Visuele analise en sintese (die vermoe om 'n prent of voorwerp as 'n geheel waar te neem, dit op
te breek in dele en weer sinvol saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Legkaarte

• Dot-to-dot (na-teken van kolpatroon)

• Na-pak van patrone (boublokke)

Leerders met visuele perseptuele agterstande ondervind probleme in alle aspekte van leer (bv. lees, skryf,
Wiskunde), aangesien bogenoemde aspekte die grondslag vorm vir skolastiese vaardighede.

• OUDITIEWE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting
wat vanaf die ore na die brein gestuur word)

• Ouditiewe geheue (die vermoe om stimuli, deur die ore waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

276 CHAPTER 3. KWARTAAL 3

• Gee verskillende opdragte, bv. raak met jou hand aan jou kop en spring tweekeer in die lug, ens.

• Lees kort storie en vra vrae wat kind moet beantwoord

• Oorvertel van stories in eie woorde

• Pak gekleurde blokkies in volgorde n.a.v. verbale instruksies

• Aanleer van rympies en liedjies

• Se 'n nommer of letters en laat die kind dit herhaal

• Ouditiewe diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille in klanke te hoor)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klap of tik 'n ritmiese patroon en kind moet dit naboots, bv. lank-kort-kort-lank

• Laat kind verskillende geluide identifiseer m.b.v. 'n bandopname van geluide

• Vra kind met watter klank sy naam begin

• Se eenvoudige woord, bv. son. Vra watter klank het hy eerste / laaste / in die middel gehoor

• Vra kind wat hy kan sien wat bv. met 'n s-klank begin

• Ouditiewe analise en sintese (die vermoe om woorde in klanke op te breek en weer saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klank 'n woord, bv. k-a-t; die kind moet s6 wat hy gehoor het

• Se 'n woord, bv. son; die kind moet die woord klank.

• Klap die woord of jou naam ritmies

• DOMINANSIE (die voorkeur wat 'n persoon aan die gebruik van een bepaalde voet / oog / hand /
oor gee. Dit is 'n rypwordingsproses wat op ongeveer 6-jarige ouderdom voltooi word).

Voorbeelde van aktiwiteite:

•

1. SPESIFIEKE TOEPASSING IN LEERAREAS

• Geletterdheid

voorbereidende lees Iklankprogram)
)» voorbereidende skrif (skrifpatrone en letterformasie)
progressie van bo na onder
progressie van links na reqs

Figure 3.58

Voorbeelde van aktiwiteite:

277

• Dramatisering van stories / daaglikse aktiwiteite

• Vertel eenvoudige stories m.b.v. prentjies

• Kinders moet prente van storie in die korrekte volgorde pak en die storie na aanleiding daarvan vertel

• Fynkoordinasie-aktiwiteite (sien paragraaf 3.1.2)

• Wiskunde

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Telaktiwiteite

• Herken, beskryf en weergee van syfers 1 tot 9

• Vergelyking en rangskikking van getalle

• Gebruik van terme soos meer, minder, ligter, swaarder, korter en langer

• Probleemoplossing, bv. meer / minder / ewe veel

• Maak 'n getal 1 meer, bv. 6 7

• Aantel, bv. eerste kind tel tot 3; tweede kind tel verder tot 6; ens.

• Sorteer voorwerpe volgens verskillende eienskappe (bv. al die rooies).

• Lewensvaardigheid

-*■ persoonlike ontwikkelinq

-► emosionele en sosiale ontwikkelinq

-► fisiese ontwikkeling

Figure 3.59

Voorbeelde van aktiwiteite:

Skep situasies waar hulle hulle voile potensiaal en vaardighede kan ontwikkel om 'n bydrae in die samelew-
ing te maak, bv. "noodsituasies", klasbesprekings en dramatiserings

Geleenthede vir entrepreneurskap, bv. die maak van kaartjies vir verkope.

1. EERSTE KWARTAAL RAPPORT

'n Voorbeeld van 'n elementere (opsionele) verslag oor die leerder se vordering in die eerste kwartaal word
ingesluit, indien die opvoeder dit wenslik ag om aan die ouers verslag te doen.

MODULERAAMWERK

continued on next page

278

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

LEERUITKOMSTE

ASSESSERINGSTANDAARDE

GESYFERDHEID(LU 1)GETALLE, BEWERK-
INGS EN VERWANTSKAPPEDie leerder kan
getalle en hulle verwantskappe herken, beskryf en
voorstel en kan in die oplossing van probleme met
bekwaamheid en selfvertroue tel, skat, bereken
en kontroleer.(LU 2)PATRONE, FUNKSIES EN
ALGEBRADie leerder kan patrone en ver-
wantskappe herken, beskryf en voorstel en prob-
leme oplos deur algebrai'ese taal en vaardighede
te gebruik.(LU 5)DATA-HANTERINGDie leerder
kan data versamel, opsom, vertoon en krities
ontleed om gevolgtrekkings en voorspellings te
maak en om waarskynlikheid te interpreteer en
te bepaal.GELETTERDHEID(LU l)LUISTERDie
leerder kan luister om inligting te verkry en vir
genot en kan gepas en krities op 'n wye reeks situ-
asies reageer.(LU 2)PRAATDie leerder kan met
vertroue effektief in die gesproke taal in 'n wye reeks
situasies kommunikeer. (LU 3)LEES EN KYKDie
leerder kan lees en kyk vir inligting en genot en
krities reageer op die estetiese, kulturele en emo-
sionele waardes in tekste.(LU4)SKRYFDie leerder
kan verskillende soorte feitelike of verbeeldingstek-
ste vir 'n wye verskeidenheid doeleindes skryf.(LU
5)DINK EN REDENEERDie leerder kan taal ge-
bruik om te dink en te redeneer en kan toegang
verkry tot inligting, dit prosesseer en gebruik om te
leer.

• Fisiese voorwerpe en tekeninge gebruik

• herken dat woorde uit klanke bestaan;

• onderskei tussen verskillende klanke, veral
aan die begin en einde van woorde;

• mondelinge sinne in afsonderlike woorde
verdeel (eers eenlettergrepige woorde ge-
bruik);

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken, soos "Wielie Wielie Walie, die
aap sit op die balie ...".

• prente en foto's noukeurig bekyk en onder-
soek om algemene voorwerpe en ervaringe te
herken;

• 'n prent of figuur in die agtergrond identi-
fiseer;

• prente en woorde bymekaar pas;

• illustrasies gebruik om eenvoudige onder-
skrifte in storieboeke te verstaan;

3.5 begin om klankbewustheid te ontwikkel:

• beginkonsonante en kort vokale herken;

• sommige alfabetletters, soos die letter
waarmee sy/haar naam begin, herken en
benoem;

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken;

• begin om alfabetletters in verskeie kontekste
te herken en benoem (veral letters uit bekende
handelsname en tydskrif- en koerantname) .

Dit word bewys as die leerders:4.1 eksperimenteer
met skryf:tekeninge skep en gebruik om 'n boodskap

279

Dit word bewys as die leerders:5.2 taal gebruik om
te dink en te redeneer:

• ooreenkomste en verskille identifiseer en
beskryf;

• dinge wat saam hoort bymekaar pas en dinge
wat verskillend is, vergelyk;

• dinge klassifiseer (soos Sit alle speelgoed in
houer, boeke op rak, kryt in blik);

• dele van 'n geheel identifiseer.

5.3 taal gebruik om te ondersoek:

• vrae vra en verduidelikings soek (bv. hoekom,
wat, wie, hoe, waar, wanneer).

• verduidelikings gee en oplossings aanbied;

• woordraaisels oplos en voltooi.

Table 3.30

280

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

^A, . . VAV° •'A7A...VAV ... AVA

SKOOL
LEERDER

My vordennq in Graad R
DATUM

AVAV. . . . A7A7A •.-. Av3lV

EMOSIONELE & SOSIALE AANPASING

Het goed aangepas
Leer nog om aan te pas
Speel groog in groepe
Speel net met een
maatjie

DEELNAME

Neem aktief deel aan
klasaktiwitette
Gee meestal goeie
samewerking
Neem nie aktief deel
aan klasaktiwiteite nie

LIGGAAMSBEWUSTHEID

Kan

liggaamsdele

benoem

Ken

nog

nie al die

liqqaamsdele nie

VERANTWOORDELIKHEID

Neem verantwoordelik
heid vir my besittings
en kom my pligte na
Leer nog om
verantwoordelik te wees

LUISTER

Luister met
oandaq
Kqn vir n kort
ruklcie luister
Host- noq leer
om te luister

PRAAT

Kan korrek en
duidelik praat
Woordeskat moet
nog uitbrei
Sukkel met sekere
klanke

SKEPPENDE AKTIWITEITE

eem qraac

Hun

i deel

BUITESPEL

Speel graaq buite
Speel nie qraaq
DUJte rue
Speel qlad nie
buite nie

SKOOLHOOF

OPVOEDER

jiweng orn
te neem
Neem nie deel nie

Figure 3.60

Getalbegrip
• Trek 'n sirkel om die twee getalle wat ewe veel is.

i 7 3 5 g

281

7 L 8 5 <?

g 7 g 9 6

Figure 3.61

Aktiwiteit : Pak verskillende hopies en leerders moet deur middel van skatting bepaal watter hopie die
minste is.

Gesyferdheid LU : 1.4

Table 3.31

Getalbegrip

282

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

666
666

ih«>Is>

&&&

6666
as6s

**M <X4&

rOlt <**

Figure 3.62

Trek 'n streep deur die blokkie wat die meeste voorwerpe in het.

Gesyferdheid LU : 1.4

Table 3.32

Getalbegrip
• Trek 'n sirkel om die getal wat die meeste is.

283

L 8 6 2 7

5 2^36

<? 3 7 £ 8

8 7 3 10 SI

Z- 2 7 3 5

Figure 3.63

Aktiwiteit : Pak verskillende hopies en leerders moet deur middel van skatting bepaal watter hopie die
meeste is.

Gesyferdheid LU : 1.4

Table 3.33

Getalbegrip
• GetalbegripTel die vorms in elke blokkie en trek 'n sirkel om die korrekte getal.

284

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

Figure 3.64

Aktiwiteit : Laat die kinders gereeld aftel-oefeninge doen met tellers of om ritmies te klap.

Gesyferdheid LU : 1.2

Table 3.34

Getalbegrip

285

Figure 3.65

Teken een meer (op die stippellyn) en skryf die getal neer.

Gesyferdheid LU : 1.1

Table 3.35

Ruimtelike Verhoudings
Analise en Sintese

Teken dieselfde patroon in die blokkie langsaan.

286

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

Regshandige Leerde

• • — • — • •

Figure 3.66

Ruimtelike Verhoudings
Analise en Sintese

Gesyferdheid LU : 2.1

Table 3.36

• Teken dieselfde patroon in die blokkie langsaan.

287

Linkshandicje Leerder

• • • • •

• • • o •

• • • ♦ •

• • * • •

• i T T *

Figure 3.67

Gesyferdheid LU : 2.1

Table 3.37

3.5 Gr. R Module 3 Lewensvaardighede - 04 5

LEWENSVAARDIGHEDE
'n Leerprogram vir Graad R
Module 3

LOGIESE DENKE EN REDENASIE
OPVOEDERS AFDELING
Memorandum

5 This content is available online at <http://cnx.Org/content/m32562/l.l/>.

288 CHAPTER 3. KWARTAAL 3

LEERARF1S ^"^ f ^^^C ^^ *** VM&* **ifftB.SJBJ*5'£5

I GE LHTERPHEI O

VMrtfadfd* i*'>*ji4q**4 AGTER GBQMDIiNLIOTWq

VWWMP4C It*l>44i«qh4>a S»-4tfrwi - M«cr«tt OlWMilt^l

STIMULERfNGSAKTtWITEITE VIR PINK EN LEEB
VOORVEREISTES VIR PINK EN LEER *-^~^»

!mewwto«fw»*EUNB makkm whwtcitc ysaTlE"ETQcr«,?i*iln lee«*»e*3

■ 5*- '■-• 0*r-*M" *fl | 1l!ttt+«

Tr°^^.'

I Vu«P#>ifr«,f

■ rldfniitMii«ltt<t»MI ■!*«>»' »g*^ , Mm5t M4CH- »C-#<>r+n|t w|

'-■-.«-■■ ■■;

Figure 3.68

VIR DIE OPVOEDER

1. RIGLYNE VIR DIE GEBRUIK VAN DIE PROGRAM

Die aktiwiteite in hierdie program is

• algemene aktiwiteite wat gerig is op die stimulasie van die basiese komponente van ontwikkeling;
dit is die voorvereistes vir dink en leer;

• spesifieke aktiwiteite wat toegepas word op die onderskeie leerareas (Geletterdheid, Wiskunde,
Lewensvaardighede) .

289

1. ASSESSERING

Assessering word volgens 'n 4-puntskaal gedoen, naamlik

1: voldoen nie aan die vereistes nie;

2: voldoen gedeeltelik aan die vereistes;

3: voldoen aan die vereistes;

4: oorskry die vereistes.

Voorbeeld

Gesyferdheid: LU 1

St***"" 1

onw*^ # .

Sensones- Melons

Emnsionetean

Sffiwle

F^ri e

■ ■.r,iv.'.:--. : »

°«-»*.'-.

Figure

3.69

1. VOORVEREISTES VIR DINK EN LEER

BASIESE KOMPONENTE VAN

ONTWIKKELING EN ALGEMENE
AKTIWITEITE WAT ONTWIKKELING
STIMULEER

Integrasie vind plaas eers wanneer bogenoemde basiese komponente van ontwikkeling gei'ntegreerd saamw-
erk.

Die handpalm vorm die basis vir die hand. Die skets
daarvan hierbo Is 'n voorstelling van die basiese

290

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

komponente van ontwikkeling. Dit is belangrik, aangesien
dit inligting verskaf oor die leerder se ontwikkeling.

Sensories-

motoriese

ontwikkeling

Fisiese en
sosiale faktore

Figure 3.70

Sensories-motoriese ontwikkeling:

Het die leerder sy motoriese mylpale op die verwagte
ouderdom bereik?

Is daar enige ontwikkelingsagterstande?
Fisiese en sosiale faktore

Het die leerder enige fisiese gebreke wat horn strem, byvoorbeeld doofheid?

Het die leerder enige sosiale ontwikkelingsagterstande, byvoorbeeld deprivasie of verskille ten opsigte van
agtergrond?

• MOTORIESE ONTWIKKELING

groot motoriese vaardighede
► fun motoriese vaardighede
motoriese beplanninq

Figure 3.71

• GROOT MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van groot spiere in die liggaam)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klim-en-klouteraktiwiteite

• Springaktiwiteite (balspele en touspring)

• Balanseeraktiwiteite (huppel, eenbeenstaan, eenbeentjiespring, loop op 'n lyn)

• FYN MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van die klein spiere in die liggaam)

Voorbeelde van aktiwiteite:

291

• Frommel van papier

• Skerknipaktiwiteite en inkleur

• Inryg van krale / wasgoedpennetjies vasknyp

• Kleispel / veters bind

• MOTORIESE BEPLANNING (dit is die sistematiese uitvoering van nie-gewoontevormende ver-
bale opdragte of take) .

Swak motoriese beplanning kan swak werkspoed en lompheid tot gevolg he en kan daartoe lei dat die leerder
langer neem om nuwe vaardighede aan te leer.

• SPRAAK- EN TAALONTWIKKELING

• Oorvertel van stories / eie ondervindings

• Ontwikkeling van 'n woordeskat met behulp van uitstappies, gevolg deur toepaslike klasbesprekings

• Bespreking van wereldgebeure

• Liedjies en rympies

• Die korrekte gebruik van verbale vermoe in verskillende situasies, bv. om 'n telefoon korrek te beant-
woord of 'n boodskap noukeurig oor te dra.

Graad R-leerders moet effektief kan kommunikeer deur taal, kuns, beweging, musiek en dramatisering van
fantasie-ervarings.

• EMOSIONELE EN SOSIALE ONTWIKKELING

positiewe selfbeeldontwikkelinq
hanterinq van emosies
empatie met ander
toepaslike sosiale interaksie

Figure 3.72

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Wees 'n voorbeeld vir die kind deur te wys dat jy ander se gevoelens, geloof en kultuur respekteer.

• Beklemtoon die kind se positiewe eienskappe en help horn om agressie en negatiewe gevoelens te verwerk
en selfvertroue te ontwikkel.

292 CHAPTER 3. KWARTAAL 3

•

Dus: laat die kind besef dat, hoewel jy sy verkeerde optrede / gedrag nie aanvaar nie, jy horn nog

steeds as mens aanvaar.

Moedig groepspel en deelname daaraan aan.

• KOGNITIEWE ONTWIKKELING - probleemoplossingsvaardighede

jf kreatiwiteit

™ kritiese denke

Figure 3.73

(Kognitiewe vaardighede is denkvaardighede wat 'n mens help om doeltreffend te leer).

Probleemoplossingsvaardighede

• PERSEPTUELE ONTWIKKELING (persepsie is die akkurate waarneming, organisasie en inter-
pretasie van inligting wat vanaf die sintuie na die brein gestuur word) .

Die stimulasie van visuele en ouditiewe perseptuele vaardighede is belangrik by die voorskoolse kind omdat
hierdie vaardighede voorvereistes is vir effektiewe leer.

• VISUELE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting wat
vanaf die oe na die brein gestuur word)

• Liggaamsbeeld (die bewustheid en die ervaring wat 'n mens van sy eie liggaam het)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Instruksies, bv. raak met jou hand aan jou knie, ens.

• Identifiseer liggaamsdele aan 'n pop

• Trek hande af op papier en knip dit uit

• Legkaarte van liggaam (kinders kan self een maak deur 'n prent uit te knip)

• Visuele diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille waar te neem)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Ou tydskrif - kind moet bv. al die s'e en r'e omkring

• Bingo / Lotto speletjies (soek sy maat)

• Visuele geheue (die vermoe om stimuli, deur die oe waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Plaas ongeveer 6 voorwerpe op 'n skinkbord - kind kyk ongeveer 3 sekondes - bedek - kind moet
opnoem wat hy gesien het / neem 1 voorwerp weg - kind moet se wat verwyder is

• Flits prent - kind moet vertel wat hy gesien het

• Audibloks - visuele kaarte

293

• Visuele vormkonstantheid (die vermoe om die konstantheid van vorms waar te neem, ongeag hul
grootte, kleur, orientasie in die ruimte, ens.)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Vormspeletjies, bv. vormbord / lotto

• Uitsoek van dieselfde vorms en benoeming daarvan

• Assosiasie van vorms met voorwerpe, bv. [U+F04F] (horlosie); [U+F083] vuurhoutjiedosie

• Posisie in die ruimte (die persepsie van die verhouding van 'n voorwerp tot die waarnemer)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Rigtingspeletjies, bv. wie staan voor / agter / links / regs van jou?

• Na-pak van patrone met blokkies of pennetjies

• Voorgrond-/agtergrondpersepsie (die vermoe om op relevante visuele inligting te fokus en dit van
ander minder belangrike inligting te onderskei)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Soek spesifieke voorwerpe in 'n besige prent

• Soek spesifieke voorwerpe in die omgewing, bv. palmboom

• Omlyn voorwerpe wat mekaar oorvleuel

• Legkaarte

• Visuele sluiting (die vermoe om inligting aan te vul en te voltooi wanneer sekere gedeeltes ontbreek)

Voorbeeld van aktiwiteite:

• Kind moet onvoltooide tekening voltooi

• Visuele analise en sintese (die vermoe om 'n prent of voorwerp as 'n geheel waar te neem, dit op
te breek in dele en weer sinvol saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Legkaarte

• Dot-to-dot (na-teken van kolpatroon)

• Na-pak van patrone (boublokke)

Leerders met visuele perseptuele agterstande ondervind probleme in alle aspekte van leer (bv. lees, skryf,
Wiskunde), aangesien bogenoemde aspekte die grondslag vorm vir skolastiese vaardighede.

• OUDITIEWE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting
wat vanaf die ore na die brein gestuur word)

• Ouditiewe geheue (die vermoe om stimuli, deur die ore waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Gee verskillende opdragte, bv. raak met jou hand aan jou kop en spring tweekeer in die lug, ens.

• Lees kort storie en vra vrae wat kind moet beantwoord

• Oorvertel van stories in eie woorde

• Pak gekleurde blokkies in volgorde n.a.v. verbale instruksies

• Aanleer van rympies en liedjies

• Se 'n nommer of letters en laat die kind dit herhaal

• Ouditiewe diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille in klanke te hoor)

Voorbeelde van aktiwiteite:

294

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

• Klap of tik 'n ritmiese patroon en kind moet dit naboots, bv. lank-kort-kort-lank

• Laat kind verskillende geluide identifiseer m.b.v. 'n bandopname van geluide

• Vra kind met watter klank sy naam begin

• Se eenvoudige woord, bv. son. Vra watter klank het hy eerste / laaste / in die middel gehoor

• Vra kind wat hy kan sien wat bv. met 'n s-klank begin

• Ouditiewe analise en sintese (die vermoe om woorde in klanke op te breek en weer saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klank 'n woord, bv. k-a-t; die kind moet se wat hy gehoor het

• Se 'n woord, bv. son; die kind moet die woord klank.

• Klap die woord of jou naam ritmies

• DOMINANSIE (die voorkeur wat 'n persoon aan die gebruik van een bepaalde voet / oog / hand /
oor gee. Dit is 'n rypwordingsproses wat op ongeveer 6-jarige ouderdom voltooi word).

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Moedig die kind aan om sy dominante hand as die leidende hand in aktiwiteite te gebruik

• Moedig oorkruisoefeninge aan, bv. raak met regterelmboog aan linkerknie, en andersom. Doen dit
ritmies saam met musiek.

• Speel rigtingspeletjies.

1. SPESIFIEKE TOEPASSING IN LEERAREAS

• Geletterdheid

voorbereidende lees Iklankprogram)
^ voorbereidende skrif (skrifpatrone en letterformasie)
progressie van bo na onder
progressie van links na reqs

Figure 3.74

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Dramatisering van stories / daaglikse aktiwiteite

• Vertel eenvoudige stories m.b.v. prentjies

• Kinders moet prente van storie in die korrekte volgorde pak en die storie na aanleiding daarvan vertel

• Fynkoordinasie-aktiwiteite (sien paragraaf 3.1.2)

• Wiskunde

Voorbeelde van aktiwiteite:

295

Telaktiwiteite

Herken, beskryf en weergee van syfers 1 tot 9

Vergelyking en rangskikking van getalle

Gebruik van terme soos meer, minder, ligter, swaarder, korter en langer

Probleemoplossing, bv. meer / minder / ewe veel

Maak 'n getal 1 meer, bv. 6 7

Aantel, bv. eerste kind tel tot 3; tweede kind tel verder tot 6; ens.

Sorteer voorwerpe volgens verskillende eienskappe (bv. al die rooies).

Lewensvaardigheid

-+■ persoonlike ontwikkelinq

-*- emosionele en sosiale ontwikkelinq

-► fisiese ontwikkeling

Figure 3.75

Voorbeelde van aktiwiteite:

Skep situasies waar hulle hulle voile potensiaal en vaardighede kan ontwikkel om 'n bydrae in die samelew-
ing te maak, bv. "noodsituasies", klasbesprekings en dramatiserings

Geleenthede vir entrepreneurskap, bv. die maak van kaartjies vir verkope.

1. EERSTE KWARTAAL RAPPORT

'n Voorbeeld van 'n elementere (opsionele) verslag oor die leerder se vordering in die eerste kwartaal word
ingesluit, indien die opvoeder dit wenslik ag om aan die ouers verslag te doen.

296

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

MODULERAAMWERK

LEERUITKOMSTE

ASSESSERINGSTANDAARDE

GESYFERDHEID(LU 1)GETALLE, BEWERK-
INGS EN VERWANTSKAPPEDie leerder kan
getalle en hulle verwantskappe herken, beskryf en
voorstel en kan in die oplossing van probleme met
bekwaamheid en selfvertroue tel, skat, bereken
en kontroleer.(LU 2)PATRONE, FUNKSIES EN
ALGEBRADie leerder kan patrone en ver-
wantskappe herken, beskryf en voorstel en prob-
leme oplos deur algebrai'ese taal en vaardighede
te gebruik.(LU 5)DATA-HANTERINGDie leerder
kan data versamel, opsom, vertoon en krities
ontleed om gevolgtrekkings en voorspellings te
maak en om waarskynlikheid te interpreteer en
te bepaal.GELETTERDHEID(LU l)LUISTERDie
leerder kan luister om inligting te verkry en vir
genot en kan gepas en krities op 'n wye reeks situ-
asies reageer.(LU 2)PRAATDie leerder kan met
vertroue effektief in die gesproke taal in 'n wye reeks
situasies kommunikeer. (LU 3)LEES EN KYKDie
leerder kan lees en kyk vir inligting en genot en
krities reageer op die estetiese, kulturele en emo-
sionele waardes in tekste.(LU4)SKRYFDie leerder
kan verskillende soorte feitelike of verbeeldingstek-
ste vir 'n wye verskeidenheid doeleindes skryf.(LU
5)DINK EN REDENEERDie leerder kan taal ge-
bruik om te dink en te redeneer en kan toegang
verkry tot inligting, dit prosesseer en gebruik om te
leer.

• Fisiese voorwerpe en tekeninge gebruik

• herken dat woorde uit klanke bestaan;

• onderskei tussen verskillende klanke, veral
aan die begin en einde van woorde;

• mondelinge sinne in afsonderlike woorde
verdeel (eers eenlettergrepige woorde ge-
bruik);

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken, soos "Wielie Wielie Walie, die
aap sit op die balie ...".

• prente en foto's noukeurig bekyk en onder-
soek om algemene voorwerpe en ervaringe te
herken;

• 'n prent of figuur in die agtergrond identi-
fiseer;

• prente en woorde bymekaar pas;

• illustrasies gebruik om eenvoudige onder-
skrifte in storieboeke te verstaan;

3.5 begin om klankbewustheid te ontwikkel:

• beginkonsonante en kort vokale herken;

• sommige alfabetletters, soos die letter
waarmee sy/haar naam begin, herken en
benoem;

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken;

• begin om alfabetletters in verskeie kontekste
te herken en benoem (veral letters uit bekende
handelsname en tydskrif- en koerantname) .

Dit word bewvs as die leerders:4 1 eksnerimenteer

Table 3.38

297

ZVA. . . V AV° "AVA...VAV ... AVA "' VAV... d7A"

SKOOL
LEERDER

vordennc

in Graad R
DATUM :

. AVA7,

AVA7A

EMOSIONELE & SOSIALE AANPASING

Het goed aangepas
Leer nog om aan te pas
Speel groog in groepe
Speel net. met een
maatjie

DEELNAME

Neem aktief deel aan
klasaktiwiteite
Gee meestal goeie
samewerking
Neem nie aktief deel
aan klasaktiwiteite nie

LIGGAAMSBEWUSTHEID

"33°

benoem

Ken nog nie al die
liggaamsdele nie

VERANTWOORDELIKHEID

Neem verantwoordelik-

heid

■my

besitti

ngs

en kom my pligte na
Leer nog om
verantwoordelik te wees

Kan vir n kort
rukkie luistor
rloet nog leer
om te luister

PRAAT

Kan korrek en
duidelik praat
Woordeskat moet
nog uitbrei
Sukkel met sekere
klanke

SKEPPENDE AKTIWITEITE

Neem graag dee!

Huiweng orn deel

te neem

Neem nie deel nie

BUITESPEL

Speel Qraaq buite
_ Speel nie qraaq

DUJte rue
... Speel glad nie

buite nie

SKOOLHOOF

OPVOEDER

Figure 3.76

298 CHAPTER 3. KWARTAAL 3

EMOSIES

Vrae

1. Hoe dink jy voel die dogtertjie in die eerste blokkie - hartseer, gelukkig, vaak, bang of kwaad? Hoekom
sg jy so? Watter dinge laat jou so voel?

2. Wat laat jou gelukkig voel?

3. Watter dinge maak jou kwaad en hoe tree jy op as jy baie kwaad is? Hoe weet jy as Mamma baie
kwaad is en hoe laat dit jou voel?

4. Is daar iets waarvoor jy bang is en wat doen jy as jy baie bang is?

5. Hoe weet jy as iemand baie vaak is?

6. Van watter gevoel hou jy die meeste en hoekom?

7. Hoe voel jy teenoor jou boeties en sussies in die gesin? Van wie hou jy die meeste?

8. Hoe voel jy as iemand jou terg of jou goed wegsteek? Hoe hanteer jy dit?

9. Verkies jy om met een maatjie te speel of hou jy daarvan om in 'n groepie te speel?

Aktiwiteit

Laat sommige kinders emosies dramatiseer en ander moet raai.

Bespreking

Bespreek bogenoemde emosies en die hantering daarvan.

Logiese Denke en Redenasie

Kreatiewe Denke

• Verbind die gesiggies wat dieselfde emosie toon.

299

Figure 3.77

Lewensvaardigheid LU : 3.3

Table 3.39

WATER

Geslote vrae

• Hoekom kan ons nie die pype sien wat die water na ons huise bring nie?

• Is lewe sonder water moontlik?

• Waar kom ysblokkies vandaan?

• Dink jy ysblokkies sal sink of dryf in 'n glas water? (Demonstreer)

Oop-einde vrae

300

CHAPTER 3. KWARTAAL 3

• Hoe kom die water by ons huise?

• Waar kom ons water vandaan?

• Almal het nie krane in die huis nie - waar dink jy kry hulle water?

• Kan water gevaarlik wees? Gee voorbeelde, bv. mis, kookwater, stoom, oorstromings.

• Noem diere wat in die water woon.

• In watter verskillende vorms kom water voor? (Eienskappe van water).

Eksperimente

• Demonstreer verdamping: sit 'n piering met water op 'n warm dag buite neer. Let op hoe die water
minder word as gevolg van verdamping deur die son.

• Demonstreer kondensasie: blaas op 'n koue dag jou warm asem teen die ruit en let op hoe wasem (fyn
druppeltjies) op die ruit vorm; dit kan ook in die winter in die badkamer gesien word wanneer warm
water getap word en druppeltjies teen teels vorm.

• Gebruik verskillende voorwerpe (spons, wasgoedpennetjie, sleutel) om dryf en sink in 'n bak water te
demonstreer.

• Demonstreer oplossing: (laat 'n leerder die eksperiment voor die klas demonstreer). Los 'n teelepel sout
in 'n koppie water op en 'n teelepel suiker in 'n ander koppie water. Gooi die soutwater en suikerwater
in afsonderlike plat bakke en laat staan sodat die water kan verdamp. Wat bly in die bakke agter?
Gebruik ook meel om te kyk of dit sal oplos.

Figure 3.78

GEBRUIKE VAN WATER

Geslote vrae

• Kyk na die prentjie en se hoe water in elke prentjie gebruik word.

Oop-einde vrae

Noem nog ander gebruike van water in die kombuis.

Wat doen jy alles met water by die huis?

Hoekom is dit belangrik dat ons slegs skoon water drink en in ons kos gebruik?

Indien die water nie skoon is nie, wat kan ons doen om dit bruikbaar te maak?

Wat kan alles op water vervoer word?

Op watter maniere word water in sport en ontspanning gebruik?

301

Oorbrugging

• Waar elders in die natuur kom water voor?
Aktiwiteit

• Trek 'n rooi sirkel om die vissies wat in die prentjies wegkruip.

Logiese Denke en Redenasie
Kreatiewe Denke

Figure 3.79

Lewensvaardigheid LU : 1.1

Table 3.40

302 CHAPTER 3. KWARTAAL 3

BESPARING VAN WATER

• Kyk na elke prentjie en se wat verkeerd is en wat in elke prentjie gedoen kan word om watervermorsing
te voorkom.

Oop-einde vrae

• Hoekom is dit nodig om water te bespaar?

• Wat sal gebeur as ons damme of riviere opdroog?

• Dink jy dit is nodig om na die reenseisoen (as water volop is) steeds water te bespaar? Waarom dink
jy so?

Oorbrugging

• Waar elders kan jy help om water te bespaar of keer dat water vermors word?
Aktiwiteit

• Kleur die prentjie in waar daar nie met water gemors word nie.

Logiese Denke en Redenasie
Kreatiewe Denke

303

Figure 3.80

Lewensvaardigheid LU : 2.1

Table 3.41

304 CHAPTER 3. KWARTAAL 3

Chapter 4

Kwartaal 4

4.1 Gr. R Module 4 Geletterdheid - 07 1

GELETTERDHEID

'n Leerprogram vir Graad R

Module 1

FYN KOORDINASIE

OPVOEDERS AFDELING

Memorandum

Figure 4.1

lr This content is available online at <http://cnx.Org/content/m32543/l.l/>.

305

306 CHAPTER 4. KWARTAAL 4

VIR DIE OPVOEDER

1. RIGLYNE VIR DIE GEBRUIK VAN DIE PROGRAM

Die aktiwiteite in hierdie program is

•

algemene aktiwiteite wat gerig is op die stimulasie van die basiese komponente van ontwikkeling;
dit is die voorvereistes vir dink en leer;

spesifieke aktiwiteite wat toegepas word op die onderskeie leerareas (Geletterdheid, Wiskunde,
Lewensvaardighede) .

1. ASSESSERING

Assessering word volgens 'n 4-puntskaal gedoen, naamlik

1: voldoen nie aan die vereistes nie;

2: voldoen gedeeltelik aan die vereistes;

3: voldoen aan die vereistes;

4: oorskry die vereistes.

Voorbeeld

Gesyferdheid: LU 1

307

Figure 4.2

1. VOORVEREISTES VIR DINK EN LEER

BASIESE KOMPONENTE VAN

ONTWIKKELING EN ALGEMENE
AKTIWITEITE WAT ONTWIKKELING
STIMULEER

Integrasie vind plaas eers wanneer bogenoemde basiese komponente van ontwikkeling gei'ntegreerd saamw-
erk.

Sensories-

motoriese

ontwikkeling

Fisiese en
sosiale faktore

Figure 4.3

Sensories-motoriese ontwikkeling:

Het die leerder sy motoriese mylpale op die verwagte
ouderdom bereik?

Is daar enige ontwikkelingsagterstande?
Fisiese en sosiale faktore

Het die leerder enige fisiese gebreke wat horn strem, byvoorbeeld doofheid?

Het die leerder enige sosiale ontwikkelingsagterstande, byvoorbeeld deprivasie of verskille ten opsigte van
agtergrond?

• MOTORIESE ONTWIKKELING

308 CHAPTER 4. KWARTAAL 4

groot motoriese vaardighede
► fun motoriese vaardighede
motoriese beplanninq

Figure 4.4

• GROOT MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van groot spiere in die liggaam)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klim-en-klouteraktiwiteite

• Springaktiwiteite (balspele en touspring)

• Balanseeraktiwiteite (huppel, eenbeenstaan, eenbeentjiespring, loop op 'n lyn)

• FYN MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van die klein spiere in die liggaam)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Frommel van papier

• Skerknipaktiwiteite en inkleur

• Inryg van krale / wasgoedpennetjies vasknyp

• Kleispel / veters bind

• MOTORIESE BEPLANNING (dit is die sistematiese uitvoering van nie-gewoontevormende ver-
bale opdragte of take) .

Swak motoriese beplanning kan swak werkspoed en lompheid tot gevolg he en kan daartoe lei dat die leerder
langer neem om nuwe vaardighede aan te leer.

• SPRAAK- EN TAALONTWIKKELING

• Oorvertel van stories / eie ondervindings

• Ontwikkeling van 'n woordeskat met behulp van uitstappies, gevolg deur toepaslike klasbesprekings

• Bespreking van wereldgebeure

• Liedjies en rympies

• Die korrekte gebruik van verbale vermoe in verskillende situasies, bv. om 'n telefoon korrek te beant-
woord of 'n boodskap noukeurig oor te dra.

Graad R-leerders moet effektief kan kommunikeer deur taal, kuns, beweging, musiek en dramatisering van
fantasie-ervarings.

• EMOSIONELE EN SOSIALE ONTWIKKELING

309

positiewe selfbeeldontwikkelinq
hanterinq van emosies
empatie met ander
toepaslike sosiale interaksie

Figure 4.5

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Wees 'n voorbeeld vir die kind deur te wys dat jy ander se gevoelens, geloof en kultuur respekteer.

• Beklemtoon die kind se positiewe eienskappe en help horn om agressie en negatiewe gevoelens te verwerk
en selfvertroue te ontwikkel.

• Dus: laat die kind besef dat, hoewel jy sy verkeerde optrede / gedrag nie aanvaar nie, jy hom nog
steeds as mens aanvaar.

• Moedig groepspel en deelname daaraan aan.

• KOGNITIEWE ONTWIKKELING - probleemoplossingsvaardighede

jf kreatiwiteit
" kritiese denke

Figure 4.6

(Kognitiewe vaardighede is denkvaardighede wat 'n mens help om doeltreffend te leer).

Probleemoplossingsvaardighede

• PERSEPTUELE ONTWIKKELING (persepsie is die akkurate waarneming, organisasie en inter-
pretasie van inligting wat vanaf die sintuie na die brein gestuur word) .

Die stimulasie van visuele en ouditiewe perseptuele vaardighede is belangrik by die voorskoolse kind omdat
hierdie vaardighede voorvereistes is vir effektiewe leer.

310 CHAPTER 4. KWARTAAL 4

• VISUELE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting wat
vanaf die oe na die brein gestuur word)

• Liggaamsbeeld (die bewustheid en die ervaring wat 'n mens van sy eie liggaam het)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Instruksies, bv. raak met jou hand aan jou knie, ens.

• Identifiseer liggaamsdele aan 'n pop

• Trek hande af op papier en knip dit uit

• Legkaarte van liggaam (kinders kan self een maak deur 'n prent uit te knip)

• Visuele diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille waar te neem)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Ou tydskrif - kind moet bv. al die s'e en r'e omkring

• Bingo / Lotto speletjies (soek sy maat)

• Visuele geheue (die vermoe om stimuli, deur die oe waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Plaas ongeveer 6 voorwerpe op 'n skinkbord - kind kyk ongeveer 3 sekondes - bedek - kind moet
opnoem wat hy gesien het / neem 1 voorwerp weg - kind moet s§ wat verwyder is

• Flits prent - kind moet vertel wat hy gesien het

• Audibloks - visuele kaarte

• Visuele vormkonstantheid (die vermoe om die konstantheid van vorms waar te neem, ongeag hul
grootte, kleur, orientasie in die ruimte, ens.)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Vormspeletjies, bv. vormbord / lotto

• Uitsoek van dieselfde vorms en benoeming daarvan

• Assosiasie van vorms met voorwerpe, bv. [U+F04F] (horlosie); [U+F083] vuurhoutjiedosie

• Posisie in die ruimte (die persepsie van die verhouding van 'n voorwerp tot die waarnemer)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Rigtingspeletjies, bv. wie staan voor / agter / links / regs van jou?

• Na-pak van patrone met blokkies of pennetjies

• Voorgrond-/agtergrondpersepsie (die vermoe om op relevante visuele inligting te fokus en dit van
ander minder belangrike inligting te onderskei)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Soek spesifieke voorwerpe in 'n besige prent

• Soek spesifieke voorwerpe in die omgewing, bv. palmboom

• Omlyn voorwerpe wat mekaar oorvleuel

• Legkaarte

• Visuele sluiting (die vermoe om inligting aan te vul en te voltooi wanneer sekere gedeeltes ontbreek)

Voorbeeld van aktiwiteite:

• Kind moet onvoltooide tekening voltooi

• Visuele analise en sintese (die vermoe om 'n prent of voorwerp as 'n geheel waar te neem, dit op
te breek in dele en weer sinvol saam te voeg)

311

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Legkaarte

• Dot-to-dot (na-teken van kolpatroon)

• Na-pak van patrone (boublokke)

Leerders met visuele perseptuele agterstande ondervind probleme in alle aspekte van leer (bv. lees, skryf,
Wiskunde), aangesien bogenoemde aspekte die grondslag vorm vir skolastiese vaardighede.

• OUDITIEWE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting
wat vanaf die ore na die brein gestuur word)

• Ouditiewe geheue (die vermoe om stimuli, deur die ore waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Gee verskillende opdragte, bv. raak met jou hand aan jou kop en spring tweekeer in die lug, ens.

• Lees kort storie en vra vrae wat kind moet beantwoord

• Oorvertel van stories in eie woorde

• Pak gekleurde blokkies in volgorde n.a.v. verbale instruksies

• Aanleer van rympies en liedjies

• Se 'n nommer of letters en laat die kind dit herhaal

• Ouditiewe diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille in klanke te hoor)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klap of tik 'n ritmiese patroon en kind moet dit naboots, bv. lank-kort-kort-lank

• Laat kind verskillende geluide identifiseer m.b.v. 'n bandopname van geluide

• Vra kind met watter klank sy naam begin

• Se eenvoudige woord, bv. son. Vra watter klank het hy eerste / laaste / in die middel gehoor

• Vra kind wat hy kan sien wat bv. met 'n s-klank begin

• Ouditiewe analise en sintese (die vermoe om woorde in klanke op te breek en weer saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klank 'n woord, bv. k-a-t; die kind moet se wat hy gehoor het

• Se 'n woord, bv. son; die kind moet die woord klank.

• Klap die woord of jou naam ritmies

• DOMINANSIE (die voorkeur wat 'n persoon aan die gebruik van een bepaalde voet / oog / hand /
oor gee. Dit is 'n rypwordingsproses wat op ongeveer 6-jarige ouderdom voltooi word).

Voorbeelde van aktiwiteite:

•

1. SPESIFIEKE TOEPASSING IN LEERAREAS

312

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

• Geletterdheid

voorbereidende lees Iklankprogram)
^ voorbereidende skrif (skrifpatrone en letterformasie)
progressie van bo na onder
progressie van links na regs

Figure 4.7

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Dramatisering van stories / daaglikse aktiwiteite

• Vertel eenvoudige stories m.b.v. prentjies

• Kinders moet prente van storie in die korrekte volgorde pak en die storie na aanleiding daarvan vertel

• Fynkoordinasie-aktiwiteite (sien paragraaf 3.1.2)

• Wiskunde

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Telaktiwiteite

• Herken, beskryf en weergee van syfers 1 tot 9

• Vergelyking en rangskikking van getalle

• Gebruik van terme soos meer, minder, ligter, swaarder, korter en langer

• Probleemoplossing, bv. meer / minder / ewe veel

• Maak 'n getal 1 meer, bv. 6 7

• Aantel, bv. eerste kind tel tot 3; tweede kind tel verder tot 6; ens.

• Sorteer voorwerpe volgens verskillende eienskappe (bv. al die rooies).

• Lewensvaardigheid

-*■ persoonlike ontwikkelinq

-> emosionele en sosiale ontwikkel im

-► fisiese ontwikkeling

Figure 4.8

Voorbeelde van aktiwiteite:

Skep situasies waar hulle hulle voile potensiaal en vaardighede kan ontwikkel om 'n bydrae in die samelew-
ing te maak, bv. "noodsituasies", klasbesprekings en dramatiserings

Geleenthede vir entrepreneurskap, bv. die maak van kaartjies vir verkope.

313

1. EERSTE KWARTAAL RAPPORT

'n Voorbeeld van 'n elementere (opsionele) verslag oor die leerder se vordering in die eerste kwartaal word
ingesluit, indien die opvoeder dit wenslik ag om aan die ouers verslag te doen.

314

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

MODULERAAMWERK

LEERUITKOMSTE

ASSESSERINGSTANDAARDE

GESYFERDHEID(LU 1)GETALLE, BEWERK-
INGS EN VERWANTSKAPPEDie leerder kan
getalle en hulle verwantskappe herken, beskryf en
voorstel en kan in die oplossing van probleme met
bekwaamheid en selfvertroue tel, skat, bereken
en kontroleer.(LU 2)PATRONE, FUNKSIES EN
ALGEBRADie leerder kan patrone en ver-
wantskappe herken, beskryf en voorstel en prob-
leme oplos deur algebrai'ese taal en vaardighede
te gebruik.(LU 5)DATA-HANTERINGDie leerder
kan data versamel, opsom, vertoon en krities
ontleed om gevolgtrekkings en voorspellings te
maak en om waarskynlikheid te interpreteer en
te bepaal.GELETTERDHEID(LU l)LUISTERDie
leerder kan luister om inligting te verkry en vir
genot en kan gepas en krities op 'n wye reeks situ-
asies reageer.(LU 2)PRAATDie leerder kan met
vertroue effektief in die gesproke taal in 'n wye reeks
situasies kommunikeer. (LU 3)LEES EN KYKDie
leerder kan lees en kyk vir inligting en genot en
krities reageer op die estetiese, kulturele en emo-
sionele waardes in tekste.(LU4)SKRYFDie leerder
kan verskillende soorte feitelike of verbeeldingstek-
ste vir 'n wye verskeidenheid doeleindes skryf.(LU
5)DINK EN REDENEERDie leerder kan taal ge-
bruik om te dink en te redeneer en kan toegang
verkry tot inligting, dit prosesseer en gebruik om te
leer.

• Fisiese voorwerpe en tekeninge gebruik

• herken dat woorde uit klanke bestaan;

• onderskei tussen verskillende klanke, veral
aan die begin en einde van woorde;

• mondelinge sinne in afsonderlike woorde
verdeel (eers eenlettergrepige woorde ge-
bruik);

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken, soos "Wielie Wielie Walie, die
aap sit op die balie ...".

• prente en foto's noukeurig bekyk en onder-
soek om algemene voorwerpe en ervaringe te
herken;

• 'n prent of figuur in die agtergrond identi-
fiseer;

• prente en woorde bymekaar pas;

• illustrasies gebruik om eenvoudige onder-
skrifte in storieboeke te verstaan;

3.5 begin om klankbewustheid te ontwikkel:

• beginkonsonante en kort vokale herken;

• sommige alfabetletters, soos die letter
waarmee sy/haar naam begin, herken en
benoem;

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken;

• begin om alfabetletters in verskeie kontekste
te herken en benoem (veral letters uit bekende
handelsname en tydskrif- en koerantname) .

Dit word bewvs as die leerders:4 1 eksnerimenteer

Table 4.1

315

ZVA. . . V AV° "AVA...VAV ... AVA "' VAV... d7A"

SKOOL
LEERDER

vordennc

in Graad R
DATUM :

. AVA7,

AVA7A

EMOSIONELE & SOSIALE AANPASING

Het goed aangepas
Leer nog om aan te pas
Speel groog in groepe
Speel net. met een
maatjie

DEELNAME

Neem aktief deel aan
klasaktiwiteite
Gee meestal goeie
samewerking
Neem nie aktief deel
aan klasaktiwiteite nie

LIGGAAMSBEWUSTHEID

"33°

benoem

Ken nog nie al die
liggaamsdele nie

VERANTWOORDELIKHEID

Neem verantwoordelik-

heid

■my

besitti

ngs

en kom my pligte na
Leer nog om
verantwoordelik te wees

Kan vir n kort
rukkie luistor
rloet nog leer
om te luister

PRAAT

Kan korrek en
duidelik praat
Woordeskat moet
nog uitbrei
Sukkel met sekere
klanke

SKEPPENDE AKTIWITEITE

Neem graag dee!

Huiweng orn deel

te neem

Neem nie deel nie

BUITESPEL

Speel Qraaq buite
_ Speel nie qraaq

DUJte rue
... Speel glad nie

buite nie

SKOOLHOOF

OPVOEDER

Figure 4.9

316

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

Ouditiewe diskriminasie
Fyn koordinasie

Kleur die prente in wat met 'n a begin.

317

Figure 4.10

Aktiwiteit:

318

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

Soek nog voorbeelde in die klas wat met 'n a begin.

Geletterdheid LU : 1.4

Fyn koordinasie
Letterformasie

• Begin by die kolletjie.

Table 4.2

^ ,-' i

i ,•' i

Figure 4.11

Aktiwiteit : Oefen die a-klank in sand of op skryfbord.

Geletterdheid LU : 4.1

Table 4.3

Volgorde van gebeure

• Knip uit en plak die prentjie in die regte volgorde.

• Vertel die storie.

319

Figure 4.12

Vertel jou eie storie vandat jy wakker word tot jou slaaptyd.

Geletterdheid LU : 1.3

Table 4.4

Logiese Redenasie
Midlynkruising

• Trek 'n lyn vanaf die man na die voertuig wat by horn pas.

• Trek lyn van links na regs.

320

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

Figure 4.13

Bespreking:

Wie was al by 'n dokter, tandarts of in die hospitaal?

Vertel jou eie storie.

Geletterdheid LU : 5.2

Table 4.5

Ouditiewe diskriminasie
Fyn koordinasie

Kleur die prente in wat met 'n e begin.

321

Figure 4.14

Aktiwiteit:

Soek nog voorbeelde in die klas wat met 'n e begin.

Fyn koordinasie
Letterformasie

• Begin by die kolletjie.

Geletterdheid LU : 1.4

Table 4.6

(.-*....., ipt... ... f . ; f „

C--'P- ■-' f 't~

Figure 4.15

Aktiwiteit : Oefen die e-klank in sand of op skryfbord.

322

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

Geletterdheid LU : 4.1

Table 4.7

Logiese Denke
• Trek 'n streep deur die prentjie wat pas by die een in die blokkie en se hoekom dit pas.

Figure 4.16

Geletterdheid LU : 5.2

323
Table 4.8

Ouditiewe Diskriminasie
Fyn Koordinasie

• Kleur die prente in wat met 'n o begin.

324

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

Figure 4.17

Aktiwiteit : Soek nog voorbeelde in die klas wat met 'n o begin.

Geletterdheid LU : 1.4

Table 4.9

Fyn koordiansie
Letterformasie

• Fyn koordiansieLetterformasieBegin by die kolletjie.

* ,' r ,' ^ ,' r

\ ,' \ .' •> / ^

^ / *. / ". ,' *. ". / \

Figure 4.18

Aktiwiteit : Oefen die o-klank in sand of op skryfbord.

Geletterdheid LU : 4.1

Table 4.10

Links / Regs Diskriminasie

325

• Maak 'n rooi sirkel om die voertuie en die mannetjies wat na regs beweeg en 'n blou sirkel om die
voertuie en mannetjies wat na links beweeg.

326

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

Do_JOLZian

Figure 4.19

Aktiwiteit: Speel speletjies wat gebaseer is op links- / regs- konsepte, bv. vat aan jou linkeroor /
regteroor of skop met jou regtervoet.

327

Geletterdheid LU : 5.1

Table 4.11

Maak jou eie telefoon

Jy benodig twee kartonbekertjies en 6 meter sterk lyn. Steek 'n gaatjie in die bodem van elke beker.
Steek 'n punt van die lyn deur die gaatjies en maak die lyn aan vuurhoutjies vas sodat dit nie uittrek nie.
Trek die lyn styf sodat jy en jou maatjie weg van mekaar af staan. Hou die een kartonbekertjie teen jou oor
terwyl jou maatjie in die ander een praat.

Figure 4.20

328

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

Figure 4.21

Geletterdheid LU : 1.4

Table 4.12

Ouditiewe Diskriminasie

329

s m

b k

k m t

k t

r m n

s t m

Figure 4.22

Se die woord en trek 'n sirkel om die klank wat jy laaste hoor.

Geletterdheid LU : 4.1

Table 4.13

4.2 Gr. R Module 4 Geletterdheid - 08 2

GELETTERDHEID

'n Leerprogram vir Graad R
Module 1

2 This content is available online at <http://cnx.Org/content/m32565/l.l/>.

330

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

FYN KOORDINASIE
OPVOEDERS AFDELING

Memorandum

«tjpFR5!BJiS'U

•

2 Wt^UNCt

AGTERCRQHD tNLIGTTNG

:~-v.--*.-i ■ VQI.-'tU Grfw-"r.-^.'

SMm ffrltra

VCOKVEHEISTE S VIR CHNK EH LEER

mMBflCOI^PIIMHeVWQWfWWELWa

FwM***™

STlWULERtWGSAKTIWITEITEVlR pfW EH LEES

Figure 4.23

VIR DIE OPVOEDER

• RIGLYNE VIR DIE GEBRUIK VAN DIE PROGRAM

Die aktiwiteite in hierdie program is

• algemene aktiwiteite wat gerig is op die stimulasie van die basiese komponente van ontwikkeling;
dit is die voorvereistes vir dink en leer;

• spesifieke aktiwiteite wat toegepas word op die onderskeie leerareas (Geletterdheid, Wiskunde,
Lewensvaardighede) .

331

benut kan word, maar is nie geskik vir alle leerders nie. Elke module sluit alle areas van ontwikkeling in en
toon 'n toenemende moeilikheidsgraad (dus, van maklik na moeilik).

• ASSESSERING

Assessering word volgens 'n 4-puntskaal gedoen, naamlik

1: voldoen nie aan die vereistes nie;

2: voldoen gedeeltelik aan die vereistes;

3: voldoen aan die vereistes;

4: oorskry die vereistes.

Voorbeeld

Gesyferdheid: LU 1

spl a* en

OnW ^ > . , .

ZZZT

EmnsionetecnSosiale
□nlwikkoHna ^ .

KoQriilicive OnlwikkHlinu

"*«*,'■.

Figure

4.24

• VOORVEREISTES VIR DINK EN LEER

BASIESE KOMPONENTE VAN

ONTWIKKELING EN ALGEMENE
AKTIWITEITE WAT ONTWIKKELING

332 CHAPTER 4. KWARTAAL 4

STIMULEER

Integrasie vind plaas eers wanneer bogenoemde basiese komponente van ontwikkeling gei'ntegreerd saamw-
erk.

Sensories-

motoriese

ontwikkeling

Fisiese en
sosiale faktore

Figure 4.25

Sensories-motoriese ontwikkeling:

Het die leerder sy motoriese mylpale op die verwagte
ouderdom bereik?

Is daar enige ontwikkelingsagterstande?
Fisiese en sosiale faktore

Het die leerder enige fisiese gebreke wat horn strem, byvoorbeeld doofheid?

Het die leerder enige sosiale ontwikkelingsagterstande, byvoorbeeld deprivasie of verskille ten opsigte van
agtergrond?

• MOTORIESE ONTWIKKELING

groot motoriese vaardighede
► fun motoriese vaardiqhede
motoriese beplanninq

Figure 4.26

• GROOT MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van groot spiere in die liggaam)

Voorbeelde van aktiwiteite:

333

• Klim-en-klouteraktiwiteite

• Springaktiwiteite (balspele en touspring)

• Balanseeraktiwiteite (huppel, eenbeenstaan, eenbeentjiespring, loop op 'n lyn)

• FYN MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van die klein spiere in die liggaam)

Voorbeelde van aktiwiteite:

1. Frommel van papier

2. Skerknipaktiwiteite en inkleur

3. Inryg van krale / wasgoedpennetjies vasknyp

4. Kleispel / veters bind

5. MOTORIESE BEPLANNING (dit is die sistematiese uitvoering van nie-gewoontevormende ver-
bale opdragte of take) .

Swak motoriese beplanning kan swak werkspoed en lompheid tot gevolg he en kan daartoe lei dat die leerder
langer neem om nuwe vaardighede aan te leer.

• SPRAAK- EN TAALONTWIKKELING

1. Oorvertel van stories / eie ondervindings

2. Ontwikkeling van 'n woordeskat met behulp van uitstappies, gevolg deur toepaslike klasbesprekings

3. Bespreking van wereldgebeure

4. Liedjies en rympies

5. Die korrekte gebruik van verbale vermoe in verskillende situasies, bv. om 'n telefoon korrek te beant-
woord of 'n boodskap noukeurig oor te dra.

Graad R-leerders moet effektief kan kommunikeer deur taal, kuns, beweging, musiek en dramatisering van
fantasie-ervarings.

• EMOSIONELE EN SOSIALE ONTWIKKELING

posiLiewe selfbeeldontwikkelinq
hantennq van emosies
empatie met ander
toepaslike sosiale interaksie

Figure 4.27

334 CHAPTER 4. KWARTAAL 4

• Wees 'n voorbeeld vir die kind deur te wys dat jy ander se gevoelens, geloof en kultuur respekteer.

• Beklemtoon die kind se positiewe eienskappe en help horn om agressie en negatiewe gevoelens te verwerk
en selfvertroue te ontwikkel.

Dus: laat die kind besef dat, hoewel jy sy verkeerde optrede / gedrag nie aanvaar nie, jy horn nog
steeds as mens aanvaar.
Moedig groepspel en deelname daaraan aan.

•

• KOGNITIEWE ONTWIKKELING - probleemoplossingsvaardighede

jy kreatiwiteit

kritiese denke
Figure 4.28

(Kognitiewe vaardighede is denkvaardighede wat 'n mens help om doeltreffend te leer).

Probleemoplossingsvaardighede

• PERSEPTUELE ONTWIKKELING (persepsie is die akkurate waarneming, organisasie en inter-
pretasie van inligting wat vanaf die sintuie na die brein gestuur word) .

Die stimulasie van visuele en ouditiewe perseptuele vaardighede is belangrik by die voorskoolse kind omdat
hierdie vaardighede voorvereistes is vir effektiewe leer.

• VISUELE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting wat
vanaf die oe na die brein gestuur word)

• Liggaamsbeeld (die bewustheid en die ervaring wat 'n mens van sy eie liggaam het)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Instruksies, bv. raak met jou hand aan jou knie, ens.

•

Identifiseer liggaamsdele aan 'n pop

• Trek hande af op papier en knip dit uit

Legkaarte van liggaam (kinders kan self een maak deur 'n prent uit te knip)
Visuele diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille waar te neem)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Ou tydskrif - kind moet bv. al die s'e en r'e omkring

• Bingo / Lotto speletjies (soek sy maat)

Visuele geheue (die vermoe om stimuli, deur die oe waargeneem, te kan onthou)

335

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Plaas ongeveer 6 voorwerpe op 'n skinkbord - kind kyk ongeveer 3 sekondes - bedek - kind moet
opnoem wat hy gesien het / neem 1 voorwerp weg - kind moet se wat verwyder is

• Flits prent - kind moet vertel wat hy gesien het

• Audibloks - visuele kaarte

• Visuele vormkonstantheid (die vermoe om die konstantheid van vorms waar te neem, ongeag hul
grootte, kleur, orientasie in die ruimte, ens.)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Vormspeletjies, bv. vormbord / lotto

• Uitsoek van dieselfde vorms en benoeming daarvan

• Assosiasie van vorms met voorwerpe, bv. [U+F04F] (horlosie); [U+F083] vuurhoutjiedosie

• Posisie in die ruimte (die persepsie van die verhouding van 'n voorwerp tot die waarnemer)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Rigtingspeletjies, bv. wie staan voor / agter / links / regs van jou?

• Na-pak van patrone met blokkies of pennetjies

• Voorgrond-/agtergrondpersepsie (die vermoe om op relevante visuele inligting te fokus en dit van
ander minder belangrike inligting te onderskei)

Voorbeelde van aktiwiteite:

1. Soek spesifieke voorwerpe in 'n besige prent

2. Soek spesifieke voorwerpe in die omgewing, bv. palmboom

3. Omlyn voorwerpe wat mekaar oorvleuel

4. Legkaarte

5. Visuele sluiting (die vermoe om inligting aan te vul en te voltooi wanneer sekere gedeeltes ontbreek)

Voorbeeld van aktiwiteite:

• Kind moet onvoltooide tekening voltooi

• Visuele analise en sintese (die vermoe om 'n prent of voorwerp as 'n geheel waar te neem, dit op
te breek in dele en weer sinvol saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Legkaarte

• Dot-to-dot (na-teken van kolpatroon)

• Na-pak van patrone (boublokke)

Leerders met visuele perseptuele agterstande ondervind probleme in alle aspekte van leer (bv. lees, skryf,
Wiskunde), aangesien bogenoemde aspekte die grondslag vorm vir skolastiese vaardighede.

• OUDITIEWE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting
wat vanaf die ore na die brein gestuur word)

• Ouditiewe geheue (die vermoe om stimuli, deur die ore waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Gee verskillende opdragte, bv. raak met jou hand aan jou kop en spring tweekeer in die lug, ens.

• Lees kort storie en vra vrae wat kind moet beantwoord

• Oorvertel van stories in eie woorde

336

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

• Pak gekleurde blokkies in volgorde n.a.v. verbale instruksies

• Aanleer van rympies en liedjies

• Se 'n nommer of letters en laat die kind dit herhaal

• Ouditiewe diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille in klanke te hoor)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klap of tik 'n ritmiese patroon en kind moet dit naboots, bv. lank-kort-kort-lank

• Laat kind verskillende geluide identifiseer m.b.v. 'n bandopname van geluide

• Vra kind met watter klank sy naam begin

• Se eenvoudige woord, bv. son. Vra watter klank het hy eerste / laaste / in die middel gehoor

• Vra kind wat hy kan sien wat bv. met 'n s-klank begin

• Ouditiewe analise en sintese (die vermoe om woorde in klanke op te breek en weer saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klank 'n woord, bv. k-a-t; die kind moet se wat hy gehoor het

• Se 'n woord, bv. son; die kind moet die woord klank.

• Klap die woord of jou naam ritmies

• DOMINANSIE (die voorkeur wat 'n persoon aan die gebruik van een bepaalde voet / oog / hand /
oor gee. Dit is 'n rypwordingsproses wat op ongeveer 6-jarige ouderdom voltooi word).

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Moedig die kind aan om sy dominante hand as die leidende hand in aktiwiteite te gebruik

• Moedig oorkruisoefeninge aan, bv. raak met regterelmboog aan linkerknie, en andersom. Doen dit
ritmies saam met musiek.

• Speel rigtingspeletjies.

• SPESIFIEKE TOEPASSING IN LEERAREAS

• Geletterdheid

voorbereidende lees Iklankprogram)
^ voorbereidende skrif (skrifpatrone en letterformasie)
progressie van bo na onder
progressie van links na reqs

Figure 4.29

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Dramatisering van stories / daaglikse aktiwiteite

337

• Vertel eenvoudige stories m.b.v. prentjies

• Kinders moet prente van storie in die korrekte volgorde pak en die storie na aanleiding daarvan vertel

• Fynkoordinasie-aktiwiteite (sien paragraaf 3.1.2)

• Wiskunde

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Telaktiwiteite

• Herken, beskryf en weergee van syfers 1 tot 9

• Vergelyking en rangskikking van getalle

• Gebruik van terme soos meer, minder, ligter, swaarder, korter en langer

• Probleemoplossing, bv. meer / minder / ewe veel

• Maak 'n getal 1 meer, bv. 6 7

• Aantel, bv. eerste kind tel tot 3; tweede kind tel verder tot 6; ens.

• Sorteer voorwerpe volgens verskillende eienskappe (bv. al die rooies).

• Lewensvaardigheid

■*■ persoonlike ontwikkelinq

-»• emosionele en sosiale ontwikkelinq

-► fisiese ontwikkeling

Figure 4.30

Voorbeelde van aktiwiteite:

Skep situasies waar hulle hulle voile potensiaal en vaardighede kan ontwikkel om 'n bydrae in die samelew-
ing te maak, bv. "noodsituasies", klasbesprekings en dramatiserings

Geleenthede vir entrepreneurskap, bv. die maak van kaartjies vir verkope.

• EERSTE KWARTAAL RAPPORT

'n Voorbeeld van 'n elementere (opsionele) verslag oor die leerder se vordering in die eerste kwartaal word
ingesluit, indien die opvoeder dit wenslik ag om aan die ouers verslag te doen.

MODULERAAMWERK

LEERUITKOMSTE

ASSESSERINGSTANDAARDE

continued on next page

338

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

GESYFERDHEID(LU 1)GETALLE, BEWERK-
INGS EN VERWANTSKAPPEDie leerder kan
getalle en hulle verwantskappe herken, beskryf en
voorstel en kan in die oplossing van probleme met
bekwaamheid en selfvertroue tel, skat, bereken
en kontroleer.(LU 2)PATR0NE, FUNKSIES EN
ALGEBRADie leerder kan patrone en ver-
wantskappe herken, beskryf en voorstel en prob-
leme oplos deur algebrai'ese taal en vaardighede
te gebruik.(LU 5)DATA-HANTERINGDie leerder
kan data versamel, opsom, vertoon en krities
ontleed om gevolgtrekkings en voorspellings te
maak en om waarskynlikheid te interpreteer en
te bepaal.GELETTERDHEID(LU l)LUISTERDie
leerder kan luister om inligting te verkry en vir
genot en kan gepas en krities op 'n wye reeks situ-
asies reageer.(LU 2)PRAATDie leerder kan met
vertroue effektief in die gesproke taal in 'n wye reeks
situasies kommunikeer. (LU 3)LEES EN KYKDie
leerder kan lees en kyk vir inligting en genot en
krities reageer op die estetiese, kulturele en emo-
sionele waardes in tekste.(LU4)SKRYFDie leerder
kan verskillende soorte feitelike of verbeeldingstek-
ste vir 'n wye verskeidenheid doeleindes skryf.(LU
5)DINK EN REDENEERDie leerder kan taal ge-
bruik om te dink en te redeneer en kan toegang
verkry tot inligting, dit prosesseer en gebruik om te
leer.

• Fisiese voorwerpe en tekeninge gebruik

• herken dat woorde uit klanke bestaan;

• onderskei tussen verskillende klanke, veral
aan die begin en einde van woorde;

• mondelinge sinne in afsonderlike woorde
verdeel (eers eenlettergrepige woorde ge-
bruik);

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken, soos "Wielie Wielie Walie, die
aap sit op die balie ...".

1. prente en foto's noukeurig bekyk en onder-
soek om algemene voorwerpe en ervaringe te
herken;

1. 'n prent of figuur in die agtergrond identi-
fiseer;

2. prente en woorde bymekaar pas;

3. illustrasies gebruik om eenvoudige onder-
skrifte in storieboeke te verstaan;

3.5 begin om klankbewustheid te ontwikkel:

1. beginkonsonante en kort vokale herken;

2. sommige alfabetletters, soos die letter
waarmee sy/haar naam begin, herken en
benoem;

3. sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken;

4. begin om alfabetletters in verskeie kontekste
te herken en benoem (veral letters uit bekende
handelsname en tydskrif- en koerantname) .

Dit word bewys as die leerders:4.1 eksperimenteer
met skryf:tekeninge skep en gebruik om 'n boodskap
oor te dra en as 'n vertrekpunt om te skryf;

339

Dit word bewys as die leerders:5.2 taal gebruik om
te dink en te redeneer:

1. ooreenkomste en verskille identifiseer en
beskryf;

2. dinge wat saam hoort bymekaar pas en dinge
wat verskillend is, vergelyk;

3. dinge klassifiseer (soos Sit alle speelgoed in
houer, boeke op rak, kryt in blik);

4. dele van 'n geheel identifiseer.

5.3 taal gebruik om te ondersoek:

1. vrae vra en verduidelikings soek (bv. hoekom,
wat, wie, hoe, waar, wanneer).

2. verduidelikings gee en oplossings aanbied;

3. woordraaisels oplos en voltooi.

Table 4.14

340

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

^A, . . VAV° •'A7A...VAV ... AVA

SKOOL
LEERDER

My vordennq in Graad R
DATUM

AVAV. . . . A7A7A •.-. Av3lV

EMOSIONELE & SOSIALE AANPASING

Het goed aangepas
Leer nog om aan te pas
Speel groog in groepe
Speel net met een
maatjie

DEELNAME

Neem aktief deel aan
klasaktiwitette
Gee meestal goeie
samewerking
Neem nie aktief deel
aan klasaktiwiteite nie

LIGGAAMSBEWUSTHEID

Kan

liggaamsdele

benoem

Ken

nog

nie al die

liqqaamsdele nie

VERANTWOORDELIKHEID

Neem verantwoordelik
heid vir my besittings
en kom my pligte na
Leer nog om
verantwoordelik te wees

LUISTER

Luister met
oandaq
Kqn vir n kort
ruklcie luister
Host- noq leer
om te luister

PRAAT

Kan korrek en
duidelik praat
Woordeskat moet
nog uitbrei
Sukkel met sekere
klanke

SKEPPENDE AKTIWITEITE

eem qraac

Hun

i deel

BUITESPEL

Speel graaq buite
Speel nie qraaq
DUJte rue
Speel qlad nie
buite nie

SKOOLHOOF

OPVOEDER

jiweng orn
te neem
Neem nie deel nie

Figure 4.31

Instruksie:

Kind moet luister en daarna instruksie uitvoer.

341

• Trek 'n streep deur die derde en sesde man.

• Trek 'n streep deur die tweede en vierde fiets.

• Trek 'n streep deur die derde en vierde motor.

• Trek 'n streep deur die eerste, derde en vyfde seuntjie.

• Trek 'n streep deur die tweede, derde en laaste bus.

Aktiwiteit:

1. Leerders staan in 'n ry.

2. Elkeen se sy/haar posisie hardop, bv. eerste, tweede, derde, ens.

3. Gee instruksies, bv. 3de leerder sit, 5de leerder kniel, ens.

Ouditiewe Geheue

pcoazing

Figure 4.32

Geletterdheid LU : 1.1

Table 4.15

342

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

Volgorde van gebeure
• Knip uit en plak die prentjie in die regte volgorde. Vertel die storie.

Figure 4.33

Geletterdheid LU : 1.3

Table 4.16

Auditiewe Diskriminasie
• Se die woord en trek 'n sirkel om die klank wat jy in die middel hoor.

343

a e o

c f/Hvy v-._

a e o

\LU

Figure 4.34

Geletterdheid LU : 1.4

Table 4.17

Logiese Denke en Redenasie
• Trek 'n streep deur die prentjie wat nie pas nie en s& hoekom dit nie pas nie.

344

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

Figure 4.35

Geletterdheid LU : 5.2

Table 4.18

Visuele Geheue
• Trek 'n rooi streep deur die prentjie wat jy op die vorige bladsy gesien het.

345

Figure 4.36

346

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

Geletterdheid LU : 3.1

Table 4.19

Ouditiewe Diskriminsie
• Se die woord en skryf die klank wat jy in die middel hoor.

p_n

b k

h n

r k

k t

s n

n s

n t

b I

Figure 4.37

Geletterdheid LU : 1.4

347
Table 4.20

Visuele Diskriminasie
Reeks Geheue

• Kleur die prentjie in die blokkie in, asook die ander prentjie wat dieselfde lyk.

348

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

Figure 4.38

349

Geletterdheid LU : 5.2

Table 4.21

Visuele Diskriminsie
Midlynkruising

• Verbind die prentjies wat dieselfde lyk.

• Trek die lyn van links na regs.

Figure 4.39

Geletterdheid LU : 5.2

350

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

Table 4.22

PIESANGKOEKIES (24 KINDERS)

Voorbereidinc] deur opvoeder

Bestanddele:

2 qroot ryp piesangs

60q margarien

60q bruismeel

60q suiker

I eier

120ml melk

2. Sny piesang in 12 gelyke
stukkies.

3. Sny margarien in 2i gelyke
blokkies.

i. Klits melk en eier saam.

5. Plaas mengbakkies. plastiese
vurke en teelepels, houtlepels
en bestanddele op tafeL

6. Spuit bakplaat met. "Spray &
Cook".

7. Verduidelik resep op plakkaat.

8. Voorverhit die oond tot

350 "F.

koeki<

"-\

menc

bak

Figure 4.40

Metode:

1. Elke leerder neem 'n stukkie piesang en maak dit fyn in mengbakkie.

2. Elke leerder neem 1 t (blokkie) margarien, 1 t eier-en-melkmengsel, 2 t suiker en 2 t bruismeel.

3. Meng al die bestanddele saam tot 'n stywe deeg met die houtlepel.

4. Elke leerder skep sy/haar mengsel in pannetjie en sit sy/haar naam by.

5. Bak teen 350 Qo F vir 10 - 15 minute.

Leerkonsep:

Wetenskap: Bespreek die uitwerking van hitte op die mengsel, naamlik hoe die tekstuur van die taai
deeg na 'n ligte koekie verander.

4.3 Gr. R Module 4 Gesyferdheid - 07 3

GESYFERDHEID

'n Leerprogram vir Graad R
Module 2

3 This content is available online at <http://cnx.Org/content/m32554/l.l/>.

351

SYFERFORMASIE
OPVOEDERS AFDELING

Memorandum

«tjpFR5!BJiS'U

•

y ww.W i>'^v4aNM A GTERG ROH DtNLIQTWG

VCOKVEHEISTE S VIR CHNK EH LEER

mMBflCOI^PIIMHeVWQWfWWELWa

STIWMLER»WGSAKTIW|TEITEyiH pWW EH LEER

*<■' ... .

Ua rlt7BHdni^M)MI nl*>»' Mgt^MfflM MM»>«"W*W M

Figure 4.41

VIR DIE OPVOEDER

1. RIGLYNE VIR DIE GEBRUIK VAN DIE PROGRAM

Die aktiwiteite in hierdie program is

•

algemene aktiwiteite wat gerig is op die stimulasie van die basiese komponente van ontwikkeling;
dit is die voorvereistes vir dink en leer;

spesifieke aktiwiteite wat toegepas word op die onderskeie leerareas (Geletterdheid, Wiskunde,
Lewensvaardighede) .

352 CHAPTER 4. KWARTAAL 4

benut kan word, maar is nie geskik vir alle leerders nie. Elke module sluit alle areas van ontwikkeling in en
toon 'n toenemende moeilikheidsgraad (dus, van maklik na moeilik).

1. ASSESSERING

Assessering word volgens 'n 4-puntskaal gedoen, naamlik

1: voldoen nie aan die vereistes nie;

2: voldoen gedeeltelik aan die vereistes;

3: voldoen aan die vereistes;

4: oorskry die vereistes.

Voorbeeld

Gesyferdheid: LU 1

spl a* en

°" W *. • ' ' '

ZZZT

EmnsionetecnSosiale

OnMkhotlnth a .

KoQriilicive OnlwikkHlinn

"*«*,'■.

Figure

4.42

1. VOORVEREISTES VIR DINK EN LEER

BASIESE KOMPONENTE VAN

ONTWIKKELING EN ALGEMENE
AKTIWITEITE WAT ONTWIKKELING

353

STIMULEER

Integrasie vind plaas eers wanneer bogenoemde basiese komponente van ontwikkeling gei'ntegreerd saamw-
erk.

Sensories-

motoriese

ontwikkeling

Fisiese en
sosiale faktore

Figure 4.43

Sensories-motoriese ontwikkeling:

Het die leerder sy motoriese mylpale op die verwagte
ouderdom bereik?

Is daar enige ontwikkelingsagterstande?
Fisiese en sosiale faktore

Het die leerder enige fisiese gebreke wat horn strem, byvoorbeeld doofheid?

Het die leerder enige sosiale ontwikkelingsagterstande, byvoorbeeld deprivasie of verskille ten opsigte van
agtergrond?

• MOTORIESE ONTWIKKELING

groot motoriese vaardighede
► fun motoriese vaardiqhede
motoriese beplanninq

Figure 4.44

• GROOT MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van groot spiere in die liggaam)

Voorbeelde van aktiwiteite:

354 CHAPTER 4. KWARTAAL 4

• Klim-en-klouteraktiwiteite

• Springaktiwiteite (balspele en touspring)

• Balanseeraktiwiteite (huppel, eenbeenstaan, eenbeentjiespring, loop op 'n lyn)

• FYN MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van die klein spiere in die liggaam)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Frommel van papier

• Skerknipaktiwiteite en inkleur

• Inryg van krale / wasgoedpennetjies vasknyp

• Kleispel / veters bind

• MOTORIESE BEPLANNING (dit is die sistematiese uitvoering van nie-gewoontevormende ver-
bale opdragte of take) .

Swak motoriese beplanning kan swak werkspoed en lompheid tot gevolg he en kan daartoe lei dat die leerder
langer neem om nuwe vaardighede aan te leer.

• SPRAAK- EN TAALONTWIKKELING

• Oorvertel van stories / eie ondervindings

• Ontwikkeling van 'n woordeskat met behulp van uitstappies, gevolg deur toepaslike klasbesprekings

• Bespreking van wereldgebeure

• Liedjies en rympies

• Die korrekte gebruik van verbale vermoe in verskillende situasies, bv. om 'n telefoon korrek te beant-
woord of 'n boodskap noukeurig oor te dra.

Graad R-leerders moet effektief kan kommunikeer deur taal, kuns, beweging, musiek en dramatisering van
fantasie-ervarings.

• EMOSIONELE EN SOSIALE ONTWIKKELING

posiLiewe selfbeeldontwikkelinq
hantennq van emosies
empatie met ander
toepaslike sosiale interaksie

Figure 4.45

355

• Wees 'n voorbeeld vir die kind deur te wys dat jy ander se gevoelens, geloof en kultuur respekteer.

• Beklemtoon die kind se positiewe eienskappe en help horn om agressie en negatiewe gevoelens te verwerk
en selfvertroue te ontwikkel.

Dus: laat die kind besef dat, hoewel jy sy verkeerde optrede / gedrag nie aanvaar nie, jy horn nog
steeds as mens aanvaar.
Moedig groepspel en deelname daaraan aan.

•

• KOGNITIEWE ONTWIKKELING - probleemoplossingsvaardighede

jy kreatiwiteit

kritiese denke
Figure 4.46

(Kognitiewe vaardighede is denkvaardighede wat 'n mens help om doeltreffend te leer).

Probleemoplossingsvaardighede

• PERSEPTUELE ONTWIKKELING (persepsie is die akkurate waarneming, organisasie en inter-
pretasie van inligting wat vanaf die sintuie na die brein gestuur word) .

Die stimulasie van visuele en ouditiewe perseptuele vaardighede is belangrik by die voorskoolse kind omdat
hierdie vaardighede voorvereistes is vir effektiewe leer.

• VISUELE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting wat
vanaf die oe na die brein gestuur word)

• Liggaamsbeeld (die bewustheid en die ervaring wat 'n mens van sy eie liggaam het)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Instruksies, bv. raak met jou hand aan jou knie, ens.

•

Identifiseer liggaamsdele aan 'n pop

• Trek hande af op papier en knip dit uit

Legkaarte van liggaam (kinders kan self een maak deur 'n prent uit te knip)
Visuele diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille waar te neem)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Ou tydskrif - kind moet bv. al die s'e en r'e omkring

• Bingo / Lotto speletjies (soek sy maat)

Visuele geheue (die vermoe om stimuli, deur die oe waargeneem, te kan onthou)

356 CHAPTER 4. KWARTAAL 4

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Plaas ongeveer 6 voorwerpe op 'n skinkbord - kind kyk ongeveer 3 sekondes - bedek - kind moet
opnoem wat hy gesien het / neem 1 voorwerp weg - kind moet se wat verwyder is

• Flits prent - kind moet vertel wat hy gesien het

• Audibloks - visuele kaarte

• Visuele vormkonstantheid (die vermoe om die konstantheid van vorms waar te neem, ongeag hul
grootte, kleur, orientasie in die ruimte, ens.)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Vormspeletjies, bv. vormbord / lotto

• Uitsoek van dieselfde vorms en benoeming daarvan

• Assosiasie van vorms met voorwerpe, bv. [U+F04F] (horlosie); [U+F083] vuurhoutjiedosie

• Posisie in die ruimte (die persepsie van die verhouding van 'n voorwerp tot die waarnemer)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Rigtingspeletjies, bv. wie staan voor / agter / links / regs van jou?

• Na-pak van patrone met blokkies of pennetjies

• Voorgrond-/agtergrondpersepsie (die vermoe om op relevante visuele inligting te fokus en dit van
ander minder belangrike inligting te onderskei)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Soek spesifieke voorwerpe in 'n besige prent

• Soek spesifieke voorwerpe in die omgewing, bv. palmboom

• Omlyn voorwerpe wat mekaar oorvleuel

• Legkaarte

• Visuele sluiting (die vermoe om inligting aan te vul en te voltooi wanneer sekere gedeeltes ontbreek)

Voorbeeld van aktiwiteite:

• Kind moet onvoltooide tekening voltooi

• Visuele analise en sintese (die vermoe om 'n prent of voorwerp as 'n geheel waar te neem, dit op
te breek in dele en weer sinvol saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Legkaarte

• Dot-to-dot (na-teken van kolpatroon)

• Na-pak van patrone (boublokke)

Leerders met visuele perseptuele agterstande ondervind probleme in alle aspekte van leer (bv. lees, skryf,
Wiskunde), aangesien bogenoemde aspekte die grondslag vorm vir skolastiese vaardighede.

• OUDITIEWE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting
wat vanaf die ore na die brein gestuur word)

• Ouditiewe geheue (die vermoe om stimuli, deur die ore waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Gee verskillende opdragte, bv. raak met jou hand aan jou kop en spring tweekeer in die lug, ens.

• Lees kort storie en vra vrae wat kind moet beantwoord

• Oorvertel van stories in eie woorde

357

• Pak gekleurde blokkies in volgorde n.a.v. verbale instruksies

• Aanleer van rympies en liedjies

• Se 'n nommer of letters en laat die kind dit herhaal

• Ouditiewe diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille in klanke te hoor)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klap of tik 'n ritmiese patroon en kind moet dit naboots, bv. lank-kort-kort-lank

• Laat kind verskillende geluide identifiseer m.b.v. 'n bandopname van geluide

• Vra kind met watter klank sy naam begin

• Se eenvoudige woord, bv. son. Vra watter klank het hy eerste / laaste / in die middel gehoor

• Vra kind wat hy kan sien wat bv. met 'n s-klank begin

• Ouditiewe analise en sintese (die vermoe om woorde in klanke op te breek en weer saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klank 'n woord, bv. k-a-t; die kind moet se wat hy gehoor het

• Se 'n woord, bv. son; die kind moet die woord klank.

• Klap die woord of jou naam ritmies

• DOMINANSIE (die voorkeur wat 'n persoon aan die gebruik van een bepaalde voet / oog / hand /
oor gee. Dit is 'n rypwordingsproses wat op ongeveer 6-jarige ouderdom voltooi word).

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Moedig die kind aan om sy dominante hand as die leidende hand in aktiwiteite te gebruik

• Moedig oorkruisoefeninge aan, bv. raak met regterelmboog aan linkerknie, en andersom. Doen dit
ritmies saam met musiek.

• Speel rigtingspeletjies.

1. SPESIFIEKE TOEPASSING IN LEERAREAS

• Geletterdheid

voorbereidende lees Iklankprogram)
^ voorbereidende skrif (skrifpatrone en letterformasie)
progressie van bo na onder
progressie van links na reqs

Figure 4.47

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Dramatisering van stories / daaglikse aktiwiteite

358 CHAPTER 4. KWARTAAL 4

• Vertel eenvoudige stories m.b.v. prentjies

• Kinders moet prente van storie in die korrekte volgorde pak en die storie na aanleiding daarvan vertel

• Fynkoordinasie-aktiwiteite (sien paragraaf 3.1.2)

• Wiskunde

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Telaktiwiteite

• Herken, beskryf en weergee van syfers 1 tot 9

• Vergelyking en rangskikking van getalle

• Gebruik van terme soos meer, minder, ligter, swaarder, korter en langer

• Probleemoplossing, bv. meer / minder / ewe veel

• Maak 'n getal 1 meer, bv. 6 7

• Aantel, bv. eerste kind tel tot 3; tweede kind tel verder tot 6; ens.

• Sorteer voorwerpe volgens verskillende eienskappe (bv. al die rooies).

• Lewensvaardigheid

■*■ persoonlike ontwikkelinq

-»• emosionele en sosiale ontwikkelinq

-► fisiese ontwikkeling

Figure 4.48

Voorbeelde van aktiwiteite:

Skep situasies waar hulle hulle voile potensiaal en vaardighede kan ontwikkel om 'n bydrae in die samelew-
ing te maak, bv. "noodsituasies", klasbesprekings en dramatiserings

Geleenthede vir entrepreneurskap, bv. die maak van kaartjies vir verkope.

1. EERSTE KWARTAAL RAPPORT

'n Voorbeeld van 'n elementere (opsionele) verslag oor die leerder se vordering in die eerste kwartaal word
ingesluit, indien die opvoeder dit wenslik ag om aan die ouers verslag te doen.

MODULERAAMWERK

LEERUITKOMSTE

ASSESSERINGSTANDAARDE

continued on next page

359

GESYFERDHEID(LU 1)GETALLE, BEWERK-
INGS EN VERWANTSKAPPEDie leerder kan
getalle en hulle verwantskappe herken, beskryf en
voorstel en kan in die oplossing van probleme met
bekwaamheid en selfvertroue tel, skat, bereken
en kontroleer.(LU 2)PATRONE, FUNKSIES EN
ALGEBRADie leerder kan patrone en ver-
wantskappe herken, beskryf en voorstel en prob-
leme oplos deur algebrai'ese taal en vaardighede
te gebruik.(LU 5)DATA-HANTERINGDie leerder
kan data versamel, opsom, vertoon en krities
ontleed om gevolgtrekkings en voorspellings te
maak en om waarskynlikheid te interpreteer en
te bepaal.GELETTERDHEID(LU l)LUISTERDie
leerder kan luister om inligting te verkry en vir
genot en kan gepas en krities op 'n wye reeks situ-
asies reageer.(LU 2)PRAATDie leerder kan met
vertroue effektief in die gesproke taal in 'n wye reeks
situasies kommunikeer. (LU 3)LEES EN KYKDie
leerder kan lees en kyk vir inligting en genot en
krities reageer op die estetiese, kulturele en emo-
sionele waardes in tekste.(LU4)SKRYFDie leerder
kan verskillende soorte feitelike of verbeeldingstek-
ste vir 'n wye verskeidenheid doeleindes skryf.(LU
5)DINK EN REDENEERDie leerder kan taal ge-
bruik om te dink en te redeneer en kan toegang
verkry tot inligting, dit prosesseer en gebruik om te
leer.

• Fisiese voorwerpe en tekeninge gebruik

• herken dat woorde uit klanke bestaan;

• onderskei tussen verskillende klanke, veral
aan die begin en einde van woorde;

• mondelinge sinne in afsonderlike woorde
verdeel (eers eenlettergrepige woorde ge-
bruik);

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken, soos "Wielie Wielie Walie, die
aap sit op die balie ...".

• prente en foto's noukeurig bekyk en onder-
soek om algemene voorwerpe en ervaringe te
herken;

• 'n prent of figuur in die agtergrond identi-
fiseer;

• prente en woorde bymekaar pas;

• illustrasies gebruik om eenvoudige onder-
skrifte in storieboeke te verstaan;

3.5 begin om klankbewustheid te ontwikkel:

• beginkonsonante en kort vokale herken;

• sommige alfabetletters, soos die letter
waarmee sy/haar naam begin, herken en
benoem;

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken;

• begin om alfabetletters in verskeie kontekste
te herken en benoem (veral letters uit bekende
handelsname en tydskrif- en koerantname) .

Dit word bewys as die leerders:4.1 eksperimenteer
met skryf:tekeninge skep en gebruik om 'n boodskap
oor te dra en as 'n vertrekpunt om te skryf;

360

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

Dit word bewys as die leerders:5.2 taal gebruik om
te dink en te redeneer:

• ooreenkomste en verskille identifiseer en
beskryf;

• dinge wat saam hoort bymekaar pas en dinge
wat verskillend is, vergelyk;

• dinge klassifiseer (soos Sit alle speelgoed in
houer, boeke op rak, kryt in blik);

• dele van 'n geheel identifiseer.

5.3 taal gebruik om te ondersoek:

• vrae vra en verduidelikings soek (bv. hoekom,
wat, wie, hoe, waar, wanneer).

• verduidelikings gee en oplossings aanbied;

• woordraaisels oplos en voltooi.

Table 4.23

361

AVA. . . 7AV "AVA...VAV ... AVA

SKOOL
LEERDER

My vordennq in Graad R
DATUM

AVAV. . . . A7A7A •.-. Av3lV

EMOSIONELE & SOSIALE AANPASING

Het goed aangepas
Leer nog om aan te pas
Speel groog in groepe
Speel net met een
maatjie

LUISTER

Luister met
oandaq
Kan vir n kort
rukkie luister
Host- noq leer
om te luister

DEELNAME

PRAAT

Neem aktief deel aan
klasaktiwitette
Gee meestal goeie
samewerking
Neem nie aktief deel
aan klasaktiwiteite nie

Kan korrek en
duidelik praat
Woordeskat moet
nog uitbrei
Sukkel met sekere
klanke

LIGGAAMSBEWUSTHEID

SKEPPENDE AKTIWITEITE

Kan

liggaamsdele

benoem

Ken

nog

nie al die

liqqaamsdele nie

eem qraac

Hun

i deel

jiwerig om (
te neem
Neem nie deel nie

VERANTWOORDELIKHEID

BUITESPEL

Meem verantwoordelik-
heid vir mu besrttings
en kom my pligte na
Leer nog om
verantwoordelik te wees

Speel graaq buite
Speel nie qraaq
buJte me
Speel qlad nie
buite nie

SKOOLHOOF

OPVOEDER

Figure 4.49

Nommering
• Voltooi:

362

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

2, L 6, 8,

i, , o, , o, , /, , i

2, 5, 8,

Wat kom na?

Wat kom tussen?

6. 7

7, 8. 9

2. ._.

3 5

5, ___

1 3

7. ___

6 g

3, .__

2 L

5. ___

5 7

Figure 4.50

Gesyferdheid LU : 1.3

Table 4.24

Getalbegrip
• Trek soveel vorms dood as wat die syfer in die blokkie aandui. Hoeveel bly oor?

363

l loooooooooo

oooooooooo

AAAAAAAAAA

irtrtrtrtrtr&irtrk

7|QDDDnnnnnni

nnnannnnnn

Figure 4.51

Aktiwiteit : Laat die kinders gereeld afteloefeninge doen met tellers of om ritmies te klap.

Gesyferdheid LU : 1.4

Table 4.25

Sortering
• Trek 'n sirkel om die pare. Tel die pare en skryf die antwoord in die blokkie onder.

364

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

Figure 4.52

Aktiwiteit : Dit is baie belangrik dat kinders die begrip van "2 skoene is een paar" prakties ontdek. Laat
al die kinders hulle skoene uittrek en in die middel van die klas sit. Maak deurmekaar. Laat elkeen sy eie

365

paar skoene soek.

Gesyferdheid LU : 3.2

Table 4.26

Getalbegrip
• Trek een meer en skryf die getal.

••••o

Figure 4.53

Nommering

Gesyferdheid LU : 1.2

Table 4.27

366

• Voltooi:

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

__, 2, L, , 6, , Z,

. o, , 0, , /, , i

, , o, , , O, , , i

2, _ __, 5, __, E,

/ h> ___ t 7 f ___ t ___

Wat kom na?

Wat kom tussen?

6, 7

7. 8, 9

2. ___

3 5

5, ___

1 3

7, ___

6 S

3, ___

2 L

8. ___

5 7

Figure 4.54

Analise en Sintese
Midlynkruising

Gesyferdheid LU : 1.3

Table 4.28

• Watter prentjie sal jy kry as jy die twee prentjies in die blokkie saamvoeg? Trek 'n streep van links na
regs.

367

+ o =

A+A=

+A =

+ =

+ A =

Figure 4.55

Gesyferdheid LU : 1

Table 4.29

Voorgrond/Agtergrond Getalbegrip
Klassifikasie

Tel hoeveel van elke soort voertuig daar is en skryf die getal in die blokkie.

368

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

5^3

— \PJ^

£&

^~(o)-(oy(oV

Figure 4.56

Gesyferdheid LU : 5.2

Table 4.30

4.4 Gr. R Module 4 Gesyferdheid - 08 4

GESYFERDHEID

'n Leerprogram vir Graad R

4 This content is available online at <http://cnx.Org/content/m32555/l.l/>.

369

Module 2

SYFERFORMASIE
OPVOEDERS AFDELING

Memorandum

LEER*nF«S r^ / ~-~7 I5U 'US 5J55SJI »W MR S4TUMIH

I r.C Lf.TTERWEI Q

V»W#W« iWIMantqiwG SaHCnn -MJkrniOrttwiif'iS

J i.LWFN5yAAnn'&HE.3E 'Mlt'«W«M!!«mrM

yOORVEREISTES VIR DHK EN LEER

.:■. i 'in-; .-r. ■.:.

.i.i J ■ >i-'

STWULER'NGSAKTtWITEITE VIR PIWK EH IEEE

<:■■

Ort^fcrfM,

■apn»toiw(V*-kji»^

11* •'lt7iifii!lnin3rc<llHI -.»«»»' K4(^M<n||IIIMH>«iWi4<M'«l

Figure 4.57

VIR DIE OPVOEDER

1. RIGLYNE VIR DIE GEBRUIK VAN DIE PROGRAM

Die aktiwiteite in hierdie program is

•

algemene aktiwiteite wat gerig is op die stimulasie van die basiese komponente van ontwikkeling;
dit is die voorvereistes vir dink en leer;

spesifieke aktiwiteite wat toegepas word op die onderskeie leerareas (Geletterdheid, Wiskunde,
Lewensvaardighede) .

370 CHAPTER 4. KWARTAAL 4

Die program is verdeel in vyf modules. Die tempo waarteen die leerders die eerste vier modules voltooi,
word deur die opvoeder bepaal. Die vyfde module is 'n verrykingsmodule wat na goeddunke deur die opvoeder
benut kan word, maar is nie geskik vir alle leerders me. Elke module sluit alle areas van ontwikkeling in en
toon 'n toenemende moeilikheidsgraad (dus, van maklik na moeilik).

1. ASSESSERING

Assessering word volgens 'n 4-puntskaal gedoen, naamlik

1: voldoen nie aan die vereistes nie;

2: voldoen gedeeltelik aan die vereistes;

3: voldoen aan die vereistes;

4: oorskry die vereistes.

Voorbeeld

Gesyferdheid: LU 1

SpnM* an

onw*^ # .

Sen writs - Melon Ke

■■ ". r .iv,' .:- -. : i'

Sosiale

**— OnwUl-.

°«-»*,'-.

Figure

4.58

1. VOORVEREISTES VIR DINK EN LEER

371

BASIESE KOMPONENTE VAN

ONTWIKKELING EN ALGEMENE
AKTIWITEITE WAT ONTWIKKELING
STIMULEER

Integrasie vind plaas eers wanneer bogenoemde basiese komponente van ontwikkeling gei'ntegreerd saamw-
erk.

Sensories-

motoriese

ontwikkeling

Fisiese en
sosiale faktore

Figure 4.59

Sensories-motoriese ontwikkeling:

Het die leerder sy motoriese mylpale op die verwagte
ouderdom bereik?

Is daar enige ontwikkelingsagterstande?
Fisiese en sosiale faktore

Het die leerder enige fisiese gebreke wat horn strem, byvoorbeeld doofheid?

Het die leerder enige sosiale ontwikkelingsagterstande, byvoorbeeld deprivasie of verskille ten opsigte van
agtergrond?

• MOTORIESE ONTWIKKELING

groot motoriese vaardighede
► fun motoriese vaardighede
motoriese beplanning

Figure 4.60

• GROOT MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van groot spiere in die liggaam)

372 CHAPTER 4. KWARTAAL 4

Voorbeelde van aktiwiteite:

Klim-en-klouteraktiwiteite

Springaktiwiteite (balspele en touspring)

Balanseeraktiwiteite (huppel, eenbeenstaan, eenbeentjiespring, loop op 'n lyn)

• FYN MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van die klein spiere in die liggaam)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Frommel van papier

• Skerknipaktiwiteite en inkleur

• Inryg van krale / wasgoedpennetjies vasknyp

• Kleispel / veters bind

• MOTORIESE BEPLANNING (dit is die sistematiese uitvoering van nie-gewoontevormende ver-
bale opdragte of take) .

Swak motoriese beplanning kan swak werkspoed en lompheid tot gevolg he en kan daartoe lei dat die leerder
langer neem om nuwe vaardighede aan te leer.

• SPRAAK- EN TAALONTWIKKELING

• Oorvertel van stories / eie ondervindings

• Ontwikkeling van 'n woordeskat met behulp van uitstappies, gevolg deur toepaslike klasbesprekings

• Bespreking van wereldgebeure

• Liedjies en rympies

• Die korrekte gebruik van verbale vermoe in verskillende situasies, bv. om 'n telefoon korrek te beant-
woord of 'n boodskap noukeurig oor te dra.

Graad R-leerders moet effektief kan kommunikeer deur taal, kuns, beweging, musiek en dramatisering van
fantasie-ervarings.

• EMOSIONELE EN SOSIALE ONTWIKKELING

positiewe selfbeeldontwikkeling
hanterinq van emosies
empatie met ander
toepaslike sosiale interaksie

Figure 4.61

373

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Wees 'n voorbeeld vir die kind deur te wys dat jy ander se gevoelens, geloof en kultuur respekteer.

• Beklemtoon die kind se positiewe eienskappe en help horn om agressie en negatiewe gevoelens te verwerk
en selfvertroue te ontwikkel.

• Dus: laat die kind besef dat, hoewel jy sy verkeerde optrede / gedrag nie aanvaar nie, jy horn nog
steeds as mens aanvaar.

• Moedig groepspel en deelname daaraan aan.

• KOGNITIEWE ONTWIKKELING - probleemoplossingsvaardighede

jj kreatiwiteit

™ kritiese denke

Figure 4.62

(Kognitiewe vaardighede is denkvaardighede wat 'n mens help om doeltreffend te leer).

Probleemoplossingsvaardighede

• PERSEPTUELE ONTWIKKELING (persepsie is die akkurate waarneming, organisasie en inter-
pretasie van inligting wat vanaf die sintuie na die brein gestuur word) .

Die stimulasie van visuele en ouditiewe perseptuele vaardighede is belangrik by die voorskoolse kind omdat
hierdie vaardighede voorvereistes is vir effektiewe leer.

• VISUELE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting wat
vanaf die oe na die brein gestuur word)

• Liggaamsbeeld (die bewustheid en die ervaring wat 'n mens van sy eie liggaam het)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Instruksies, bv. raak met jou hand aan jou knie, ens.

• Identifiseer liggaamsdele aan 'n pop

• Trek hande af op papier en knip dit uit

• Legkaarte van liggaam (kinders kan self een maak deur 'n prent uit te knip)

• Visuele diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille waar te neem)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Ou tydskrif - kind moet bv. al die s'e en r'e omkring

374 CHAPTER 4. KWARTAAL 4

• Bingo / Lotto speletjies (soek sy maat)

• Visuele geheue (die vermoe om stimuli, deur die oe waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Plaas ongeveer 6 voorwerpe op 'n skinkbord - kind kyk ongeveer 3 sekondes - bedek - kind moet
opnoem wat hy gesien het / neem 1 voorwerp weg - kind moet se wat verwyder is

• Flits prent - kind moet vertel wat hy gesien het

• Audibloks - visuele kaarte

• Visuele vormkonstantheid (die vermoe om die konstantheid van vorms waar te neem, ongeag hul
grootte, kleur, orientasie in die ruimte, ens.)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Vormspeletjies, bv. vormbord / lotto

• Uitsoek van dieselfde vorms en benoeming daarvan

• Assosiasie van vorms met voorwerpe, bv. [U+F04F] (horlosie); [U+F083] vuurhoutjiedosie

• Posisie in die ruimte (die persepsie van die verhouding van 'n voorwerp tot die waarnemer)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Rigtingspeletjies, bv. wie staan voor / agter / links / regs van jou?

• Na-pak van patrone met blokkies of pennetjies

• Voorgrond-/agtergrondpersepsie (die vermoe om op relevante visuele inligting te fokus en dit van
ander minder belangrike inligting te onderskei)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Soek spesifieke voorwerpe in 'n besige prent

• Soek spesifieke voorwerpe in die omgewing, bv. palmboom

• Omlyn voorwerpe wat mekaar oorvleuel

• Legkaarte

• Visuele sluiting (die vermoe om inligting aan te vul en te voltooi wanneer sekere gedeeltes ontbreek)

Voorbeeld van aktiwiteite:

• Kind moet onvoltooide tekening voltooi

• Visuele analise en sintese (die vermoe om 'n prent of voorwerp as 'n geheel waar te neem, dit op
te breek in dele en weer sinvol saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Legkaarte

• Dot-to-dot (na-teken van kolpatroon)

• Na-pak van patrone (boublokke)

Leerders met visuele perseptuele agterstande ondervind probleme in alle aspekte van leer (bv. lees, skryf,
Wiskunde), aangesien bogenoemde aspekte die grondslag vorm vir skolastiese vaardighede.

• OUDITIEWE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting
wat vanaf die ore na die brein gestuur word)

• Ouditiewe geheue (die vermoe om stimuli, deur die ore waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

375

• Gee verskillende opdragte, bv. raak met jou hand aan jou kop en spring tweekeer in die lug, ens.

• Lees kort storie en vra vrae wat kind moet beantwoord

• Oorvertel van stories in eie woorde

• Pak gekleurde blokkies in volgorde n.a.v. verbale instruksies

• Aanleer van rympies en liedjies

• Se 'n nommer of letters en laat die kind dit herhaal

• Ouditiewe diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille in klanke te hoor)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klap of tik 'n ritmiese patroon en kind moet dit naboots, bv. lank-kort-kort-lank

• Laat kind verskillende geluide identifiseer m.b.v. 'n bandopname van geluide

• Vra kind met watter klank sy naam begin

• Se eenvoudige woord, bv. son. Vra watter klank het hy eerste / laaste / in die middel gehoor

• Vra kind wat hy kan sien wat bv. met 'n s-klank begin

• Ouditiewe analise en sintese (die vermoe om woorde in klanke op te breek en weer saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klank 'n woord, bv. k-a-t; die kind moet s6 wat hy gehoor het

• Se 'n woord, bv. son; die kind moet die woord klank.

• Klap die woord of jou naam ritmies

• DOMINANSIE (die voorkeur wat 'n persoon aan die gebruik van een bepaalde voet / oog / hand /
oor gee. Dit is 'n rypwordingsproses wat op ongeveer 6-jarige ouderdom voltooi word).

Voorbeelde van aktiwiteite:

•

1. SPESIFIEKE TOEPASSING IN LEERAREAS

• Geletterdheid

voorbereidende lees Iklankprogram)
)» voorbereidende skrif (skrifpatrone en letterformasie)
progressie van bo na onder
progressie van links na reqs

Figure 4.63

Voorbeelde van aktiwiteite:

376 CHAPTER 4. KWARTAAL 4

• Dramatisering van stories / daaglikse aktiwiteite

• Vertel eenvoudige stories m.b.v. prentjies

• Kinders moet prente van storie in die korrekte volgorde pak en die storie na aanleiding daarvan vertel

• Fynkoordinasie-aktiwiteite (sien paragraaf 3.1.2)

• Wiskunde

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Telaktiwiteite

• Herken, beskryf en weergee van syfers 1 tot 9

• Vergelyking en rangskikking van getalle

• Gebruik van terme soos meer, minder, ligter, swaarder, korter en langer

• Probleemoplossing, bv. meer / minder / ewe veel

• Maak 'n getal 1 meer, bv. 6 7

• Aantel, bv. eerste kind tel tot 3; tweede kind tel verder tot 6; ens.

• Sorteer voorwerpe volgens verskillende eienskappe (bv. al die rooies).

• Lewensvaardigheid

-*■ persoonlike ontwikkelinq

-► emosionele en sosiale ontwikkelinq

-► fisiese ontwikkeling

Figure 4.64

Voorbeelde van aktiwiteite:

Skep situasies waar hulle hulle voile potensiaal en vaardighede kan ontwikkel om 'n bydrae in die samelew-
ing te maak, bv. "noodsituasies", klasbesprekings en dramatiserings

Geleenthede vir entrepreneurskap, bv. die maak van kaartjies vir verkope.

1. EERSTE KWARTAAL RAPPORT

'n Voorbeeld van 'n elementere (opsionele) verslag oor die leerder se vordering in die eerste kwartaal word
ingesluit, indien die opvoeder dit wenslik ag om aan die ouers verslag te doen.

MODULERAAMWERK

continued on next page

377

LEERUITKOMSTE

ASSESSERINGSTANDAARDE

GESYFERDHEID(LU 1)GETALLE, BEWERK-
INGS EN VERWANTSKAPPEDie leerder kan
getalle en hulle verwantskappe herken, beskryf en
voorstel en kan in die oplossing van probleme met
bekwaamheid en selfvertroue tel, skat, bereken
en kontroleer.(LU 2)PATRONE, FUNKSIES EN
ALGEBRADie leerder kan patrone en ver-
wantskappe herken, beskryf en voorstel en prob-
leme oplos deur algebrai'ese taal en vaardighede
te gebruik.(LU 5)DATA-HANTERINGDie leerder
kan data versamel, opsom, vertoon en krities
ontleed om gevolgtrekkings en voorspellings te
maak en om waarskynlikheid te interpreteer en
te bepaal.GELETTERDHEID(LU l)LUISTERDie
leerder kan luister om inligting te verkry en vir
genot en kan gepas en krities op 'n wye reeks situ-
asies reageer.(LU 2)PRAATDie leerder kan met
vertroue effektief in die gesproke taal in 'n wye reeks
situasies kommunikeer. (LU 3)LEES EN KYKDie
leerder kan lees en kyk vir inligting en genot en
krities reageer op die estetiese, kulturele en emo-
sionele waardes in tekste.(LU4)SKRYFDie leerder
kan verskillende soorte feitelike of verbeeldingstek-
ste vir 'n wye verskeidenheid doeleindes skryf.(LU
5)DINK EN REDENEERDie leerder kan taal ge-
bruik om te dink en te redeneer en kan toegang
verkry tot inligting, dit prosesseer en gebruik om te
leer.

• Fisiese voorwerpe en tekeninge gebruik

• herken dat woorde uit klanke bestaan;

• onderskei tussen verskillende klanke, veral
aan die begin en einde van woorde;

• mondelinge sinne in afsonderlike woorde
verdeel (eers eenlettergrepige woorde ge-
bruik);

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken, soos "Wielie Wielie Walie, die
aap sit op die balie ...".

• prente en foto's noukeurig bekyk en onder-
soek om algemene voorwerpe en ervaringe te
herken;

• 'n prent of figuur in die agtergrond identi-
fiseer;

• prente en woorde bymekaar pas;

• illustrasies gebruik om eenvoudige onder-
skrifte in storieboeke te verstaan;

3.5 begin om klankbewustheid te ontwikkel:

• beginkonsonante en kort vokale herken;

• sommige alfabetletters, soos die letter
waarmee sy/haar naam begin, herken en
benoem;

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken;

• begin om alfabetletters in verskeie kontekste
te herken en benoem (veral letters uit bekende
handelsname en tydskrif- en koerantname) .

Dit word bewys as die leerders:4.1 eksperimenteer
met skryf:tekeninge skep en gebruik om 'n boodskap

378

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

Dit word bewys as die leerders:5.2 taal gebruik om
te dink en te redeneer:

• ooreenkomste en verskille identifiseer en
beskryf;

• dinge wat saam hoort bymekaar pas en dinge
wat verskillend is, vergelyk;

• dinge klassifiseer (soos Sit alle speelgoed in
houer, boeke op rak, kryt in blik);

• dele van 'n geheel identifiseer.

5.3 taal gebruik om te ondersoek:

• vrae vra en verduidelikings soek (bv. hoekom,
wat, wie, hoe, waar, wanneer).

• verduidelikings gee en oplossings aanbied;

• woordraaisels oplos en voltooi.

Table 4.31

379

AVA. . . 7AV "AVA...VAV ... AVA

SKOOL
LEERDER

My vordennq in Graad R
DATUM

AVAV. . . . A7A7A •.-. Av3lV

EMOSIONELE & SOSIALE AANPASING

Het goed aangepas
Leer nog om aan te pas
Speel groog in groepe
Speel net met een
maatjie

LUISTER

Luister met
oandaq
Kan vir n kort
rukkie luister
Host- noq leer
om te luister

DEELNAME

PRAAT

Neem aktief deel aan
klasaktiwitette
Gee meestal goeie
samewerking
Neem nie aktief deel
aan klasaktiwiteite nie

Kan korrek en
duidelik praat
Woordeskat moet
nog uitbrei
Sukkel met sekere
klanke

LIGGAAMSBEWUSTHEID

SKEPPENDE AKTIWITEITE

Kan

liggaamsdele

benoem

Ken

nog

nie al die

liqqaamsdele nie

eem qraac

Hun

i deel

jiwerig om (
te neem
Neem nie deel nie

VERANTWOORDELIKHEID

BUITESPEL

Meem verantwoordelik-
heid vir mu besrttings
en kom my pligte na
Leer nog om
verantwoordelik te wees

Speel graaq buite
Speel nie qraaq
buJte me
Speel qlad nie
buite nie

SKOOLHOOF

OPVOEDER

Figure 4.65

Analise en Sintese
Motoriese Beplanning

380

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

• Teken dieselfde prentjies stap-vir-stap onderaan.

Figure 4.66

Gesyferdheid LU : 2.1

Table 4.32

Vormkonstantheid
Midlynkruising

Verbind die twee houers wat dieselfde is. Trek die lyn van links na regs.

381

^^X

Figure 4.67

Gesyferdheid LU : 1.4

Table 4.33

Ruimtelike verhoudings
Analise en Sintese

Teken dieselfde patroon in die blokkie langsaan.

382

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

Linkerhand

Reqterhand

•

• •

•

• •

•

• •

•

• • •

• • • •

• • •

• 9 9 *

Figure 4.68

Gesyferdheid LU : 2.1

Ruimtelike verhoudings
Analise en Sintese

Table 4.34

Teken dieselfde patroon in die blokkie langsaan.

383

Regie rhand

Linkerhand

•

Figure 4.69

Gesyferdheid LU : 2.1

Oorsake en Gevolg
Logiese Redenasie

Table 4.35

Verbind die natuurlike bron met sy produk.

384

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

Figure 4.70

Bespreking: Watter ander produkte kry ons nog van die prente links - bring voorbeelde of prente. Maak
gebruik van produkte, bv. eiers, botter vir 'n bak-en-brou aktiwiteit.

Gesyferdheid LU : 5.2

Table 4.36

Fyn koordinasie

Getalbegrip

Posisie in die Ruimte

Teken in elke ry die aantal sirkels.

385

Figure 4.71

Aktiwiteit: Kleur die boonste ry se sirkels blou, die middelste geel en die onderste groen.
Vrae: Hoeveel sirkels is daar van elke kleur?

Gesyferdheid LU : 1.2

Table 4.37

4.5 Gr. R Module 4 Lewensvaardighede - 05 5

LEWENSVAARDIGHEDE
'n Leerprogram vir Graad R
Module 3
LOGIESE DENKE EN REDENASIE

5 This content is available online at <http://cnx.Org/content/m32563/l.l/>.

386

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

OPVOEDERS AFDELING

Memorandum

LEERAHFAS

1. GELETTEHDHEID

Vwia ■■:»'« l>.'(<JV4 4N4

SauWiionnonn onr«**»*rg

Mm i -■*■■• i

yOOHVEREISTES V1R PINK EN LEER

agterchon ptnliqt wg
- EEmmqmmm *-:

«d Fa*tc *l 5<**# F(M0t

'i.. j- F*f! -■

8TIMULE RINGS** Tt WITEITE VIR QiNK EN LEE«

SFE*HEKET0gr«aiMWlEtW*M*3

■■WOtnwOA-AArt^

Tr -*-^'

da 'Ufnni»]i-F3M-1IMI nt-w^f SojH>MfflOt Q m inywrtK ***i

Figure 4.72

VIR DIE OPVOEDER

1. RIGLYNE VIR DIE GEBRUIK VAN DIE PROGRAM

Die aktiwiteite in hierdie program is

• algemene aktiwiteite wat gerig is op die stimulasie van die basiese komponente van ontwikkeling;
dit is die voorvereistes vir dink en leer;

• spesifieke aktiwiteite wat toegepas word op die onderskeie leerareas (Geletterdheid, Wiskunde,
Lewensvaardighede) .

387

1. ASSESSERING

Assessering word volgens 'n 4-puntskaal gedoen, naamlik

1: voldoen nie aan die vereistes nie;

2: voldoen gedeeltelik aan die vereistes;

3: voldoen aan die vereistes;

4: oorskry die vereistes.

Voorbeeld

Gesyferdheid: LU 1

■ ' '^^'

■ -..0* n^ , ■

Si»ai* en

„M*V°« t . . '

Senwriis - Melon Ke

«;•„»<, ■ •

«..»... „„«„;,•■.

"*««,'■.

Figure

4.73

1. VOORVEREISTES VIR DINK EN LEER

BASIESE KOMPONENTE VAN

ONTWIKKELING EN ALGEMENE
AKTIWITEITE WAT ONTWIKKELING
STIMULEER

388 CHAPTER 4. KWARTAAL 4

Integrasie vind plaas eers wanneer bogenoemde basiese komponente van ontwikkeling gei'ntegreerd saamw-
erk.

Figure 4.74

Sensories-motoriese ontwikkeling:

Het die leerder sy motoriese mylpale op die verwagte
ouderdom bereik?

Is daar enige ontwikkelingsagterstande?
Fisiese en sosiale faktore

Het die leerder enige fisiese gebreke wat hom strem, byvoorbeeld doofheid?

Het die leerder enige sosiale ontwikkelingsagterstande, byvoorbeeld deprivasie of verskille ten opsigte van
agtergrond?

• MOTORIESE ONTWIKKELING

groot motoriese vaardighede
► fun motoriese vaardighede
motoriese beplanning

Figure 4.75

• GROOT MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van groot spiere in die liggaam)
Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klim-en-klouteraktiwiteite

389

• Springaktiwiteite (balspele en touspring)

• Balanseeraktiwiteite (huppel, eenbeenstaan, eenbeentjiespring, loop op 'n lyn)

• FYN MOTORIESE VAARDIGHEDE (samewerking van die klein spiere in die liggaam)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Frommel van papier

• Skerknipaktiwiteite en inkleur

• Inryg van krale / wasgoedpennetjies vasknyp

• Kleispel / veters bind

• MOTORIESE BEPLANNING (dit is die sistematiese uitvoering van nie-gewoontevormende ver-
bale opdragte of take) .

Swak motoriese beplanning kan swak werkspoed en lompheid tot gevolg he en kan daartoe lei dat die leerder
langer neem om nuwe vaardighede aan te leer.

• SPRAAK- EN TAALONTWIKKELING

Oorvertel van stories / eie ondervindings

Ontwikkeling van 'n woordeskat met behulp van uitstappies, gevolg deur toepaslike klasbesprekings

Bespreking van wereldgebeure

• Liedjies en rympies

•

Die korrekte gebruik van verbale vermoe in verskillende situasies, bv. om 'n telefoon korrek te beant-
woord of 'n boodskap noukeurig oor te dra.

Graad R-leerders moet effektief kan kommunikeer deur taal, kuns, beweging, musiek en dramatisering van
fantasie-ervarings.

• EMOSIONELE EN SOSIALE ONTWIKKELING

positiewe selfbeeldontwikkeling
hanterinq van emosies
empatie met ander
toepaslike sosiale interaksie

Figure 4.76

Voorbeelde van aktiwiteite:

390 CHAPTER 4. KWARTAAL 4

• Wees 'n voorbeeld vir die kind deur te wys dat jy ander se gevoelens, geloof en kultuur respekteer.

• Beklemtoon die kind se positiewe eienskappe en help horn om agressie en negatiewe gevoelens te verwerk
en selfvertroue te ontwikkel.

Dus: laat die kind besef dat, hoewel jy sy verkeerde optrede / gedrag nie aanvaar nie, jy horn nog
steeds as mens aanvaar.
Moedig groepspel en deelname daaraan aan.

•

• KOGNITIEWE ONTWIKKELING - probleemoplossingsvaardighede

jf kreatiwiteit

™ kritiese denke

Figure 4.77

(Kognitiewe vaardighede is denkvaardighede wat 'n mens help om doeltreffend te leer).

Probleemoplossingsvaardighede

• PERSEPTUELE ONTWIKKELING (persepsie is die akkurate waarneming, organisasie en inter-
pretasie van inligting wat vanaf die sintuie na die brein gestuur word) .

Die stimulasie van visuele en ouditiewe perseptuele vaardighede is belangrik by die voorskoolse kind omdat
hierdie vaardighede voorvereistes is vir effektiewe leer.

• VISUELE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting wat
vanaf die oe na die brein gestuur word)

• Liggaamsbeeld (die bewustheid en die ervaring wat 'n mens van sy eie liggaam het)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Instruksies, bv. raak met jou hand aan jou knie, ens.

•

Identifiseer liggaamsdele aan 'n pop

• Trek hande af op papier en knip dit uit

•

Legkaarte van liggaam (kinders kan self een maak deur 'n prent uit te knip)
Visuele diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille waar te neem)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Ou tydskrif - kind moet bv. al die s'e en r'e omkring

• Bingo / Lotto speletjies (soek sy maat)

• Visuele geheue (die vermoe om stimuli, deur die oe waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Plaas ongeveer 6 voorwerpe op 'n skinkbord - kind kyk ongeveer 3 sekondes - bedek - kind moet
opnoem wat hy gesien het / neem 1 voorwerp weg - kind moet se wat verwyder is

391

• Flits prent - kind moet vertel wat hy gesien het

• Audibloks - visuele kaarte

• Visuele vormkonstantheid (die vermoe om die konstantheid van vorms waar te neem, ongeag hul
grootte, kleur, orientasie in die ruimte, ens.)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Vormspeletjies, bv. vormbord / lotto

• Uitsoek van dieselfde vorms en benoeming daarvan

• Assosiasie van vorms met voorwerpe, bv. [U+F04F] (horlosie); [U+F083] vuurhoutjiedosie

• Posisie in die ruimte (die persepsie van die verhouding van 'n voorwerp tot die waarnemer)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Rigtingspeletjies, bv. wie staan voor / agter / links / regs van jou?

• Na-pak van patrone met blokkies of pennetjies

• Voorgrond-/agtergrondpersepsie (die vermoe om op relevante visuele inligting te fokus en dit van
ander minder belangrike inligting te onderskei)

Voorbeelde van aktiwiteite:

Soek spesifieke voorwerpe in 'n besige prent

Soek spesifieke voorwerpe in die omgewing, bv. palmboom

Omlyn voorwerpe wat mekaar oorvleuel

Legkaarte

Visuele sluiting (die vermoe om inligting aan te vul en te voltooi wanneer sekere gedeeltes ontbreek)

Voorbeeld van aktiwiteite:

• Kind moet onvoltooide tekening voltooi

• Visuele analise en sintese (die vermoe om 'n prent of voorwerp as 'n geheel waar te neem, dit op
te breek in dele en weer sinvol saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Legkaarte

• Dot-to-dot (na-teken van kolpatroon)

• Na-pak van patrone (boublokke)

Leerders met visuele perseptuele agterstande ondervind probleme in alle aspekte van leer (bv. lees, skryf,
Wiskunde), aangesien bogenoemde aspekte die grondslag vorm vir skolastiese vaardighede.

• OUDITIEWE PERSEPSIE (die akkurate waarneming, organisasie en interpretasie van inligting
wat vanaf die ore na die brein gestuur word)

• Ouditiewe geheue (die vermoe om stimuli, deur die ore waargeneem, te kan onthou)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Gee verskillende opdragte, bv. raak met jou hand aan jou kop en spring tweekeer in die lug, ens.

• Lees kort storie en vra vrae wat kind moet beantwoord

• Oorvertel van stories in eie woorde

• Pak gekleurde blokkies in volgorde n.a.v. verbale instruksies

• Aanleer van rympies en liedjies

• Se 'n nommer of letters en laat die kind dit herhaal

• Ouditiewe diskriminasie (die vermoe om ooreenkomste en verskille in klanke te hoor)

392

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klap of tik 'n ritmiese patroon en kind moet dit naboots, bv. lank-kort-kort-lank

• Laat kind verskillende geluide identifiseer m.b.v. 'n bandopname van geluide

• Vra kind met watter klank sy naam begin

• Se eenvoudige woord, bv. son . Vra watter klank het hy eerste / laaste / in die middel gehoor

• Vra kind wat hy kan sien wat bv. met 'n s-klank begin

• Ouditiewe analise en sintese (die vermoe om woorde in klanke op te breek en weer saam te voeg)

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Klank 'n woord, bv. k-a-t; die kind moet se wat hy gehoor het

• Se 'n woord, bv. son; die kind moet die woord klank.

• Klap die woord of jou naam ritmies

• DOMINANSIE (die voorkeur wat 'n persoon aan die gebruik van een bepaalde voet / oog / hand /
oor gee. Dit is 'n rypwordingsproses wat op ongeveer 6-jarige ouderdom voltooi word).

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Moedig die kind aan om sy dominante hand as die leidende hand in aktiwiteite te gebruik

• Moedig oorkruisoefeninge aan, bv. raak met regterelmboog aan linkerknie, en andersom. Doen dit
ritmies saam met musiek.

• Speel rigtingspeletjies.

1. SPESIFIEKE TOEPASSING IN LEERAREAS

• Geletterdheid

voorbereidende lees Iklankprogram)
^ voorbereidende skrif (skrifpatrone en letterformasie)
proqressie van bo na onder
proqressie van links na reqs

Figure 4.78

Voorbeelde van aktiwiteite:

Dramatisering van stories / daaglikse aktiwiteite

Vertel eenvoudige stories m.b.v. prentjies

Kinders moet prente van storie in die korrekte volgorde pak en die storie na aanleiding daarvan vertel

Fynkoordinasie-aktiwiteite (sien paragraaf 3.1.2)

Wiskunde

393

Voorbeelde van aktiwiteite:

• Telaktiwiteite

• Herken, beskryf en weergee van syfers 1 tot 9

• Vergelyking en rangskikking van getalle

• Gebruik van terme soos meer, minder, ligter, swaarder, korter en langer

• Probleemoplossing, bv. meer / minder / ewe veel

• Maak 'n getal 1 meer, bv. 6 7

• Aantel, bv. eerste kind tel tot 3; tweede kind tel verder tot 6; ens.

• Sorteer voorwerpe volgens verskillende eienskappe (bv. al die rooies).

• Lewensvaardigheid

-> persoonlike ontwikkelinq

-> emosionele en sosiale ontwikkel im

-► fisiese ontwikkeling

Figure 4.79

Voorbeelde van aktiwiteite:

Skep situasies waar hulle hulle voile potensiaal en vaardighede kan ontwikkel om 'n bydrae in die samelew-
ing te maak, bv. "noodsituasies", klasbesprekings en dramatiserings

Geleenthede vir entrepreneurskap, bv. die maak van kaartjies vir verkope.

1. EERSTE KWARTAAL RAPPORT

'n Voorbeeld van 'n elementere (opsionele) verslag oor die leerder se vordering in die eerste kwartaal word
ingesluit, indien die opvoeder dit wenslik ag om aan die ouers verslag te doen.

394

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

MODULERAAMWERK

LEERUITKOMSTE

ASSESSERINGSTANDAARDE

GESYFERDHEID(LU 1)GETALLE, BEWERK-
INGS EN VERWANTSKAPPEDie leerder kan
getalle en hulle verwantskappe herken, beskryf en
voorstel en kan in die oplossing van probleme met
bekwaamheid en selfvertroue tel, skat, bereken
en kontroleer.(LU 2)PATRONE, FUNKSIES EN
ALGEBRADie leerder kan patrone en ver-
wantskappe herken, beskryf en voorstel en prob-
leme oplos deur algebrai'ese taal en vaardighede
te gebruik.(LU 5)DATA-HANTERINGDie leerder
kan data versamel, opsom, vertoon en krities
ontleed om gevolgtrekkings en voorspellings te
maak en om waarskynlikheid te interpreteer en
te bepaal.GELETTERDHEID(LU l)LUISTERDie
leerder kan luister om inligting te verkry en vir
genot en kan gepas en krities op 'n wye reeks situ-
asies reageer.(LU 2)PRAATDie leerder kan met
vertroue effektief in die gesproke taal in 'n wye reeks
situasies kommunikeer. (LU 3)LEES EN KYKDie
leerder kan lees en kyk vir inligting en genot en
krities reageer op die estetiese, kulturele en emo-
sionele waardes in tekste.(LU4)SKRYFDie leerder
kan verskillende soorte feitelike of verbeeldingstek-
ste vir 'n wye verskeidenheid doeleindes skryf.(LU
5)DINK EN REDENEERDie leerder kan taal ge-
bruik om te dink en te redeneer en kan toegang
verkry tot inligting, dit prosesseer en gebruik om te
leer.

• Fisiese voorwerpe en tekeninge gebruik

• herken dat woorde uit klanke bestaan;

• onderskei tussen verskillende klanke, veral
aan die begin en einde van woorde;

• mondelinge sinne in afsonderlike woorde
verdeel (eers eenlettergrepige woorde ge-
bruik);

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken, soos "Wielie Wielie Walie, die
aap sit op die balie ...".

• prente en foto's noukeurig bekyk en onder-
soek om algemene voorwerpe en ervaringe te
herken;

• 'n prent of figuur in die agtergrond identi-
fiseer;

• prente en woorde bymekaar pas;

• illustrasies gebruik om eenvoudige onder-
skrifte in storieboeke te verstaan;

3.5 begin om klankbewustheid te ontwikkel:

• beginkonsonante en kort vokale herken;

• sommige alfabetletters, soos die letter
waarmee sy/haar naam begin, herken en
benoem;

• sommige rymwoorde in algemene rympies en
liedjies herken;

• begin om alfabetletters in verskeie kontekste
te herken en benoem (veral letters uit bekende
handelsname en tydskrif- en koerantname) .

Dit word bewvs as die leerders:4 1 eksnerimenteer

Table 4.38

395

ZVA. . . V AV° "AVA...VAV ... AVA "' VAV... d7A"

SKOOL
LEERDER

vordennc

in Graad R
DATUM :

. AVA7,

AVA7A

EMOSIONELE & SOSIALE AANPASING

Het goed aangepas
Leer nog om aan te pas
Speel groog in groepe
Speel net. met een
maatjie

DEELNAME

Neem aktief deel aan
klasaktiwiteite
Gee meestal goeie
samewerking
Neem nie aktief deel
aan klasaktiwiteite nie

LIGGAAMSBEWUSTHEID

"33°

benoem

Ken nog nie al die
liggaamsdele nie

VERANTWOORDELIKHEID

Neem verantwoordelik-

heid

■my

besitti

ngs

en kom my pligte na
Leer nog om
verantwoordelik te wees

Kan vir n kort
rukkie luistor
rloet nog leer
om te luister

PRAAT

Kan korrek en
duidelik praat
Woordeskat moet
nog uitbrei
Sukkel met sekere
klanke

SKEPPENDE AKTIWITEITE

Neem graag dee!

Huiweng orn deel

te neem

Neem nie deel nie

BUITESPEL

Speel Qraaq buite
_ Speel nie qraaq

DUJte rue
... Speel glad nie

buite nie

SKOOLHOOF

OPVOEDER

Figure 4.80

396

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

Ouditiewe Diskriminasie

Lewensvaardigheid

Klassifikasie

• Fine coordinationLetter FormationTrek 'n groen sirkel om die voertuie wat met 'n b begin, 'n geel
sirkel om die wat met 'n t begin en 'n rooi kruis deur al die voertuie wat ons in nood help.

Figure 4.81

397

Bespreking: Noem die vyf voertuie wat cms in noodsituasies help en se wat hulle doen om ons te help.
Hoe ken ons hulle tussen ander voertuie uit?

Lewensvaardigheid LO : 2.3

Table 4.39

Kritiese en Kreatiewe Denke

Padveiligheid

Vrae:

1. Watter voertuig is aan die verkeersman se linkerkant?

2. Watter voertuig is aan die verkeersman se regterkant?

3. Watter voertuig staan agter die verkeersman?

4. Watter voertuig staan voor die verkeersman?

5. Wat noem jy iemand wat langs die pad stap?

6. Aan watter kant van die pad moet jy stap?

7. Op watter plek kan jy die pad kruis?

8. Sien jy iets in die prentjie wat baie gevaarlik is? Bespreek dit.

9. Met watter soort vervoer kom jy soggens skool toe?

10. Van watter soort vervoer word daar gebruik gemaak om goedere te vervoer?

11. Hoekom is vervoer belangrik vir ons land?

Bespreking: Padveiligheid is baie belangrik en moet deeglik bespreek en prakties geoefen word, bv.
om oor 'n pad te stap.

hoe

Lewensvaardigheid LO : 1.4

Table 4.40

398

CHAPTER 4. KWARTAAL 4

Figure 4.82

ATTRIBUTIONS 399

Attributions

Collection: Graad R 'n Leerprogram

Edited by: Siyavula Uploaders

URL: http://cnx.Org/content/collll34/l.l/

License: http://creativecommons.Org/licenses/by/3.0/

Module: "Gr R Module 1 Geletterdheid"

Used here as: "Gr. R Module 1 Geletterdheid - 01"

By: Siyavula Uploaders

URL: http://cnx.org/content/m32534/l-l/

Pages: 1-21

License: http://creativecommons.org/licenses/by/3-0/

Module: "Gr. R Module 1 Geletterdheid - 02"

By: Siyavula Uploaders

URL: http://cnx.org/content/m32535/l-l/

Pages: 22-43

License: http://creativecommons.org/licenses/by/3-0/

Module: "Gr. R Module 2 Gesyferdheid - 01"

Used here as: "Gr. R Module 1 Gesyferdheid - 01"

By: Siyavula Uploaders

URL: http://cnx.org/content/m32544/l-l/

Pages: 43-62

License: http://creativecommons.org/licenses/by/3-0/

Module: "Gr. R Module 2 Gesyferdheid - 02"

Used here as: "Gr. R Module 1 Gesyferdheid - 02"

By: Siyavula Uploaders

URL: http://cnx.org/content/m32549/l-l/

Pages: 62-83

License: http://creativecommons.org/licenses/by/3-0/

Module: "Gr. R Module 3 Lewensvaardighede - 01"

Used here as: "Gr. R Module 1 Lewensvaardighede - 01"

By: Siyavula Uploaders

URL: http://cnx.org/content/m32556/l-l/

Pages: 83-97

License: http://creativecommons.org/licenses/by/3-0/

Module: "Gr. R Module 3 Lewensvaardighede - 02"

Used here as: "Gr. R Module 1 Lewensvaardighede - 02"

By: Siyavula Uploaders

URL: http://cnx.org/content/m32559/l-l/

Pages: 97-113

License: http://creativecommons.org/licenses/by/3-0/

400 ATTRIBUTIONS

Module: "Gr. R Module 1 Geletterdheid - 03"

Used here as: "Gr. R Module 2 Geletterdheid - -3"

By: Siyavula Uploaders

URL: http://cnx.org/content/m32536/l-l/

Pages: 115-136

License: http://creativecommons.Org/licenses/by/3.0/

Module: "Gr. R Module 1 Geletterdheid - 04"

Used here as: "Gr. R Module 2 Geletterdheid - 04"

By: Siyavula Uploaders

URL: http://cnx.org/content/m32537/l-l/

Pages: 136-155

License: http://creativecommons.org/licenses/by/3-0/

Module: "Gr. R Module 2 Gesyferdheid - 03"

By: Siyavula Uploaders

URL: http://cnx.org/content/m32550/l-l/

Pages: 155-176

License: http://creativecommons.org/licenses/by/3-0/

Module: "Gr. R Module 2 Gesyferdheid - 04"

By: Siyavula Uploaders

URL: http://cnx.org/content/m32551/l-l/

Pages: 177-197

License: http://creativecommons.org/licenses/by/3-0/

Module: "Gr. R Module 3 Lewensvaardighede - 03"

Used here as: "Gr. R Module 2 Lewensvaardighede - 03"

By: Siyavula Uploaders

URL: http://cnx.org/content/m32560/l-l/

Pages: 198-211

License: http://creativecommons.org/licenses/by/3-0/

Module: "Gr. R Module 1 Geletterdheid - 05"

Used here as: "Gr. R Module 3 Geletterdheid - 05"

By: Siyavula Uploaders

URL: http://cnx.org/content/m32538/l-l/

Pages: 213-233

License: http://creativecommons.org/licenses/by/3-0/

Module: "Gr. R Module 1 Geletterdheid - 06"

Used here as: "Gr. R Module 3 Geletterdheid - 06"

By: Siyavula Uploaders

URL: http://cnx.org/content/m32539/l-l/

Pages: 233-253

License: http://creativecommons.org/licenses/by/3-0/

ATTRIBUTIONS 401

Module: "Gr. R Module 2 Gesyferdheid - 05"

Used here as: "Gr. R Module 3 Gesyferdheid - 05"

By: Siyavula Uploaders

URL: http://cnx.org/content/m32552/l-l/

Pages: 253-269

License: http://creativecommons.Org/licenses/by/3.0/

Module: "Gr. R Module 2 Gesyferdheid - 06"

Used here as: "Gr. R Module 3 Gesyferdheid - 06"

By: Siyavula Uploaders

URL: http://cnx.org/content/m32553/l-l/

Pages: 269-287

License: http://creativecommons.org/licenses/by/3-0/

Module: "Gr. R Module 3 Lewensvaardighede - 04"

By: Siyavula Uploaders

URL: http://cnx.org/content/m32562/l-l/

Pages: 287-303

License: http://creativecommons.org/licenses/by/3-0/

Module: "Gr. R Module 1 Geletterdheid - 07"

Used here as: "Gr. R Module 4 Geletterdheid - 07"

By: Siyavula Uploaders

URL: http://cnx.org/content/m32543/l-l/

Pages: 305-329

License: http://creativecommons.org/licenses/by/3-0/

Module: "Gr. R Module 1 Geletterdheid - 08"

Used here as: "Gr. R Module 4 Geletterdheid - 08"

By: Siyavula Uploaders

URL: http://cnx.org/content/m32565/l-l/

Pages: 329-350

License: http://creativecommons.org/licenses/by/3-0/

Module: "Gr. R Module 2 Gesyferdheid - 07"

Used here as: "Gr. R Module 4 Gesyferdheid - 07"

By: Siyavula Uploaders

URL: http://cnx.org/content/m32554/l-l/

Pages: 350-368

License: http://creativecommons.org/licenses/by/3-0/

Module: "Gr. R Module 2 Gesyferdheid - Module 8"

Used here as: "Gr. R Module 4 Gesyferdheid - 08"

By: Siyavula Uploaders

URL: http://cnx.org/content/m32555/l-l/

Pages: 368-385

License: http://creativecommons.org/licenses/by/3-0/

402 ATTRIBUTIONS

Module: "Gr. R Module 3 Lewensvaardighede - 05"

Used here as: "Gr. R Module 4 Lewensvaardighede - 05"

By: Siyavula Uploaders

URL: http://cnx.Org/content/m32563/l.l/

Pages: 385-399

License: http://creativecommons.Org/licenses/by/3.0/

About Connexions

Since 1999, Connexions has been pioneering a global system where anyone can create course materials and
make them fully accessible and easily reusable free of charge. We are a Web-based authoring, teaching and
learning environment open to anyone interested in education, including students, teachers, professors and
lifelong learners. We connect ideas and facilitate educational communities.

Connexions's modular, interactive courses are in use worldwide by universities, community colleges, K-12
schools, distance learners, and lifelong learners. Connexions materials are in many languages, including
English, Spanish, Chinese, Japanese, Italian, Vietnamese, French, Portuguese, and Thai. Connexions is part
of an exciting new information distribution system that allows for Print on Demand Books. Connexions
has partnered with innovative on-demand publisher QOOP to accelerate the delivery of printed course
materials and textbooks into classrooms worldwide at lower prices than traditional academic publishers.

Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "Graad R 'n Leerprogram"

See other formats